به گزارش خبرنگار آباجان به نقل از ایرنا، ساختمان پلاسکو یکی از ساختمانهای تجاری در چهارراه استانبول تهران، دارای ۱۷ طبقه در سال ۱۳۴۱ به عنوان یکی از مهمترین کانونهای تولید و فروش پوشاک گشایش یافت، این ساختمان با ۵۶۰ واحد تجاری فعال در یک لحظه در روز ۳۰ دی ۱۳۹۵ فروریخت و نابود شد.
از بلندای برجها و ساختمانهای مسکونی دود سیاه آسمان خاکستری تهران را سیاهتر کرد، انگار از همان لحظه میدانستند که پلاسکو فرو میریزد و ۱۶ آتشنشان شهید و چهار شهروند هم جان خود را از دست دادند، این سیاهی به رختی سیاه برای پایتختنشینان و خانوادههای عزادار تبدیل شد.
هرکسی از هر خیابان یا بزرگراهی به چهاراه استانبول نزدیک میشد تا شاید از نزدیک آتشسوزی ساختمان پلاسکو را مشاهده کند، زیرا یکی پسرش، دیگری همسرش و آن یکی پدرش در دل آتش بود، همه دلها بیقرار، چشمها اشکبار و قلبها در تپش بود اما آتشسوزی هر لحظه شعله میکشید و نفسها در سینه حبس میشد، آتش از طبقه ۱۱ شروع شد، شعلهوری و قلبهایی که از نگرانی به کندی میتپید.
مسیرهای منتهی به چهارراه استانبول مسدود شد، آتش هر لحظه شلعهورتر میشد، کاسبان نگرانتر، بازاریان بیقرارتر، آتشنشانان اما انگار دل شیر داشتند و همه ابتدا شروع به خاموشی آتش کردند اما دیدند که تعدادی از صاحبان مغازهها داخل پلاسکو گیر افتادند و به دل آتش ورود کردند. نمیدانستند که شاید دیگر برگشتی برای آنان وجود نداشت و همانجا در زیر آوارها ماندند تا پس از ساعتها، روزها و شبها جستوجو به خانه ابدی راهی شدند.
خبری تلخ اما واقعی؛ پلاسکو فروریخت
همه دلها بیقرار، چشمها اشکبار و قلبها در تپش بود اما آتشسوزی هر لحظه شعله میکشید و نفسها در سینه حبس میشد، آتش از طبقه ۱۱ شروع شد. شعلهوری و قلبهایی که از نگرانی به کندی میتپید
روز ۳۰ دیماه در محل کار بودم، خبرهای اول صبح با آتشسوزی پلاسکو شروع شد، همه دنبال خبری از سخنگوی سازمان آتشنشانی برای مهار آتش از دل ساختمان بلندقامت پلاسکو بودیم که عقربههای ساعت ۱۱ و ۳۳ دقیقه را نشان میداد، به یکباره ساختمان پلاسکو را دیدم که فروریخت خیلی سریع فقط در حد تیتر خبری را به همراه دبیر ارسال کردیم که پلاسکو فروریخت، خبری تلخ بود اما واقعی، حالا دلنگرانی برای این بود که فروریخت و چه کسانی در قلب این ساختمان ۱۷ طبقه محبوس شدند.
دود سیاهتر، گرد و خاک ناشی از فروریختن و بوی گاز اطراف پلاسکو را فرا گرفته بود، کاسبان و بازاریان این ساختمان آسمانخراش میدانستند که در هر مغازه یا واحدهای تجاری چه مواد اشتعالزا وجود دارد و هر لحظه امکان انفجارهای شدید وجود دارد.
در آن لحظه بر تعداد مردم نگران در اطراف پلاسکو افزوده میشد، زندگی برای بسیاری از صاحبان واحدهای تجاری تلخ شد چون فقط در حدود سه ساعت و ۳۳ دقیقه همه زندگی آنها با خاک یکسان شد.
خاک شدن همه دارایی و سرمایه کاسبان و صاحبان واحدهای تجاری از یک طرف و گیر افتادن آتشنشانان و مردم حاضر در این ساختمان از طرفی دیگر، هر لحظه صداهای ناگواری به گوش میرسید، گریه، شیون و ناراحتی در این روزها بازار داغی داشت، یکی برای سرمایه و دیگری برای پدر، برادر، همسر یا یکی از اعضای خانواده نگران بود. اینها همه در چند ساعت رخ داد اما چه باید کرد باید افراد گرفتار در زیر آن همه آوار ساختمان ۱۷ طبقه پلاسکو را نجات داد.
حالا که دیگر مهار آتش به یک آرزو برای همه تبدیل شد و در چند ساعت همه چیز با خاک یکسان شد، صدای گریه و زاری خانوادههای آتشنشانان گرفتار در زیر خروارها آوار خاک و آهنهای پاره پلاسکو روز به روز بیشتر شنیده میشد. همه دستگاههای خدماترسان در محل حادثه حضور داشتند، امدادرسانی به دلیل حضور مردم سختتر میشد زیرا خانوادههای افراد گرفتار پس از فروریختن این ساختمان به همراه دیگر مردم آنجا بودند تا از سرنوشت عزیزان خود آگاه شوند.
آواربرداری از همان ساعات پس از خاموش کردن آتشهای شعلهور آغاز شد، تا روز هشتم بهمن هر روز یک برنامه برای آواربرداری و تخلیه خروارها خاک از ساختمان فروریخته پلاسکو انجام میشد به امید اینکه افراد گرفتار را نجات دهند، کسی نمیدانست که چند نفر گرفتار هستند، آمار مردم گرفتار در زیر آوار و آتشنشانان آمارهایی متناقض بود یکی ۲۰ آتشنشان و دهها نفر از مردم و صاحبان واحدهای تجاری را گرفتار در این آوارهای چند متری اعلام کردند و برخی هم حضور صدها نفر را به گوش دیگران میرساندند.
آغاز روزشمار آواربرداری
در دل این همه نخاله ساختمانی چه مدارکها، اسناد، سرمایهها و داراییهای کاسبان که مدفون نشد. سرمایهای که یک شبه دود شد و سالهای سال باید تلاش کنند تا بتوانند آن را دوباره به دست آورند
ساعات، روزها و شبهایی سخت در روزهای سرد زمستان برای پایتختنشینان سپری میشد، روزهایی که دیگر خبری از آتشسوزی، مهار آتش و دود سیاه در آسمان نبود بلکه فقط همه منتظر پیکر افراد گرفتار در زیر آوارها بودند، همه دعا میکردند که کاش همه افراد مانده در زیر آوار زنده باشند اما هر روز یک پیکر بیجان بر دست آتشنشانان از دل این ساختمان فروریخته بیرون آورده میشد.
روز یکم بهمن ماه یکی از آتشنشانان مجروح پس از انتقال به بیمارستان جان خود را از دست داد، هیات دولت هم شنبه دوم بهمن را عزای عمومی اعلام کرد، سوم بهمن، پیکر ۲ نفر دیگر از آتشنشانان از زیر آوار بیرون آورده شد، چهارم بهمن، پیکر چهار شهروند از زیر خروارها خاک بیرون کشیده شد.
هفتمین روز حادثه یعنی ۶ بهمن ماه پیکر هشت نفر از آتشنشانان روی دست همکاران پرتلاش آنان، از زیر این همه آوار بیرون آورده شد، پنج پیکر دیگر نیز روز هفتم بهمن بیرون کشیده شد. اینها همه افرادی بودند که برای نجات شهروندان و صاحبان واحدهای تولیدی رفته بودند اما خود آنان نیز به دلیل فروریختن ساختمان پلاسکو در این آتشسوزی و فروریختن ساختمان گرفتار شدند.
روز نهم واقعه فروریختن ساختمان قدیمی پلاسکو یعنی هشتم بهمن ماه عملیات آواربرداری در ساعت ۱۸ به پایان رسید، یک هزار و ۷۰۰ کامیون ۲۰ هزار تُن نخاله و آوار ساختمانی از پلاسکوی فروریخته را جمع کردند، اما در دل این همه نخاله ساختمانی چه مدارکها، اسناد، سرمایهها و داراییهای کاسبان که مدفون نشد. سرمایهای که یک شبه دود شد و سالهای سال باید تلاش کنند تا بتوانند آن را دوباره به دست آورند.
هر لحظه که از فروریختن ساختمان پلاسکو میگذشت، خانوادههای داغدار میدانستند که چه بلایی به سرشان آمده و عزیز خود را از دست دادهاند و از طرفی دیگر صاحبان این واحدهای تجاری تازه فهمیدند که همه سرمایه زندگی آنها با دود و خاک مخلوط شد و به هوا رفت. سرمایههایی که دیگر باز نمیگردند.
خسارت جانی و مالی در پی ریزش ساختمان پلاسکو
آخرین آمارهای مصدومان آتشسوزی و فروریختن ساختمان پلاسکو تا روز هشتم بهمن ماه ۲۳۵ نفر بود که ۱۸۰ نفر به صورت سرپایی تحت درمان قرار گرفتند و ۵۵ نفر دیگر به بیمارستانهای تهران انتقال داده شدند البته این همه ماجرا نبود زیرا ۲۰ نفر شامل ۱۶ آتشنشان و چهار شهروند نیز در این حادثه جان خود را از دست دادند.
برآورد اولیه خسارت ناشی از آتشسوزی و ریزش ساختمان پلاسکو یک هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان برآورد شد اما این آمار قطعی نبود زیرا مشخص نبود که هر یک از صاحبان واحدهای تجاری چه میزان سرمایه خود را از این آتشسوزی از دست دادند و باید برای برآوردهای قطعی اقدامات دیگری انجام شود.
با توجه به اینکه ۵۶۰ واحد تجاری مستقر در ساختمان پلاسکو اقداماتی برای بیمه انجام نداده بودند فقط ۱۶۰ واحد صنفی از شرکتهای بیمه بهرهمند بودند یعنی حدود ۲۵ درصد از کل این واحدها برای بیمه واحد تجاری خود اقدام کرده بودند و مابقی بدون بیمه فعالیت میکردند با این وجود هنوز ساختمانهایی در تهران وجود دارد که برای ایمنسازی آنها اقدام نشده و برای بیمه کردن واحدهای تجای خود هیچ اقدامی انجام ندادهاند.
پس از این حادثه چه شد؟
مراسم تشییع آتشنشانان در ساختمان پلاسکو نیز روز دوشنبه ۱۱ بهمن ماه ۱۳۹۵ از محل مصلی تهران برگزار شد، در ۲۴ بهمن ماه سخنگوی قوه قضاییه نیز به بازداشت ۲ نفر در جریان آتشسوزی و اتهام وارده به این افراد اشاره کرد زیرا اشتباهاتی از این افراد سرزده که اگر این موارد نبود شاید آتش به این حد گسترش نمییافت.
جایگزینی و اسکان دوباره کسبه پلاسکو در مجتمع تجاری نور در تقاطع خیابان ولیعصر – طالقانی تهران از دیگر برنامههای پس از گذشت مدتها فعالیت این کاسبان واحدهای تجاری ساختمان پلاسکو بود برای اسکان این کسبه از ۱۵ بهمن ماه اجازه فعالیت داده شد.
اما در نهایت اقداماتی از سوی بنیاد مستضعفان برای بازسازی و آمادهسازی ساختمان پلاسکو آغاز شد، پلاسکوی جدید با ۲۰ طبقه با زیربنای ۲۰ هزار مترمربع و ۳۴۶ واحد تجاری ساخته شد و هر یک از طبقات آن به نام یکی از آتشنشانان نامگذاری شد، این ساختمان با طراحی پیشرفته در قسمت نما، معماری داخلی، تاسیسات برقی، مکانیکی و اطفا حریق و حتی محل فرود بالگرد افتتاح شد.
ساختمان جدید پلاسکو روز ۲۰ اسفند ۱۴۰۰ پس از حدود ۳۰ ماه از حادثه فروریختن تحویل کاسبان و صاحبان واحدهای تجاری آن شد، ۱۵ طبقه این ساختمان روی زیمن و پنج طبقه آن زیرزمین است شروع ساخت آن از سال ۱۳۹۷ توسط بنیاد مستضعفان کلید خورد.
حال باید دید که با گذشت حدود هشت سال از حادثه آتشسوزی ساختمان پلاسکو و تحویل ساختمان جدید پس از گذشت ۳۰ ماه وضعیت کسبه و بازاریان در پلاسکو به چه شیوهای پیش میرود. البته ناگفته نماند که در تهران که هر روز بدون حادثه نیست ۷۱ ساختمان ناایمن همچون پلاسکو وجود دارد که باید برای آنها هم فکری کرد زیرا ممکن است هر لحظه فرو ریزد و افراد در آن جان باخته و میلیاردها تومان سرمایه نیز از دست برود البته میتوانید درباره ساختمانهای ناایمن گزارش تراژدی پلاسکو در انتظار ۷۱ ساختمان ناایمن پایتخت را بخوانید.
تا دیر نشده باید برای ایمنسازی این ساختمان اقدام کرد زیرا تراژدی پلاسکو پس از این حادثه چندین بار در تهران تکرار شد و باید جلوی تکرار این حوادث را گرفت تا از ضرر مالی و جانی آن جلوگیری کرد. بیش از ۴۵۰ نوع حادثه مختلف در طول شبانهروز در شهر تهران رخ میدهد و هر ماه و هفته شاهد وقوع حوادث ناشی از وجود بافتهای فرسوده در پایتخت هستیم اینها همه زنگ خطری برای ساختمانهای ناایمن در تهران است باید دنبال راهچاره بود نه اینکه بمانیم تا چه روزی آتشسوزی یا فروریختن آنها را شاهد باشیم.