کاربرد یکسان مفهوم «حریم» در معماری ایران و ژاپن

ریچی میاکه معمار و طراح به‌نام ژاپنی و مدیر موسسۀ آرکی دپات توکیو در گفت‌وگو با خبرنگار فرهنگی آباجان به نقل از ایرنا درباره اهمیت برگزاری دومین همایش علمی بین‌ المللی «هنر و فضای مابین، ایران- ژاپن» گفت: بررسی پیوستگی فضا و زمان از طریق واسطه‏‌های هنری بسیار اهمیت دارد و آستانگی در معماری ایران و مباحث مرتبط با معماری و شهرسازی امروز ایران و ژاپن در این سمپوزیوم محور اصلی مباحث است. مفاهیم فضا و زمان دچار دگرگونی شدند و اکنون فرصتی فراهم است تا دوباره واکاوی شود.

وی گفت: فراتر از دنیای مادی، اهمیت فضا به‌عنوان جایی برای گرد‏همایی کمرنگ شده است و این معماران هستند که باید آن را از زوایایی جدید بررسی نمایند. اگر معماری را به‌عنوان یک نقطه‌ی شروع در نظر بگیریم، آنگاه فضا و زمان به‌ نقطه‌ی تلاقی تجربه بدل می‌شود که با مفاهیم خود بر دیگر زمینه‏‌ها نیز تأثیر می ‏گذارد.

این طراح به‌نام ژاپنی گفت: در گذار از فضای خصوصی به عمومی و چه در فضای بیرون به اندرونی یک فضای ما بین وجود دارد که به افراد کمک می کند که حریم ها را درک کنند و از نظر روانی خود را آماده برای تعامل میان معنای «درون» و «بیرون» کنند.

به گفته وی، فضای گذار و آستانه در فرهنگ ژاپن جاری است و این به ژاپنی ها کمک می کند که درک خود را ارتقا دهند. این مفهوم در فرهنگ ایرانی بسیار غنی است. فرهنگ معماری ایران از نظر روانشناسی بسیار قوی است و بسیار خوب حریم ها را درک کرده است.

ریچی میاکه افزود: هم در تخت جمشید و هم در معماری های دوره صفویه اصفهان در کنار فضای گذار شاهد توالی‌های متعدد هستم که این گذار از یک مسیر را بازتعریف می کنند.

وی در تشریح شباهت معماری ایران و ژاپن در ایجاد فضای آستانه گفت: حریم‌ها در معماری ایرانی و ژاپنی کاربردی یکسان دارند. حرکت از یک حریم به حریم دیگر سبب شده است که مکالمه بسیار خلاق و پویایی بین اجزا در معماری ایرانی وجود داشته باشد.

هم‌زمان با دومین همایش علمی بین‌ المللی «هنر و فضای مابین، ایران- ژاپن» با موضوع فضا، آستانگی و مطالعات تطبیقی جادۀ ابریشم در دانشکدگان هنرهای زیبا دانشگاه تهران، نمایشگاهی از چیدمان‌ های هنرمندان ژاپنی در باغ نگارستان دانشگاه تهران برپا می‌شود.

گفتنی است نمایشگاه «سفر در مسیر جاده ابریشم» از ۱۸ دی ماه تا ۱۸ بهمن ماه ۱۴۰۳ در گالری موزه کمال‌ الملک و محوطۀ باغ نگارستان، پذیرای پژوهشگران، دانشجویان، هنرمندان و علاقه‌مندان است.

این نمایشگاه آثاری از آراتا ایسوزاکی، شیگرو بان و ریو نیشیزاوا، سه معمار برگزیده ژاپنی برندۀ جایزه پریتزکر، را به نمایش گذاشته است.