رسانه باید ذائقه‌شناس باشد

علی صدری نیا همزمان با فعالیت بیست و دومین جشنواره ملی رسانه‌های ایران در گفت وگو با خبرنگار آباجان به نقل از ایرنا اظهار کرد: در دوره‌ای روزنامه‌ها فروش بیشتری از حالا داشتند یا مردم به سایت خبری مراجعه می‌کردند. گاهی خبر یک روزنامه یا مطلبی در یک خبرگزاری و کامنت تایید شده در یک خبرگزاری می‌توانست سوژه یک جنجال برای یک هفته باشد اما یکباره با ورود شبکه‌های اجتماعی به عنوان رسانه‌های غیررسمی با مدیریت افراد غیررسمی فضای متفاوتی از حیث انتشار اخبار ایجاد شد.

کارگردان مستند «غیررسمی» افزود: روش‌های انتشار خبر دیگر محدود نبود و به تعداد افرادی که علاقه مند به رسانه بودند و تولید رسانه ای داشتند، این قابلیت ایجاد شد که فرم‌ها و نگاه‌های جدید اضافه شود. همه این‌ها باعث شوکه شدن رسانه‌های رسمی شد. بعضی از رسانه‌های رسمی توانستند خود را با این فضا تطبیق دهند و بعضی از رسانه‌ها با توجه به اینکه درک دقیقی از سلیقه و ذائقه مردم پیدا نکردند، نتوانستند با وضع موجود خود را وقف دهند.

صدری نیا بیان کرد: ذائقه مخاطب کاملا تغییر کرد برای مثال ذائقه مخاطب در اوایل دهه ۹۰ با اواخر دهه ۹۰ با توجه به حوصله مخاطب برای خواندن و دسترسی به خبر تفاوت کرده و او دیگر انتظار و تلاش کمتری برای خواندن یک خبر می کشد و دارد. آن رسانه هایی که توانستند سلیقه جدید مخاطب را بفهمند خود را تغییر داده و با او ارتباط بهتری پیدا کردند.

از دوره‌ای که اخبار ساعت ۱۴، ۲۰:۳۰ و ۲۱ در تلویزیون پخش می شد و به موضوعی می‌پرداخت و بر اکثریت جامعه تاثیر می‌گذاشت عبور کرده‌ایماین مستندساز درباره خوراک خبری مخاطب گفت: امروز مخاطب به جای اینکه از تعداد محدودی رسانه رسمی محتوای خود را دریافت کند در فضای جدید خوراک خبری خود را انواع و اقسام دریچه‌های انتشاری که وجود دارد دریافت می کند به عنوان مثال ممکن است این دریچه‌ها شبکه‌های ماهواره‌ای، صدا و سیما، رسانه‌های داخلی، رسانه‌های خارجی، افرادی که به سبک انسان رسانه تولید محتوا می‌کنند باشند و یا رسانه‌هایی باشند نظیر کانال‌ها و مجموعه‌های خبری که شناسنامه‌ای ندارند و مشخص نیست چه کسی آن‌ها را اداره می‌کند.

تهیه کننده مستند «بی واسطه» افزود: مخاطب خوراک خبری خود را دیگر از دریچه‌های ثابت دریافت نمی‌کند بلکه از مجموعه‌ای از پلتفرم‌ها، رسانه‌ها و افراد مختلف اخبار را دریافت می‌کند و بسته به سواد رسانه‌ای خود صحت و سقم آن را پیگیری می‌کند. اینجاست که اگر او سواد رسانه‌ای نداشته باشد بعضی از اخبار نادرست را به عنوان واقعیت می پذیرد. ما از دوره‌ای که اخبار ساعت ۱۴، ۲۰:۳۰ و ۲۱ در تلویزیون پخش می شد و به موضوعی می‌پرداخت و بر اکثریت جامعه تاثیر می‌گذاشت عبور کرده‌ایم.

صدری نیا درباره آسیب‌های تغییر جریان محوری رسانه از رسمی به غیررسمی گفت: ضررش این است که فضای دروازه بانی خبر دیگر اتفاق نمی‌افتد زیرا قبلا می‌توانستیم بگوییم رسانه‌های رسمی به چارچوب‌هایی مقید هستند و اگر قرار بود اخبار را دروازه‌بانی کنند براساس یک چهارچوب و منافع ملی عمدتا این کار را انجام می‌دادند و تلاش می‌کردند خبر دروغی منتشر نشود و از صحت خبر باخبر شوند و قبل از انتشار تاثیر آن خبر را بر مخاطب بررسی کنند. در شرایط جدید که با رسانه‌هایی مواجه هستیم که نمی‌دانیم منشا آن‌ها کجاست، ممکن است اخباری از آن ها منتشر شود که صرفا برای تاثیر روی افکار عمومی تهیه شده باشد.

خبرگزاری ای که ۱۰ سال پیش با یک فرم، مدل تنظیم خبر، مجموعه تولیدات و نگاه کار خود را جلو می برده نمی تواند بگوید که ۱۰ سال بعد هم با همین روش می‌تواند مخاطب را جذب کندنویسنده مستند «جزیره فارسی» گفت: گاهی از سر بی تجربه‌ بودن، مدیر یک شبکه مجازی اخباری را منتشر می‌کند که از تبعات آن بی‌خبر است و باعث نشر اطلاعات کذب در فضای مجازی می شود.

صدری نیا بیان کرد: رسانه‌های رسمی ما باید ذائقه شناسی دقیقی داشته باشند مثلا یک برنامه تلویزیونی وقتی تولید می شود هرچقدر هم که موفق باشد یک دوره‌ای دارد. همین فضا در رسانه‌های ما نیز وجود دارد، یعنی خبرگزاری ای که ۱۰ سال پیش با یک فرم، مدل تنظیم خبر، مجموعه تولیدات و نگاه کار خود را جلو می برده نمی تواند بگوید که ۱۰ سال بعد هم با همین روش می‌تواند مخاطب را جذب کند. نکته مهم آن است که رسانه و رسانه‌نگار ذائقه مخاطب و اتمسفر فضای رسانه را بتواند درک کند، بدین معنا که بداند فضای رسانه‌ای چه تغییراتی کرده و الان جای او در رسانه کجاست؟ چه کارهایی انجام دهد تا مخاطب از بین آن همه رسانه، رسانه او را انتخاب کند؟.

این مستندساز درباره شعار «فردا خبریست!» و ایده تحول در جشنواره ملی رسانه‌های ایران بیان کرد: اصل ایده و انگیزه‌ای که پشت راه اندازی جشنواره است مغتنم به نظرمی‌رسد البته به نظر من هرچقدر حد درگیری رسانه ها و افراد رسانه ای را با این جشنواره بیشتر کنیم اهداف جشنواره بهتر محقق می شود. آدم‌های اصلی رسانه‌ای در ایران باید پای کار جشنواره باشند تا جشنواره اعتبار بیشتری پیدا کند.