آلبوم‌های موسیقایی محرم؛ سازهایی که رنگ خون گرفت

به گزارش خبرنگار فرهنگی آباجان به نقل از ایرنا، محرم، ماه عاشقانه‌هاست. ماه بیعت دوباره با بیداری. ماه خیزش و رویش فطرت اصیل انسانی. ماهی که همه به شعائر آن اعتماد و اعتقاد دارند و تلاش می‌کنند تا در هر منصبی که هستند، در مسیر این بینش لایتناهی حرکت کنند.

زمرد درخشان این ماه اما عاشوراست؛ لوح عظیمی که هنرمندان مسلمان سراسر جهان را واداشته تا در برابر این حادثه بزرگ، ابراز ارادت کرده و با زبان خود، نسبت به تصویرگری از این حادثه، اقدام کنند.

موسیقی، به عنوان یک هنر جهانشمول، تاکنون تلاش‌های بسیاری در این زمینه به ثبت رسانده است. تاکنون چندین آلبوم عاشورایی و تک‌آهنگ مرتبط با این ماه منتشر شده که ادای دین خوبی در ارتباط با حماسه بزرگ عاشورا به حساب می‌آید. در ادامه به آلبوم‌های مستقلی خواهیم پرداخت که ادای دین مناسبی برای محرم و عاشورا به حساب می‌آیند گرچه این ابراز ارادت همچنان ادامه دارد و قطعا طی سالیان آینده بر این فهرست افزوده خواهد شد.

حسین علیزاده در سال ۶۱، مهمترین آلبوم هنری خود را روانه بازار کرد. نی‌نوا یک آلبوم بی‌کلام است که برای نی و کوارتت زهی در دستگاه نوا نوشته شده و از همان زمان تاکنون، یکی از مراجع اصلی موسیقی عاشورایی به حساب می‌آید. علیزاده در تمام این سال‌ها بارها اشاره کرده که این آلبوم را متاثر از حادثه عاشورا و در سال‌هایی تولید کرده که تحت تاثیر عمیق شهدای دفاع مقدس و انقلاب قرار داشته است.

صادق آهنگران در سال ۷۴، عطش و آتش را منتشر کرد. آلبومی نسبتا متفاوت در گونه‌ای متمایل به پاپ که فضایش مبتنی بر فضای نوحه‌خوانی‌های قدیمی آهنگران است. این آلبوم که در همان زمان نیز با استقبال خوبی مواجه شد، تا سال‌ها بعد نیز خط و ربطی ساختاری به آلبوم‌های این حوزه داد.

خسوف یکی از متفاوت‌ترین تلاش‌های هنری در حوزه موسیقی عاشورایی است. این آلبوم با آهنگسازی محمدسعید شریفیان، در فاصله سال‌های ۷۵ تا ۷۸ ساخته شد اما برای نخستین‌بار در سال ۸۲ توسط ارکستر سمفونیک تهران و با همکاری نوازندگان و خوانندگانی از ارکستر کرایوای رومانی به اجرا درآمد و برای ضبط این آلبوم از ارکستر فیلارمونیک و گروه کر اولتینای رومانی استفاده شد.

محمد اصفهانی که اراداتی قلبی به امام حسین (ع) دارد در آلبوم گلچین، بخشی از این ارادت خود را در قالب اثری هنری پیاده کرده است. آلبومی پاپ – سنتی که در همان زمان نیز با استقبال خوبی مواجه شد و چون ساختاری حرفه‌ای را در اشکال آوازخوانی، خوانندگی پاپ، آهنگسازی و تنظیم می‌دید، تا امروز نیز مخاطبان و وفاداران بسیاری دارد.

علیرضا عصار، یکی از باکیفیت‌ترین آلبوم‌های عاشورایی را منتشر کرده است. در محرم سال ۱۳۸۲، عصار با آلبوم مولای عشق که کار آهنگسازی‌اش را فواد حجازی به انجام رساند، یک اتفاق بزرگ را در حوزه موسیقی عاشورایی کشور رقم زد. ریتم مدون آلبوم که از زمان حرکت کاروان به سمت کربلا تا پس از شهادت را در برگرفته، درکنار ترانه‌های پرمغز و ملودی‌های تاثیرگذار، از مولای عشق، یکی از تکنیکی‌ترین و حرفه‌ترین آلبوم‌های عاشورایی کشور را ساخته که علیرغم استقبال بسیارخوب در همان زمان، همچنان نیز مورد توجه مخاطبان قرار دارد.

حسام‌الدین سراج در سال ۸۴، یکی از مهم‌ترین آلبوم‌های مرثیه عاشورایی به نام وداع را بر اساس اشعار عمان سامانی منتشر کرد. آلبومی که در سال ۸۴ به بازار آمد و تولید آن ۳ سال به طول انجامید. سراج در جایی گفته بود که چندین سال درگیر مجموعه گنجینه اسرار سامانی بوده و مدت‌ها بر روی اشعار این مجموعه کار کرده تا مجموعه موسیقایی وداع از آن استخراج شده است. البته سراج در سال ۵۹، نخستین آلبوم حرفه‌ای خود تحت عنوان نینوا را منتشر کرد که در آن آلبوم نیز ابراز ارادتی به امام حسین (ع) داشت.

بنیامین بهادری قبل از اینکه نخستین آلبوم رسمی خود را وارد بازار کند، در سال ۸۴، آلبوم ماه مهربون را به صورت غیررسمی منتشر می‌کند. برخی از قطعات این آلبوم نظیر بوی محرم، با استقبال بسیار خوبی مواجه شد و بنیامین را در مسیر ورود به دنیای حرفه‌ای، مصمم‌تر کرد.

علیرضا افتخاری در سال ۸۶، آلبوم متفاوت خروش بحر را منتشر کرد. قطعات مشهور کاروان، وداع و سرو خدا از این آلبوم هستند که به شهرت بسیاری دست یافتند. این آلبوم به لحاظ فضاسازی و مضمون، یکی از متفاوت‌ترین آلبوم‌های افتخاری است.

آلبوم سلام آقا نیز ابراز اراداتی به سالار شهیدان است که در محرم سال ۸۸ روانه بازار شد و طی آن، محسن چاوشی، رضا صادقی، محمد علیزاده و مهدی یغمایی در آذرماه سال ۸۸ منتشر شد. این آلبوم نیز با حضور چند خواننده نسل جوان، مورد استقبال مخاطبان قرار گرفت.

رسول رسولی در سال ۸۹، آلبوم هفتاد و دو را روانه بازار کرد. آلبومی دوزبانه که توانست در همان زمان، واکنش‌های خوبی را شاهد باشد. میزان استقبال از این آلبوم به اندازه‌ای بود که حتی قطعات عربی این آلبوم نیز برای مدت‌ها، در سطح جامعه پیچید و در بسیاری از هیات‌های مذهبی مورد استقاده قرار گرفت.

امیرحسین مدرس؛ مجری شناخته‌شده تلویزیون، تاکنون ۳ آلبوم عاشورایی روانه بازار کرده است. مدرس در سال ۸۵، آلبوم ماه نی، در سال ۹۰، آلبوم خورشید را با دکلمه امین تارخ به بازار فرستاد. خطبه‌خوان رستاخیز نیز سومین آلبوم مدرس در زمینه عاشورا به حساب می‌آید که این ۳ آلبوم، علی‌الخصوص ماه نی وی با استقبال خوبی از جانب مخاطب مواجه شد.

ساقی سرمست با صدای محمدعلی کریم‌خانی و آهنگسازی آریا عظیمی‌نژاد، دیگر آلبوم مهم عاشورایی است که به‌واسطه ملودی و تنظیم‌های مدرنی که دارد، مورد توجه قرار گرفته است. قطعه آواز معروف ای حرمت، ملجا درماندگان از همین آلبوم است که به شهرت بسیاری دست یافته است.

خونین دلان، آلبوم متفاوتی است که در سال ۹۴ و در قالب ۳ لوح، وارد بازار شد. این آلبوم روایت زمینه‌ها و نغمه‌های اصیل حسین‌بابای مشگین؛ موسیقی‌دان و مرثیه‌خوان مشهور عصر قاجار است که توسط آخرین راوی و شاگرد او یعنی حاج‌عباس کیاماری به نسل‌های بعدی منتقل شده. این آلبوم از آن جهت، نوعی غنیمت خوب محسوب می‌شود چون به نوعی می‌تواند آموزش دستگاه‌های موسیقی ایرانی با زبان مرثیه امام حسین (ع) باشد.

محمدرضا علیقلی؛ آهنگساز معتبر موسیقی ایرانی در سال ۹۹، آلبوم آب تشنه را در قالب موسیقی سمفونیک روانه بازار کرد. آلبومی متفاوت از آن‌چه تاکنون در این عرصه تولید شده که متمایل بر چند بازآفرینی و اقتباس از نوحه‌های قدیمی است و به لحاظ اعتبار هنری، توجهات بسیاری را به سمت خود جلب کرد.

فارغ از این آلبوم‌ها، تاکنون ده‌ها قطعه عاشورایی توسط خوانندگان مختلف روانه بازار شده است که عمده این کارها، به صورت دلی صورت گرفته و اغلب این آثار با اقبال بسیار بالایی از جانب مخاطب مواجه شده است. این روند همچنان ادامه دارد و طی آن، خوانندگان مختلف گونه‌های موسیقی، نسبت به انتشار تک‌آهنگ در رثای سالار شهیدان اقدام می‌کنند.