کرختی قانون و جامعه در برابر خشونت علیه زنان

به گزارش آباجان به نقل از ایرنا، او توانسته بود مشکلات خانوادگی از بیکاری، بی اخلاقی و خشونت های گاه و بی‌گاه همسرش را در پس آن نقاب آرامش از دوستان وهمکاران پنهان کند.

پای خانواده‌اش را هم که این مرد، سالها بود از زندگیشان بریده بود و هیچ رفت و آمدی نداشتند مگر آنکه یواشکی خواهر و مادرش را بیرون از خانه می‌دید.

اینک او به فشار هنجار و اجبار اجتماعی، بی‌تفاوتی‌های همسایگان و آموزه‌های جامعه (که نمود برجسته این جمله است؛ هیس دخترها فریاد نمی‌کنند) انتخاب کرده بود همه این ظلم‌ها را تنهایی به خاطر تنها فرزندش به دوش بکشد.

رنج دیده و زجر کشیده بود از آنرو در محیط کار واجتماع؛ مبنایش دفاع از حقوق زنان بود و حتی سوژه‌های کاریش را هم با همین رویکرد پیش می برد و بر مطالبه‌گری زنان بر حقوق‌شان و عدم سکوت و سرفرود آوردن در برابر ظلم وتعدی تاکید داشت اما خود به گونه‌ای دیگر به مثال بسیاری از بانوان این سرزمین عمل کرد و در قبال همه خشونت‌هایی که به ناروا؛ مرد و شریک زندگیش در حق او روا داشت، دم برنیاورد و از ترس آبرو، هنجار و (یا هر آنچه که اسمش را بگذارید) تحمل کرد تا آنجا که در سکوت قربانی شد.

قتل بانوی پژوهشگر آباجان به نقل از ایرنا توسط همسرش با ضربات چاقو و دمبل؛ برای هر انسانی دردآور بلکه زجرآور است. مدتهاست که با این تنوع شبکه‌های اجتماعی و گسترش امکان دسترسی به اطلاعات هر روزمان با خبرهایی از این دست شروع می شود و پایان می یابد. «مردی همسرش را به قتل رساند، وکیلی همسر و فرزندش را کشت، پدری دخترش را با داس به قتل رساند، مردی سر همسر خود را با کلنگ شکافت، مرد شکاکی همسر و خواهرزنش را کشت و برادری خواهرش را خفه کرد…»

اما در میانه همه این خبرهای دهشتناک از قتل و خشونت فقط برخی چون ماجرای قتل مرحومه منصوره قدیری جاوید پرسرو صدا می شود و واکنش هایی را برمی انگیزد.

موضوع قتل مرحومه قدیری جاوید از آنرو بیشتر دیده شد و دردآور بود که خبرنگاری که سال‌ها در جامعه و اجتماع بر طبل نه به خشونت علیه زنان کوبید و حتی در گفت و گوهای عادی با همکاران هم مدافع حقوق زنان بود، خود قربانی خشونت خانگی شد و مدتها در برابر خشونت همسر دم بر نیاورد و آن را مطرح نکرد و آخر هم توسط او با شقاوت به قتل رسید.

اما متاسفانه همیشه این حساسیت‌ها چندان دوام نمی‌آورد و بعد از چند هفته‌ و نهایت ماهی، خاموشی می گیرد تا قتل فجیعی دیگر مشابه این جنایت یا قتل رومینا ۱۳ ساله، مونا ۱۷ ساله، ریحانه ۲۲ ساله و یا اسیدپاشی بر روی مادری، همسری و یا دختری رخ دهد.

خشونت به هر شکل آن علیه زن، مرد، کودک و سالمند وغیره مذموم و تقبیح شده است اما در میان انواع آن، خشونت علیه زنان فراگیری و گستردگی بسیاربیشتری دارد با توجه به اینکه آمارهای متقنی در جامعه از این موارد وجود ندارد و فقط می توان به آمارقتل‌هایی که رخ داده و رسانه‌ای شده و می‌شود، استناد کرد و یا برخی آمار مثل این رقم که توسط مرکز آمار ایران درسال ۱۳۹۹ منتشر و طی آن اعلام شد که از ۸۰ هزار و ۱۸۷ مورد معاینه انجام شده پزشکی قانونی درباره ادعای همسرآزاری؛ ۹۶ درصدشان مربوط به زنان است و فقط ۴ درصد آن متعلق به آزار دیدن مردان می باشد.

در یک مورد هم یکی از رسانه ها با استناد به اخبار رسمی منتشر شده اعلام کرده بود که از ابتدای فروردین تا ۱۵ اردیبهشت ماه ۱۴۰۳ در یک بازه زمانی ۱.۵ ماهه حداقل ۲۳ زن و دختر توسط «همسر، پدر، برادر و خواستگار سابق خود» به قتل رسیدند.

روزنامه اعتماد هم آماری از قتل های زنان در ۶ ماهه نخست امسال جمع آوری و منتشر کرده بود با این عنوان که ۷۸ زن در این مدت توسط مردان خانواده به قتل رسیده اند اما این روزها همین روزنامه گزارشی در این رابطه منتشر کرده که در آن عنوان شده که در هر چهار روز یک زن در نقطه ای از کشورمان به دست یکی از مردان خانواده به قتل رسیده‌اند.

انتقاد، ناروا، بددهنی، توهین، تمسخر، فحاشی، متلک، تهدید مدام به طلاق، ازدواج مجدد و مانند آن رفتارهای خشونت آمیز و سلطه‌گرانه مردانی است که آنها را به جای عشق ورزی و مهرورزی نسبت به دختران یا همسرانشان روا می دارند و شرافت، آبرو، اعتماد به نفس و شخصیت آنان را خدشه دار و لگدمال می‌کنند؛ زنانی که چه بسیار راهی برای خود نمی بینند و ناچار به سکوت و تحمل شده و در نهایت هم منجر اسیدپاشی، قتل و خودکشی‌شان می شود.

مساله ای که محدود به کشور ما نیست و جهانی است و طبق آمارهای سازمان بهداشت جهانی تا چندی قبل از هر پنج زن یکی، مورد خشونت واقع می‌شد اما به تازگی این نهاد سازمان ملل اعلام کرده که از هر سه زن یکی مورد خشونت اعم از جسمی و جنسی واقع می شود.

تحقیر و خوار شدن، کتک خوردن، صورت زخمی، بدن کبود، افسردگی و مرگ وضعیت زنان در خشونت خانگی است؛ خانه‌ای که باید مامن آسایش، آرامش و محفل محبت باشد اینگونه محلی ناامن می‌شود.

طبق تعریف سازمان بهداشت جهانی، «هر رفتار خشن و وابسته به جنسیتی که موجب آسیب جسمی، جنسی، روانی و یا رنج زنان شود؛ خشونت علیه آنان محسوب می‌شود چنین رفتاری می‌تواند با تهدید، اجبار یا سلب مطلق اختیار و آزادی صورت گیرد و در جمع یا پنهانی باشد.»

هر رفتار خشن و وابسته به جنسیتی که موجب آسیب جسمی، جنسی یا روانی و یا رنج زنان شود؛ خشونت علیه زنان استخشونت علیه زنان به عنوان یک مشکل جهانی بهداشت عمومی و حقوق انسانی مطرح است؛ طبق برآورد سازمان بهداشت جهانی یک نفر از هر پنج نفر جمعیت مونث دنیا در طول زندگی مورد خشونت قرار می‌گیرند، خشونت علیه زنان در تمام کشورهای جهان وجود دارد و به نژاد، مذهب، تحصیلات، قومیت و سن خاصی بستگی ندارد و در همه طبقه‌های اجتماعی و اقتصادی دیده می‌شود.

خشونت علیه زنان در ایران همانند دیگر کشورها، یک معضل اجتماعی است؛ هر چند زن و مرد هر ۲ ممکن است رفتار خشونت آمیز در خانواده انجام دهند اما تحقیقات نشان می دهد که زنان به میزان بیشتری مورد بدرفتاری قرار می‌گیرند.

همانطور که در بالا اشاره شد، آمار دقیق و رسمی از خشونت خانگی و قتل زنان در کشور وجود ندارد، بسیاری از زنان به دلایل فرهنگی و اجتماعی همچون حفظ آبرو، ترس از طلاق و عدم امنیت اقتصادی، استقلال مالی و نیز به دلیل عدم حمایت‌های قانونی و خانواده، خشونت علیه خود از سوی همسران‌شان را گزارش نمی‌دهند.

بر اساس آخرین پیمایش ملی شیوع خشونت در سال ۱۳۸۴ میزان شیوع آن بر اساس جامعه آماری مورد بررسی ۶۶ و یک دهم درصد بوده‌است یعنی آنکه تقریبا دو سوم از جامعه زنان در معرض خشونت بودند.

اینک به این بهانه بار دیگر خبرگزاری جمهوری اسلامی مرکز گیلان طی برگزاری میزگردی با دعوت از کارشناسان و مسئولان مربوطه نسبت به بررسی این خشونت ها، پیامدها و چاره جویی ها در این زمینه برآمده است.

میزگردی که در آن با حضور کارشناسان و مسئولان مربوطه به موضوع خشونت‌های خانگی، قوانینی که این خشونت‌ها را تشدید می‌کند، تصویب نشدن و معطل ماندن لایحه حمایت از زنان یا همان لایحه حفظ کرامت و حمایت از زنان در برابر خشونت و یا هر نام دیگری که می خوانندش، قانون حمایت از حقوق زنان و کودکان، عدم تنبیه و مجازات مناسب برای فرد خشونت‌گر، عدم حساسیت یا رسیدن جامعه به نوعی بی‌حسی نسبت به خشونت بویژه علیه زنان، ناآگاهی‌ها و عدم آموزش‌های صحیح و مناسب مهارت‌های زندگی برای افراد جامعه بویژه در کودکی و مانند آن پرداخته شد.

خشونت با هدف به تسلط کشیدن

دکتر رضا جعفری جامعه شناس در این نشست گفت: طبق تعریف رسمی به هر رفتاری که به قصد صدمه و آسیب رساندن به فرد دیگری صورت گیرد، پرخاشگری و خشونت گفته می‌شود؛ موضوع کلیدی در خشونت نیت و قصد انجام این رفتارست؛ اینکه فرد قصد صدمه و آسیب رساندن به طرف مقابل را دارد و رفتارش تکرار شونده است؛ بنابراین هدفمندی و نیت آسیب رساندن به طرف مقابل و نیز قابلیت تکرار شوندگی آن ۲ شرط مهم رفتار خشونت آمیز است.

وی با بیان اینکه خشونت نسبت به همسر نوعی از خشونت خانگی و مسبوق به سابقه در همه دنیاست، عنوان کرد: کودک آزاری، سالمند و همسرآزاری معمولا در فضای خصوصی و چهاردیواری خانواده بین کسانی که ارتباط خونی یا قانونی دارند و جایی که انتظار صمیمیت، دوستی، احساس امنیت و آرامش بین اعضای آن وجود دارد، رخ می‌دهد.

این جامعه شناس اضافه کرد: خشونت زناشویی نوعی الگوی رفتاری است که به روش‌های مختلف جنسی، هیجانی، اقتصادی، اجتماعی و روانی صورت می‌گیرد، هدف از این نوع خشونت ستیزه‌گری به تسلط کشیدن و کنترل طرف مقابل است، بنابراین در خشونت همواره نوعی عدم تعادل قدرت وجود دارد یعنی خشونت از سوی فرد صاحب قدرت نسبت به فرد فاقد قدرت صورت می‌گیرد.

وی اظهار کرد: خشونت در اساس نوعی نابرابری و عدم تعادل قدرت است که در پی آن رفتاری از سوی فردی بالادست و صاحب قدرت نسبت به یک فرد فروتن رخ می‌هد از اینرو عدم تعادل و توازن قدرت در همه الگوهای خشونت مشاهده می‌شود؛ نکته مهم آنکه خشونت نسبت به زنان پدیده‌ای عام و گسترده است و در بین همه گروه‌ها فارغ از ویژگی‌های درآمدی، تحصیلی، قومیتی و مانند آن وجود دارد از اینرو هیچ فرد یا گروه یا جامعه‌ای از آسیب‌های آن در امان نیست.

خشونت در اساس نوعی نابرابری و عدم تعادل قدرت است که در پی آن رفتاری از سوی فردی بالادست و صاحب قدرت نسبت به یک فرد فروتن رخ می‌هددکتر جعفری اظهار کرد: بر اساس آمار سازمان جهانی بهداشت از هر سه زن یک نفر در معرض خشونت است؛ در ایران هم بر اساس آخرین پیمایش ملی شیوع خشونت در سال ۱۳۸۴ میزان شیوع انواع خشونت بر اساس جامعه آماری ۶۶ درصد بوده‌است و در واقع دو سوم از جامعه زنان در سال ۱۳۸۴ در معرض خشونت بودند که آمار قابل توجهی است.

وی بیان کرد: در این تحقیق خشونت در مردان گیلان نسبت به سایر استان‌ها کمتر بوده‌ که البته متاثر از شرایط فرهنگی، اجتماعی و اقلیمی خاص این منطقه است.

اما آمارها نشان می‌دهد که در برخی از مناطق استان به دلیل تعصبات قومیتی و مذهبی این آمار بسیار بیشتر از متوسط گیلان است.

خشم، هیجان پیچیده انسانی

روانشناس و معاون سلامت اجتماعی بهزیستی گیلان نیز با اشاره به خشونت در چهار بعد جسمی، روانی، جنسی و اقتصادی گفت: خشم و پرخاشگری هیجان پیچیده انسانی و واکنش نسبت به بدررفتاری و ناکامی بوده و به طور طبیعی در ذات و طبیعت انسان وجود دارد و به همین دلیل گاه فرد پرخاشگر دچار تعارض و تضاد می‌شود؛ فرد به یک پدیده پاسخ طبیعی می‌دهد و از طرفی می‌داند که این عکس‌العمل روابط بین فردی را مختل می‌کند و مسائل قانونی و حقوقی مطرح می‌شود.

دکتر مانک ییلاق بیگی با اشاره به نظریه‌های مختلف در حوزه پرخاشگری از جمله، پرخاشگری مبتنی بر غریزه، توجیه پرخاشگری از طریق روانکاوی، نظریه‌های زیستی پرخاشگری، بر نظریه یادگیری اجتماعی آلبرت بندورا در موضوع ابراز خشم در افراد تاکید کرد و گفت: این نظریه از روانشناسی سرچشمه گرفته است، اینطور مطرح شده که روند فراگیری و یادگیری خشونت از طریق مشاهده و تقلید انجام می‌شود، این نظریه بسیار مورد وثوق قرار گرفته‌ است.

وی با اشاره به تقلید رفتار اعضای خانواده و دیگران در موضوع خشونت و پرخاشگری بیان کرد: بر اساس پژوهش‌ها کودکانِ شاهد خشونت در خانواده با احتمال بیشتری در دوران بزرگسالی جزو جمعیت درگیر با موضوع خشونت هستند.

۹۶ درصد همسرآزاری، علیه زنان است

وکیل پایه یک دادگستری گفت: بر اساس اعلام مرکز آمار ایران ۹۶ درصد موارد همسرآزاری ثبت شده در سازمان پزشکی قانونی علیه زنان است؛ در سه ماه نخست سال‌های ۱۴۰۱ تا ۱۴۰۳ حداقل ۸۵ زن و دختر از سوی شوهر، پدر، برادر و مردان نزدیک و خانواده کشته شدند؛ تهران نیز در صدر زن‌کشی قرار دارد.

سوده رمضان‌زاد در این میزگرد اظهار کرد: بهار امسال در مجموع ۱۶ هزار و ۲۶۴ نفر در کشور به دلیل همسرآزاری توسط پزشکی قانونی معاینه شدند که از این تعداد ۱۵ هزار و ۷۶۴ نفر زنان بودند.

وی با بیان اینکه طبق آمار بیش از ۹۰ درصد خشونت‌های خانگی نسبت به زنان اعمال می شود از اینرو دغدغه خشونت علیه زنان همواره وجود داشته و دارد، اضافه کرد: همچنین پژوهش دیگری نشان می‌دهد ۶۶ درصد زنان ایرانی از آغاز زندگی مشترک‌ شان تاکنون حداقل یک بار مورد خشونت قرار گرفتند؛ ضمن اینکه فقط کمتر از ۳۵ درصد از خشونت‌های خانگی در ایران به پلیس گزارش می‌شود.

طبق آمار بیش از ۹۰ درصد خشونت‌های خانگی علیه زنان است؛ بنابراین دغدغه خشونت علیه زنان همواره وجود داشته و داردوکیل پایه یک دادگستری با تاکید بر اینکه باید قانون کامل و جامع برای مقابله با پدیده خشونت خانگی به تصویب برسد، اظهار کرد: متن لایحه منع خشونت علیه زنان یا لایحه تامین امنیت زنان سال ۹۶ پس از تدوین و گردش های مختلف در کمیسیون قضایی مجلس تا به امروز معطل مانده است.

وی بیان کرد: ضرب و شتم، تهدید، توهین و نپرداختن نفقه یا هزینه درمان از جمله خشونت‌ها علیه زنان به شمار می‌رود که حمایت‌های قانونی برای آن پیش‌بینی نشده‌است و به دلیل فقدان ادله کافی مانند شاهد و چه بسیار ترس از اعلام شکایت و تشدید خشونت از طرح شکایت خودداری می‌شود.

وکیل پایه یک دادگستری اظهار کرد: انتشار عکس و فیلم که در قانون جرائم رایانه‌ای به آن پرداخته شده نیز نوعی خشونت به شمار می‌رود البته برای این موضوع حمایت‌های قانونی در نظر گرفته شده‌است.

گزارش ۵۳۲ مورد خشونت خانگی

مدیرکل بهزیستی گیلان نیز در این میزگرد گفت:در نیمه نخست امسال حدود ۲۹ هزار نفر به صورت حضوری و تلفنی از خدمات مراکز مشاوره غیردولتی تحت نظارت بهزیستی در گیلان و مشاوره تلفنی ۱۴۸۰ بهره‌مند شدند که ۵۳۲ نفر علت مراجعه به مراکز مشاوره را خشونت خانگی اعلام کردند ضمن اینکه برخی از خشونت ها که کم هم نیست، گزارش نمی‌شود از اینرو آمارها واقعی نمی‌باشد.

۵۳۲ نفر علت مراجعه به مراکز مشاوره را خشونت خانگی اعلام کردند ضمن اینکه برخی از خشونت ها که کم هم نیست، گزارش نمی‌شود از اینرو آمارها واقعی نمی‌باشد. آریا طوفانی با اشاره به راه‌اندازی خانه امن (ویژه زنان و دختران در معرض خشونت و خشونت دیده) در گیلان اضافه کرد: زنان دچار خشونت طرد شده از خانواده در خانه امن نگهداری می‌شوند، از ابتدای تاسیس خانه امن (مهر سال ۹۶ در گیلان) تاکنون ۱۸۱ پرونده تشکیل شده‌ که پی‌گیری‌ها اعم خدمات مشاوره‌ای، اقدامات مددکاری، مشاوره حقوقی و مانند آن از جمله دعوت از آزارگر و ارائه مشاوره تخصصی برای رفع مشکل انجام می‌شود زیرا تلاش بر آن است زنان در خانه امن توانمند شده و دوباره به خانواده برگردند.

وی بیان کرد: زنان در خانه امن بر اساس حکم دادگاه نگهداری شده تا شرایط مناسب برای بازگشت آنان به خانواده فراهم شود در غیر اینصورت تلاش می‌شود تا با استفاده از ظرفیت خیرین مکانی برای اسکان و اشتغال آنان اقدام شود اما مساله جدی آن است که متاسفانه ما با آزارگر کاری نداریم در صورتی‌که این فردآزارگر است که باید پاسخگو باشد، در بهزیستی در تلاشیم تا با حمایت دادگستری رویکرد مجازات آزارگر را به نتیجه رسانده و محقق کنیم.

به اعتقاد کارشناسان، این موضوع خود خلائی جدی است که آزارگر همواره رهاست و یا مجازات نمی شود و اگر هم در موارد حاد مجازات شود تناسبی بین مجازات و جرم مرتکب شده او علیه زن وجود ندارد.

مدیرکل بهزیستی گیلان با تشریح حمایت بهزیستی گیلان از زنان سرپرست خانوار اضافه کرد: هم‌اینک ۲۲ هزار زن سرپرست خانوار اعم از همسر از کار افتاده، مطلقه، همسر متواری و معتاد تحت پوشش هستند.

مراجعه هزار و ۱۳۲ زن با ادعای آزار همسر

مشاور امور بانوان اداره کل پزشکی قانونی گیلان نیز در این میزگرد گفت: نیمه نخست امسال هزار و ۱۳۲ زن در استان با ادعای آزار همسر به پزشکی قانونی معرفی شده که پس از انجام بررسی‌های لازم در خصوص آنان اعلام نظر کارشناسی شده‌است.

مژگان خوش گفتار اظهار کرد: براساس تعداد افراد معرفی شده به مراکز پزشکی قانونی سراسر استان و با توجه به جمعیت موجود، این خطه جزو ۱۰ استان نخست از نظر تشکیل پرونده های مرتبط با نزاع و درگیری محسوب می‌شود.

وی اضافه کرد: تعداد موارد نزاع طی چند سال اخیر روند کاهشی داشته و به ۸۳۶ نفر به ازای هر صدهزار نفر جمعیت استان رسیده‌است و در سال ۱۴۰۲ رتبه پنجم کشور را از این نظر داشته است. این در حالی است که تا چند سال قبل گیلان جزو سه استان نخست کشور در حوزه آمار خشونت بوده و این کاهش شاید ناشی از آن باشد آمار نزاع و خشونت در نقاط مختلف کشور به علل مختلف روند افزایشی جدی داشته است.

وی با بیان اینکه نیمه نخست امسال ۱۲ هزار و ۸۰۳ نفر در گیلان تحت معاینات نزاع (معاینه از نظر ضرب و جرح عمومی) قرار گرفتند، گفت: که چهار هزار و ۳۹۷ زن و هشت هزار و ۴۰۶ مرد بودند.

خوش گفتار اظهار کرد: موارد آزارجنسی نیز برای بررسی از نظر نوع آسیب، زمان بروز آن و شناسایی فرد متجاوز به ادارات پزشکی قانونی استان معرفی و مورد بررسی نمونه برداری و اعلام نظر کارشناسی قرار می‌گیرد.

وی تاکید کرد: مراجعه فرد قربانی در نخستین فرصت یعنی حداکثر ظرف ۲۴ تا ۷۲ ساعت اولیه از زمان اعمال خشونت، حفظ و ارائه پوشاک یا لوازم آلوده به ترشحات فرد متجاوز به منظور امکان اعلام نظر دقیق از اهمیت بالایی برخوردارست.

مراجعه فرد قربانی در نخستین فرصت یعنی حداکثر ظرف ۲۴ تا ۷۲ ساعت اولیه از زمان اعمال خشونت اهمیت بالایی دارد

مواد ۳۰۱ و ۶۳۰ قانون مجازات اسلامی زمینه بروز خشونت علیه زنان

وکیل پایه یک دادگستری با بیان اینکه ۲ ماده ۳۰۱ و ۶۳۰ در قانون مجازات اسلامی زمینه بروز جرم و خشونت علیه زنان و کودکان را فراهم می‌کند و نیازمند اصلاح است، عنوان کرد: بر اساس ماده ۳۰۱ قانون مجازات اسلامی، پدر و پدربزرگ به عنوان اولیا دم نمی‌تواند محکوم به قصاص شوند اما مادر در صورت ارتکاب قتل فرزند مشمول قصاص می‌شود.

وی بیان کرد: در ماده ۶۳۰ قانون مجازات اسلامی نیز یکی از جرائم علیه حیثیت و کیان خانواده است، در این ماده قانونی جواز اجرای مجازات بدون تشریفات شرعی و قانونی به شوهر داده و مقرر شد هرگاه مرد همسرش را در حال زنا ببیند و عِلم به تمکین زن داشته باشد می‌تواند او را به قتل برساند؛ حقوقدانان به این ماده قانونی انتقاد دارند.

وکیل داد اظهار کرد: تا زمانی که مواد ۳۰۱ و ۶۳۰ در قانون مجازات اسلامی اصلاح و یا حذف نشود با هیچ لایحه‌ای نمی‌توان زنان را در خشونت خانگی مورد حمایت قرار داد، این ۲ ماده قانونی بستری برای تشدید خشونت علیه زنان و دختران است.

حتی در جریان قتل رومینای ۱۳ که در شهرستان تالش رخ داد، برخی منابع عنوان کردند که پدر او پس از مشورت با دامادش که وکیل دادگستری است و با اطلاع از اینکه در قانون مجازات اسلامی ولی دم قصاص نمی‌شود، وی را با داس به قتل رساند. البته مواردی از این دست هم با علم به عدم قصاص والد کم رخ نمی‌دهد.

لزوم تصویب لایحه حفظ کرامت و حمایت از زنان در برابر خشونت

مدیرکل امور بانوان و خانواده استانداری گیلان گفت: لایحه حمایت از آسیب‌دیدگی زنان و ارتقاء امنیت آنان در برابر خشونت در دولت تهیه شد، این لایحه با طی مراحل قانونی تا فروردین ۱۴۰۲ به «لایحه حفظ کرامت و حمایت از زنان در برابر خشونت» تغییر نام یافت و برای تصویب به مجلس رفت اما برای بررسی جزئیات به کمیسیون اجتماعی مجلس ارسال شد تا امروز تعیین تکلیف نشده است.

زهرا یعقوب نژاد با تاکید بر لزوم تصویب لایحه حمایت از حقوق زنان اظهار کرد: مخاطب این لایحه تمام زنان و دختران تبعه ایران در داخل و خارج کشور هستند از اینرو تصویب آن اهمیت بسزایی دارد، در این لایحه بعضی جرائم از جمله تهدید، تحریک، ارسال پیام‌های نامتعارف برخلاف تمایل زن و پیشنهاد نامشروع و مانند آن برای نخستین‌بار جرم انگاری شده و راه‌اندازی صندوق حمایت از زنان خشونت دیده یا در معرض خشونت و تامین هزینه‌های درمانی‌شان و آموزش مهارت‌های زندگی به آنان در نظر گرفته شده‌است.

مخاطب لایحه حفظ کرامت و حمایت از زنان در برابر خشونت؛ تمام زنان و دختران تبعه ایران در داخل و خارج کشور هستند از اینرو تصویب آن اهمیت بسزایی داردوی با بیان اینکه لایحه حمایت از زنان به عنوان یکی از ۱۰ برنامه‌ معاونت زنان و خانواده در دولت چهاردهم در دستور کار است، اضافه کرد: مطالبه تمام فعالان و کنشگران حوزه زنان و خانواده تصویب «لایحه حفظ کرامت و حمایت از زنان در برابر خشونت» است.

وی با بیان اینکه در پنج سال اخیر اتفاقات بسیار غم‌انگیزی در حوزه خانواده رقم خورده است، اظهار کرد: حمایت از حقوق زنان و خانواده مطالبه جدی ما از نمایندگان مجلس شورای اسلامی است، برای حمایت از زنان باید قانون داشته باشیم.

پیامدهای خشونت علیه زنان

معاون سلامت اجتماعی بهزیستی گیلان دراین رابطه اظهار کرد: خدشه‌دار شدن کرامت ذاتی و انسانی، ایجاد ترس و عدم امنیت در زندگی، مشکلات جسمی، بهداشتی، صدمات جبران ناپذیر روانی، افسرگی مزمن، سطح بالایی از اضطراب، اختلالات روانی، افسردگی، خودکشی و ابتلا به بیماری‌هایی از جمله ایدز به دلیل خشونت جنسی از پیامدهای خشونت علیه زنان است.

وی با بیان اینکه خشونت همسران علیه زنان در خانواده بر سلامت روانی فرزندان نیز اثرات مهلکی دارد، اضافه کرد: خشونت در یک فضای ایزوله شده اتفاق نمی‌افتد بلکه در منزل ۲ فرد بزرگسال در حضور فرزندان نسبت به همدیگر دچار خشونت می‌شوند از اینرو اثرات آن در ابعاد مختلف بر خانواده مخرب است.

خشونت در یک فضای ایزوله شده اتفاق نمی‌افتد بلکه در منزل ۲ فرد بزرگسال در حضور فرزندان نسبت به همدیگر دچار خشونت می‌شوند از اینرو اثرات آن در ابعاد مختلف بر خانواده مخرب است. ییلاق بیگی بیان کرد: به فرض هم اگر فرزندان شاهد خشونت والدین در خانواده نباشند اما اثرات تندخویی تا روزها و ماه‌ها در آن خانه و اعضای آن مشهود است؛ این موضوع سلامت روان فرزندان را تحت تاثیر قرار می‌دهد، فرزندان در چنین خانواده‌هایی دچار استرس‌ آسیب‌زا، اختلالات رفتاری، عاطفی و دلبستگی می‌شوند؛ آنان حمایت را خارج از منزل جست و جو می‌کنند که عواقب غیرقابل پیش بینی به همراه دارد.

وی با تاکید بر لزوم تقویت زمینه‌های حمایت افراد در معرض خشونت و تلاش برای جلوگیری از ادامه این چرخه اضافه کرد: ارائه آموزش‌ها و مهارت‌های زندگی به دانش‌آموزان موضوع مهمی است که باید به طور جدی مورد توجه قرار گیرد.

وی با اشاره به برنامه‌ریزی و نشست‌های متعدد برای راه‌اندازی رادیو انجمن برای دانش‌آموزانی که از سرویس مدارس استفاده می‌کنند، گفت: با استفاده از فرصت رادیو انجمن می توان آموزش‌های لازم و مهارت‌های زندگی را به آنان ارائه داد.

ضرورت غربالگری سلامت روان(راهکارها)

دکتر جعفری در ادامه با تاکید بر لزوم غربالگری سلامت روان افراد گفت: یکی از عوامل خطر خشونت خانگی بویژه همسر آزاری، فقدان سلامت روان در افراد مرتکب خشونت است در همین راستا یکی از الزامات و اصول پیشگیری، غربالگری سلامت روان افراد جامعه، شناسایی افراد دارای اختلال روان، ارائه حمایت‌های روانی و اجتماعی و سایر مداخلات تخصصی در این زمینه است که متاسفانه در سال‌های گذشته به این موضوع مهم از سوی نهادها و دستگاه‌های مسئول توجه چندانی نشده‌است؛ در حالی که موضوع غربالگری سلامت در همه جای دنیا مطرح است بنابراین نیازمند توجه جدی می‌باشد.

وی با توجه به تحولات اجتماعی و فرهنگی در سطح جامعه بویژه در چند دهه گذشته اضافه کرد: بر اساس نظریه‌های جامعه شناسی؛ عامل دیگر خشونت خانگی به هم خوردن توازن منابع قدرت در سطح خانواده‌ و بین زوج هاست به عنوان مثال یکی از تغییرات مهم در سطح تحصیلات دانشگاهی ورود و پذیرش بیشتر دختران در تحصیلات عالی است. (آمار ۷۰ درصد دانشجوی دختر و ۳۰ درصد پسر نمونه‌ای از این موضوع است.)

این جامعه شناس بیان کرد: در واقع اگر ما نتوانیم زیرساخت‌های فرهنگی، ذهنی و روانی مردان و شوهران آینده را برای پذیرش این واقعیت و برتری تحصیلی و سواد زنان آماده کنیم، ممکن است این نقطه قوت در زنان تبدیل به عامل خشونت از سوی مردان شود و مردان از طریق منابع دیگر قدرت از جمله اعمال خشونت بواسطه قدرت فیزیکی سعی کنند این کمبود و ضعف را جبران کنند.

وی با بیان اینکه نقش فضای مجازی را هم نباید کمرنگ بدانیم، اضافه کرد: زیست‌جهان امروز زن ایرانی به دلیل حضور در شبکه‌های اجتماعی و تعامل با همنوعان‌شان تغییر کرده؛ زنی که تحصیلات عالی و شغل خوبی کسب کرده دیگر نمی‌تواند خشونت، سیطره و چیرگی مرد را مانند گذشته بپذیرد از اینرو ممکن است واکنش نشان دهد که این عامل می‌تواند در تولید و بازتولید خشونت نقش داشته باشد.

زنی که تحصیلات عالی و شغل خوبی کسب کرده دیگر نمی‌تواند خشونت، سیطره و چیرگی مرد را مانند گذشته بپذیردوی با اشاره به فقدان منابع حمایتی برای بانوان در خشونت خانگی اظهار کرد: اگر چتر حمایتی در پشتیبانی از زنان در معرض خشونت جامع و کامل باشد؛ بانوان خشونت همسران را تا حد مرگ تحمل نمی‌کنند و می توانند شرایط بهتری برای خود و فرزندانشان رقم بزنند.

این جامعه شناس با اشاره به ضعف مهارت‌های اجتماعی و ارتباطی در خانواده گفت: بر اساس تحقیقات صورت گرفته در شرایط فقدان یا کاستی در گفت و گوی زن و شوهر، نیاز و مشکلات بین فردی مطرح نمی‌شود این موضوع موجب فاصله روانی و اجتماعی، عدم درک متقابل در نهایت بروز مشکلات بسیار در خانواده می‌شود.

ضرورت آموزش‌های پیشگیری از خشونت

مدیرکل امور بانوان و خانواده استانداری گیلان با تاکید بر لزوم ارائه آموزش‌های مهارتی در جامعه برای پیشگیری از خشونت و پرخاشگری گفت: در بسیاری از برنامه‌های آموزشی و کارگاه‌ها میزان استقبال زنان و دختران برای شرکت در دوره‌ها بیشتر است.

وی با مهم دانستن حضور زنان و مردان در برنامه‌های آموزشی و کارگاه‌های مهارت زندگی اضافه کرد: مردی که خشونت علیه همسر یا دختر خود انجام می‌دهد ممکن است از خانواده آموخته باشد از اینرو آموزش اهمیت بسزایی در پیشگیری از پرخاشگری و حوادث ناگوار دارد.

یعقوب نژاد در ادامه با تاکید بر ضرورت راه‌اندازی سامانه متمرکز اطلس وضعیت اجتماعی گیلان اظهار کرد: با راه‌اندازی این سامانه آمار دستگاه‌های مرتبط با موضوع آسیب‌های اجتماعی اعم از خودکشی، فرار دختران و انواع خشونت ثبت خواهد شد و آمار نسبی منسجمی در اختیار خواهیم داشت زیرا مبنای برنامه‌ریزی صحیح داشتن آمار درست است.

آموزش‌ مهارت‌های زندگی جدی گرفته شود

مدیرکل بهزیستی گیلان با اشاره به اهمیت فراگیری آموزش‌ مهارت‌ها برای پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی گفت: بهزیستی گیلان برای ارائه آموزش‌ مهارت‌ها به اقشار مختلف آمادگی دارد؛ همکاری افزون بر هزار و ۱۰۰ روانشناس به صورت مستقیم و غیرمستقیم ظرفیت خوبی برای بهزیستی به منظور ارائه آموزش مهارت‌های زندگی است.

وی با بیان اینکه متقاضیان سه دهک اول در بهزیستی به صورت رایگان مشاوره می‌شوند، اضافه کرد: بهزیستی گیلان برای ارائه مشاوره به کارمندان دستگاه‌های مختلف آمادگی انعقاد تفاهم‌نامه دارد.

بهزیستی گیلان برای ارائه مشاوره به کارمندان دستگاه‌های مختلف آمادگی انعقاد تفاهم‌نامه دارد. این مسئول به انعقاد تفاهمنامه بهزیستی با آموزش و پرورش استان در سال ۱۴۰۰ مبنی بر ارائه آموزش‌های پیش از ازدواج به ۳۶ هزار دانش‌آموز پایه دهم و یازدهم عنوان کرد: این برنامه بنا به دلایلی محقق نشد در حالی که با توجه به اهمیت و ضرورت‌ ها، در بهزیستی همچنان به دنبال اجرای برنامه‌های آموزش مهارت ها به منظور پیشگیری و کاهش آسیب های اجتماعی هستیم.

ضرورت اقدامات موثر برای به حداقل رساندن خشونت در جامعه

دکتر ییلاق بیگی در ادامه سخنانش در این میزگرد با تاکید بر ضرورت کارهای موثر برای به حداقل رساندن خشونت در جامعه گفت: هر یک از دستگاه‌ها اعم از بهزیستی، پزشکی قانونی، کمیته دفاع از حقوق خانواده و حوزه اجتماعی و بانوان استانداری گیلان باید در جایگاه خود با کارهای موثر برای به حداقل رساندن خشونت و آسیب در جامعه تلاش کنند.

وی با مهم دانستن ارائه آموزش‌های لازم برای پیشگیری از خشونت اضافه کرد: چقدر می‌توان خشونت‌گر را زندان برده و تنبیه کنیم؛ اگر چه این رفتارها موثر و مهم است اما باید برای به حداقل رساندن افراد خشن در جامعه تلاش شود.

چقدر می‌توان خشونت‌گر را زندان برده و تنبیه کنیم؛ اگر چه این رفتارها موثر و مهم است اما باید برای به حداقل رساندن افراد خشن در جامعه تلاش شود. دکتر ییلاق بیگی با اشاره به جایگاه ارزشمند خانواده و ضرورت تقویت این نهاد مقدس در جامعه ادامه داد: خانواده برای تمام اعضایش آرامش، امنیت و سلامت روانی به ارمغان می‌آورد از اینرو باید برای استحکام و حفظ این نهاد مقدس تلاش شود.

وی اضافه کرد: حمایت از ارکان مهم خانواده از جمله زن و مادر خانواده برای برخورداری از سلامت جسمانی و روانی در جامعه اهمیت بسزایی دارد؛ این مساله موجب می‌شود تا آینده نسل سالم‌تری داشته باشیم.

وی بیان کرد: بر اساس پژوهش‌ها، فرزندانی که شاهد اعمال خشونت در خانه و خانواده خود هستند نسبت به کودکانی که شاهد این پدیده در خانواده نیستند، به دلایل متعدد با احتمال بیشتری به عنوان خشونت گر یا خشونت پذیر دوران بزرگسالی خود را تجربه خواهند کرد.

خط تلفن ۱۲۳؛ یاریگر زنان و دختران بی پناه

مدیرکل بهزیستی گیلان نیز در این میزگرد با اشاره به فعالیت خط تلفن ۱۲۳ و اورژانس اجتماعی در ۱۶ شهرستان استان، گفت: این خط تلفن تنها در سیاهکل فعال نیست که برای راه‌اندازی آن تلاش‌هایی انجام شده است؛ فعلا ارائه خدمات به مردم سیاهکل توسط شهرستان لاهیجان انجام می‌شود، علاوه بر این خط تلفن گشت‌های سیار (خودروهای ۱۲۳ همراه با مشاوران باتجربه) در سطح شهر فعالیت دارند.

آریا طوفانی با بیان اینکه خط تلفن ۱۲۳ پاسخگوی مردم در حوزه‌هایی اعم از همسرآزاری، کودک‌آزاری، زنان و دختران در معرض آسیب، خودکشی، معلول و سالمندآزاری است، اظهار کرد: سالانه به طور متوسط حدود ۳۸ هزار تماس با خط تلفن ۱۲۳ گرفته می‌شود که از مجموع این تماس‌ها حدود یک چهارم منجر به مداخله و اعزام کارشناس به محل می شود و بقیه در سطح اول با ارجاع به مراکز مشاوره حل و فصل می‌شوند.

وی با اشاره به ارائه مشاوره تخصصی با خط تلفن ۱۴۸۰ بیان کرد: روانشناسان با تجربه و متخصص از ساعت ۸ تا ۲۰ با پنج خط و ۲۰ تا ۲۴ با ۲ خط (۱۴۸۰) به صورت رایگان آماده پاسخگویی و مشاوره هستند در هشت ماه گذشته حدود ۱۵۰ مورد مشاوره و مداخله در زمینه همسرآزاری انجام شد که بیشتر زنان بودند؛ حدود ۹۵ تا ۹۶ درصد خشونت‌ های خانگی علیه بانوان است.

همواره دغدغه خشونت علیه زنان به اشکال مختلف وجود داشته و دارد بنابراین تصویب لایحه حمایت از حقوق زنان که مخاطب آن تمام زنان و دختران تبعه ایران در داخل و خارج کشور هستند اهمیت بسزایی دارد، افزایش حساسیت جامعه نسبت به آن، ارتقاء آگاهی های زنان و مردان ما نسبت به حقوق هم و تغییر هنجارها، تغییر قوانینی که ناخودآگاه زمینه و این حق (اعمال خشونت) را به بخشی از مردان به عنوان پدر، برادر، همسر می دهد و تلاش برای اصلاح آنها و برخورد به حق با مجرم همه از مواردی است که باید اصلاح شود.

بیش و پیش از آن باید حساسیت مردم به عنوان اجزاء و اعضاء جامعه نسبت به این خشونت در همسایگیشان، در جامعه، محل کار و درس و غیره افزایش یابد تا در کنار اصلاح قوانین و تدوین قوانین حمایتی از این بخش مهم جامعه و رکن خانواده عملا از استحکام خانواده و پیوندهای خانوادگی و در نتیجه از ثبات و آرامش در جامعه حمایت شود.