عاشقانه‌ای برای سفر درونی طوبی

سریال تاریخی «طوبی» به کارگردانی سعید سلطانی و تهیه‌کنندگی سیدحامد حسینی، که این روزها راهی آنتن شبکه یک شده، قصه اش را طی سه دهه روایت می‌کند. این سریال ۵۰ قسمتی داستان خانوادگی‌ای دارد که در روایتی تاریخی شخصیت دختری به نام طوبی که در دهه ۱۳۳۰ به عراق رفته و آنجا ازدواج می‌کند را به تصویر می‌کشد. حوادث متعدد میان ایران و عراق بر زندگی او تاثیر عمیقی می‌گذارد و درنهایت او راوی زندگی پرفراز ونشیبش در جریان راهپیمایی اربعین برای خانواده خود می‌شود. فیلمنامه «طوبی» براساس واقعیت در فضایی دراماتیزه ساخته و پرداخته شده است.

نکته قابل توجه در این اثر علاوه بر نمایش هنرمندانه وحدت و همدلی میان دو ملت ایران و عراق در طول سه دهه، داستان اقتباسی آن است که براساس رمان «اربعین‌طوبی» نوشته سیدمحسن امامیان ساخته شده است. داستانی که ماحصل دیدار و آشنا شدن نویسنده ۴۴‌ساله کتاب با شخصیت خاله‌بتول در اولین سفر اربعینی‌اش در سال ۱۳۹۵ ‌است.

این سریال در لوکیشن‌های متعدد و شهرک غزالی جلوی دوربین رفته و کنار بازیگران شناخته‌شده‌ از هنرمندان مستعدِ‌ جوان هم بهره برده‌است. در حالی که در یک دهه گذشته پرداختن به اربعین فقط به تولید مستند و برنامه‌های گفت‌وگو محور، ترکیبی و… در صداوسیما خلاصه شده، این‌بار شاهد استفاده از ظرفیت بالای راهپیمایی اربعین در یک اثر نمایشی هستیم. فضایی که می‌تواند بستری برای دراماتیزه‌کردن موضوعات مختلف باشد در طول این سال‌ها در قالب‌های ساده و کم محتوا محبوس و تکرار شده‌است. اما سریال «طوبی» می‌تواند آغازی بر نگارش و تولیدفیلم‌ها و سریال‌هایی باشد که فرصت صید ایده‌های نو را از دریای اربعین فراهم می‌کند.

کارگردان قصه‌گوی درجه یک

وجه دیگر موفقیت سریال «طوبی» را باید در حضور کارگردان کارکشته و کاربلد آن دید. سعید سلطانی از جمله کارگردانانی است که او را بیشتر با ساخت سریال‌های موفق تلویزیونی چون «پس از باران»، «خانه‌ای در تاریکی»، «شکرانه» و سه‌گانه «ستایش» به یاد می‌آوریم. در حالی که محور اصلی و قهرمان‌های همه این آثار زنان هستند، او نشان داده که با شناخت مناسبی که از مخاطبان خانم دارد می‌تواند داستان را برای این طیف جذاب کند.

سریال «طوبی» می‌تواند آغازی بر تولیدفیلم‌ها و سریال‌هایی باشد که فرصت صید ایده‌های نو را از دریای اربعین فراهم می‌کند

سلطانی در «طوبی» نیز با سپردن نقش‌یک سریال به شبنم قربانی، بازیگری که با «عشق کوفی» به شهرت رسید و سیمرغ بهترین بازیگر نقش مکمل زن جشنواره فیلم فجرپارسال را برای نقش کوتاه اما موثر همسر شهید زین‌الدین در فیلم «مجنون» به خانه برد، این موفقیت را تکرار کرده‌است.

سعید سلطانی به‌عنوان کارگردانی که داستان‌های خانوادگی را به شکل مناسبی روایت می‌کند و تبحرش در آثار ملودرام اجتماعی و سریال‌های خانوادگی برکسی پوشیده نیست، قصه‌گوی درجه یکی هم است و در این مجموعه نیز توانسته به فیلمنامه اقتباسی امیر جهانی اعتماد کرده و روایتگر خوبی باشد.

کارگردان با فیلمنامه‌ای که نگاهی به وحدت فرهنگی و دینی بین ایران و کشور عراق دارد، علاوه بر اینکه روی موارد مشترک دینی و اعتقادی فرهنگی تمرکز کرده، یک مجموعه استراتژیک در عرصه تولیدات مذهبی و مناسبتی را کارگردانی کند، از نظر موضوع انسانی و خانوادگی نیز داستانش را پرورانده و آن را به یک اثر ۵۰ قسمتی جذاب تبدیل کرده‌است.

جمع بازیگران حرفه‌ای‌

سریال «طوبی» ترکیب نسبتاً کاملی از بازیگران را برای بیان قصه عاشقانه تاریخی‌اش جمع‌آوری کرده است. در کنار قربانی، حضور بازیگرانی مثل رحیم نوروزی، فریبا متخصص، پرویز فلاحی‌پور، داریوش ارجمند، هومن برق‌نورد، امین زندگانی، فرهاد آییش، رامین راستاد، مهدی سلوکی و سودابه بیضایی هم چیدمان جالبی را بوجود آورده است.

در یک دهه گذشته پرداختن به اربعین فقط به تولید مستند و برنامه‌های گفت‌وگو محور خلاصه شده، اما این‌بار شاهد استفاده از ظرفیت اربعین در یک اثر نمایشی هستیم

هرکدام از این بازیگران گرمای حضور در برابر دوربین تلویزیونی را دارند و مخاطب را جذب می‌کنند. اگر برق‌نورد در این اثر نقش کوتاهی دارد؛ اما شخصیت عماد پدر طوبی در نقش یک پدر مهربان که دلش پسر می‌خواسته و حالا صاحب سه دختر شده را به خوبی به نمایش گذاشته و باورپذیر می‌کند. فرهاد آییش نیز که حتی حضور کوتاهش در هر اثر می‌تواند به آن اعتبار ببخشد، این بار در «طوبی» در قامت یک بزرگ خانواده با ویژگی‌های پیچیده، آن‌چنان درخشیده که برای مخاطبانش دلبری می‌کند.

حضور امین زندگانی و رحیم نوروزی که یکی با نقش‌های مثبت و دیگری با نقش‌های منفی در اغلب سریال‌های تلویزیونی باورپذیر شده‌اند، در این سریال نیز غنیمتی است و بازی بدون ادا و باورپذیرشان که به روند داستان کمک می‌کند به دل مخاطب می‌نشیند. همکاری دوباره سعید سلطانی با داریوش ارجمند که در سه گانه «ستایش» نقش محوری را به‌عهده داشت و پیش از این در سریال «یاور» دیگر اثر این کارگردان نیز حضور داشت، از علاقه‌مندی کارگردان به بازیگر قدرتمند و پیشکسوت تلویزیون و سینما حکایت دارد.

ساخت دکورهای ماندگار

سیدحامد حسینی، تهیه‌کننده سریال «طوبی» در فاصله زمانی کمتر از یک سال کار دشوار و سختی داشته‌است. حجم بالای اتفاقات و رویدادهای سریال در یک سریال پرقسمت و نیاز به لوکیشن‌های مربوط به ایران و عراق که بیش از ۱۵۰ لوکیشن براورد شده، آن‌ها را به شهرک غزالی و ساخت دکورهای ماندگار و عظیم سوق داده‌ که معماری و فضای ایران و عراق در دهه‌های گذشته را نشان می‌دهد. درواقع بسترسازی حاصل از ساخت دکورهای «طوبی» زمینه را برای ساخت سریال‌های مشترک با عراق و سایر همسایگان عربی هموار کرده‌است که اتفاق خوشایندی رقم خورده‌است.

نکته دیگر اینکه در کنار کارگردانی و بازیگران، عوامل دیگر «طوبی» هم مهره‌های برجسته و توانمندی در تلویزیون و سینما هستند. علیرضا زرین‌دست فیلمبردار باسابقه و قدیمی سینمای ایران که بیشتر در سینما فعالیت دارد و پیش از این مدیریت فیلمبرداری بخش‌هایی از سریال «در چشم باد» را بر عهده داشته، با مدیریت فیلمبرداری این سریال به تلویزیون بازگشته است.