مجله خبری آباجان
نوشته های مشابه
به گزارش گروه علمی آباجان به نقل از ایرنا، سند نقشه راهبردی جامع علمی کشور دی ماه ۱۳۸۹ در شورای عالی انقلاب فرهنگی تصویب و خرداد ۱۳۹۰ توسط رئیس‌جمهور وقت ابلاغ شد. این سند که به دنبال بیانات رهبر معظم انقلاب در دیدار با جمعی از دانشگاهیان تدوین و در نهایت تصویب شده بود، چشم انداز وضعیت علم و فناوری را در افقی بیست ساله تعیین و اهداف مشخصی را برای این بخش کشور تا سال ۱۴۰۴ ترسیم کرده است.
محورهای اصلی نقشه جامع علمی کشور در پنج فصل، ۱۳ راهبرد کلان و ۲۲۴ اقدام ملی به دستگاه های ذیربط و مجموعه های تحت امر ازجمله وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری ابلاغ شد.
بر همین اساس ستاد راهبری شورای نقشه جامع علمی کشور به ریاست دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی با سه معاونت شامل معاونت های برنامه ریزی و سیاستگذاری، رصد و پایش و اجرایی سازی و هماهنگی
تشکیل شد.
این ستاد مسئولیت پایش و اجرایی سازی نقشه را برعهده دارد؛ طوری که طبق برنامه ریزی ها اگر این اولویت ها اجرایی شود، می تواند کشور را در علم و فناوری سرآمد کند و به سمت اقتصاد دانش‌بنیان سوق دهد. اکنون و با گذشت بیش از یک دهه از تصویب این نقشه، تحولات سریع در عرصه فناوری و تغییرات عمیق در شرایط داخلی و جهانی ضرورت روزآمدسازی این سند را بیش از پیش نمایان می‌سازد.
نقشه جامع علمی کشور دو بُعد دارد
معاون سیاستگذاری و توسعه معاونت علمی، در گفت‌وگو با خبرنگار گروه علمی آباجان به نقل از ایرنا در مورد بازنگری نقشه جامع علمی کشور اظهار داشت: نقشه جامع علمی اکنون در نظام حکمرانی کشور یکی از اسناد اصلی، زیربنایی و مبنایی خیلی از برنامه‌های توسعه است؛ از جمله در معاونت علمی، مخصوصاً توسعه حوزه‌های فناوری بر مبنای نقشه جامع علمی کشور انجام می‌شود. نقشه جامع علمی کشور دو بُعد دارد. بعد اول، برخی اولویت‌ها را مشخص کرده است که فناوری هستند و بعد دیگر بخشی سازوکار و نظامات مرتبط با نظام‌های نوآوری را مشخص کرده است.
مهدی الیاسی ادامه داد: با توجه به این‌که ۱۰ سال از تصویب نقشه جامع علمی کشور می‌گذرد در هر ۲ بعد تغییر داشتیم؛ یعنی از قدیم تحولات فناوری شتاب داشته و اکنون سرعتش بیشتر شده است. بنابراین نیاز به روزآمدسازی دارد؛ زیرا با توجه به شرایط روز، اولویت‌های کشور تغییر می‌کند. تحولات زیادی در اقتصاد کشور، محیط‌زیست و غیره روی داده است. بعضی موضوعات از جنس مساله اولویت داخلی است؛ یعنی هم روند فناوری در دنیا و هم شرایط کشور تغییر کرده است. بنابراین باید از نظر اولویت‌های فناوری روزآمدسازی کنیم.
وی ادامه داد: نظامات و سازوکارهای توسعه فناوری در کشور تغییر کرده است؛ یعنی نهادهای زیادی شکل گرفته است، قوانین از جمله قانون جهش تولید دانش‌بنیان تصویب شده است، شرکت‌های دانش‌بنیان زیاد و صندوق نوآوری و شکوفایی تاسیس شده، ارتباط فناوری با اقتصاد بیشتر و نیازهای بخش‌های اقتصادی متفاوت شده است و به طور کلی می‌توان گفت انتظارات تغییر کرده است.
بنابراین هم از منظر اولویت، هم از منظر سازوکار تغییر داشتیم و هم با رشد و بهبود مواجه بودیم. اکنون با توجه به شرایط جدید و هم از منظر چالش، هم از منظر فرصت، هم از منظر زیرساخت‌ها باید بازنگری و روزآمدسازی داشته باشیم.
اهمیت مشارکت نخبگان علمی و دانش‌بنیان‌ها در بازنگری نقشه جامع علمی
وی درخصوص عملکرد فرهنگستان علوم در زمینه بازنگری نقشه جامع علمی کشور اظهار داشت: اقدام فرهنگستان علوم، مفید است. فرهنگستان علوم محل تجمع نخبگان و اساتید برجسته است و آنها بخشی از جامعه نخبگانی هستند. این بزرگان باید در فرایند روزآمدسازی نقشه ایفای نقش کنند. البته اگر در سازوکاری بازیگرهای دانش‌بنیان چه انجمن و شرکت‌های دانش‌بنیان یا شرکت‌های برتر دانش‌بنیان، نخبه‌های علمی هم در این موضوع مشارکت می‌کردند، رویکرد جامع‌تری می‌شد.
اگر بتوان این فرایند اجتماعی را کمی متنوع‌تر کرد، به‌جز این ذی‌نفعانی که هستند، اثربخشی و مخصوصاً مقبولیت و پذیرش نخبگانی هم خواهد داشت.
معاونت سیاستگذاری و توسعه معاونت علمی، پیشنهاد داد: بعضی سازوکارهای معمولی در دنیا وجود دارد؛ مثل طرح‌های دلفی (یک روش ارتباطی ساختاری با هدف پیش‌گویی سامانمند و تعاملی با تکیه برهم‌اندیشی خبرگان) یک متن اولیه‌ای که باید به‌زودی آماده شود، وقتی آماده شد همزمان با فرایند در حال انجام در شورای عالی انقلاب فرهنگی مطرح شود و یک جریان نخبگانی با کمک بنیاد ملی نخبگان، وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در روند بازبینی نقشه جامع علمی کشور کمک کنند. فکر می‌کنم اگر اطلاع‌رسانی خوبی می‌شود هم اثر ترویجی دارد، هم اثر نظرسنجی نخبگانی.
الیاسی در پایان گفت: به نظرم روش‌شناسی خوبی است و فرایند به درستی جلو می‌رود؛ یعنی مسئولان روزآمدسازی در انتخاب و نهایی‌سازی مفاد، چه در اولویت‌ها و چه در بندها، مفهوم انتخاب رعایت شود و حس نکنیم داخل نسخه‌ای که بیرون آمده است فقط همه فناوری‌های خوب دنیا ذکر شده است. اگر این وسواس وجود داشته باشد که ناچاریم با محدودیت منابع هم بین فناوری‌ها و هم سازوکارها انتخاب کنیم و توان ما متمرکز باشد، فکر می‌کنم کیفیت نقشه جامع علمی کشور از قبل بهتر خواهد بود.