نگرانی‌ها از تداوم آلایندگی جوی در گرمسار

به گزارش خبرنگار آباجان به نقل از ایرنا، شهرهای شهرستان گرمسار طی روزهای گذشته شاهد غلظت غبار و آلودگی هوا بودند و بخش ایوانکی بیش از سایر شهرهای استان سمنان از این پدیده تاثیر گرفت.

طبق اطلاعات سامانه پایش هوای کشور، شاخص آلایندگی در صبح روز بیست و ششم آبان ۱۴۰۳ در ایوانکی ۱۸۱ و تا شامگاه همان روز به ۱۷۶ رسید و این عدد برای دامغان در همین بازه زمانی ۱۲۳ و ۱۵۴ بود که منجر به نگرانی مردم و کارشناسان شد.

بر اساس اطلاعات دریافتی از اداره های حفاظت محیط زیست و هواشناسی، این آلودگی از غرب به سمت شرق حرکت می‌کند و طی همین روزها طبق اطلاعات سامانه پایش هوای کشور، کیفیت هوای شهرهای سمنان و گرمسار بین ۲ شهر دامغان و ایوانکی، در وضعیت نامعلوم و کیفیت هوای شاهرود در وضعیت سبز و هوای پاک قرار دارد.

شاخص کیفیت هوا معیاری برای تعیین روزانه وضعیت هوا و میزان ارتباط آن با سلامت افراد است که به ترتیب از صفر تا ۵۰ در شرایط پاک یا سبز، ۵۱ تا ۱۰۰ در شرایط قابل قبول یا زرد، ۱۰۱ تا ۱۵۰ در شرایط نارنجی یا ناسالم برای گروه حساس، ۱۵۱ تا ۲۰۰ در شرایط قرمز یا ناسالم برای همه، ۲۰۱ تا ۳۰۰ در شرایط بنفش یا بسیار ناسالم و ۳۰۱ تا ۵۰۰ در شرایط ارغوانی یا خطرناک تعریف شده است.

منشا آلایندگی هوا در گرمسار چیست؟

حال باید دید ریشه این آلودگی کجاست و فعالیت صنایع در غرب سمنان چقدر در میزان تشدید این آلایندگی تاثیر گذار است. از سوی دیگر گرمسار چنانچه از نامش پیداست، در ناحیه خشک و بسیار خشک قرار دارد و تمام نواحی جنوبی آن مناطق بیابانی است.

با توجه به وجود ذرات معلق در هوا که حاکی از فقدان کنترل کانون‌های گرد و غبار است و منجر به تشدید بیابانزایی، فرسایش بادی و در نهایت، تولید ریزگردها هشدار جدی برای نواحی بیابانی فلات مرکزی ایران به ویژه شهرهای غربی استان سمنان تبدیل شده است.

این چالش نیازمند توجه بیش از پیش مسوولان برای اجرای طرح‌های مقابله با بیابانزایی و جلوگیری از ریزگردها است.

هم‌جواری با پایتخت، افزایش بی‌رویه جمعیت اتباع و سرریز بخشی از جمعیت حاشیه‌نشین کلان‌شهر تهران به ایوانکی در این راستا بی‌تاثیر نبوده است.

هشدارهای هواشناسی سمنان برای تداوم آلودگی تا چهارشنبه

هواشناسی استان سمنان نیز با اذغان به افزایش غلظت آلودگی هوا در چند نوبت هشدار زرد و در شرایط شدیدتر هشدار نارنجی صادر کرد و نشست اضطراری کمیته آلودگی هوای استان سمنان نیز طی این روزها تشکیل شد. ایرج مصطفوی مدیرکل هواشناسی سمنان اعلام کرد: آلودگی هوا تا چهارشنبه در سمنان ماندگار است.

مدیرکل هواشناسی سمنان با اعلام هشدار زرد گفت: پایداری نسبی جو، افزایش نسبی و تناوبی غلظت غبار و آلاینده های جوی و کاهش نسبی کیفیت هوا در غالب نقاط به ویژه نواحی غربی و صنعتی این استان تا چهارشنبه سی‌ام آبان ۱۴۰۳ ادامه دارد.

افزایش غلظت آلاینده‌ها، افزایش شاخص آلودگی هوا در محدوده ناسالم برای گروه‌های حساس و در صورت مهارنشدن منابع ثابت و متحرک آلاینده در مناطق پرتردد ناسالم برای تمام گروه‌ها از پیامدهای فعالیت این سامانه است.

پدیده وارونگی چیست؟

وی افزود: در اثر افزایش نسبی غبار و آلاینده‌های جوی و همچنین به دلیل پایداری هوا پدیده وارونگی رخ داده است که ساکن بودن هوای گرم روی زمین و هوای سرد در بالادست، عامل وارونگی شناخته می شود.

وی اضافه کرد: زمانی که گازهای تولیدی روی زمین خروجی نداشته باشند و هوای سرد در بالادست ساکن باشد و مانع خروج گازهای تولیدی روی زمین شوند، وارونگی رخ می‌دهد که طی آن به دلیل شکل نگرفتن تهویه طبیعی، از کیفیت هوا کاسته می‌شود، زیرا آلاینده‌ها در جو زمین باقی می‌ماند.

مدیرکل هواشناسی سمنان تاکید کرد: با توجه به کاهش کیفیت هوا، مدیریت بهینه در مصرف سوخت‌های فسیلی، کنترل فعالیت‌های صنعتی آلاینده، کاهش تردد غیرضروری، پرهیز از حضور در فضای باز به ویژه برای گروه های حساس، سالمندان و خردسالان و افراد دارای بیماری‌های قلبی و ریوی و پرهیز از ورزش و فعالیت‌های بدنی در فضای باز و کوهنوردی، مورد توجه باشد.

راه‌اندازی ایستگاه پالایش آلودگی هوا در ایوانکی

براساس اعلام اداره‌کل حفاظت محیط زیست سمنان ۲ ایستگاه سنجش آلایندگی هوا در شهر سمنان یکی در بلوار امیرکبیر و دیگری در میدان استاندارد برای پایش غلظت آلایندگی در این شهر فعال است و داده‌های ایستگاه دائم پایش می‌شود.

۲ ایستگاه سنجش آلایندگی در گرمسار یکی در میدان انقلاب و دیگری در بخش ایوانکی قرار دارد که با توجه به تجمع شهرک های صنعتی در ایوانکی، این ایستگاه با اولویت به بهره برداری رسید.

آنچه که کارشناسان محیط زیست به آن اذعان دارند این است که خشکسالی، فرسایش بادی و وزش باد بهاری عامل افزایش غلظت غبار است و خاستگاه این گرد و غبار از غرب کشور و به ویژه کشور همسایه در بخش غربی است و به سمت شرق کشور در حال حرکت است.

ضرورت مقابله با بیابانزایی در غرب سمنان

کارشناسان در مصاحبه با خبرنگار آباجان به نقل از ایرنا کانون‌های گرد و غبار را عامل اصلی این آلودگی می‌دانند و می‌گویند: در آلودگی هوایی که این روزها با آن درگیر هستیم، اثری از وجود گازهای آلاینده نیست، به معنای دیگر نمی توان گفت آلایندگی هوای گرمسار طی این هفته ناشی از فعالیت صنایع باشد و به نوعی، همانند دیگر نقاط کشور، کیفیت هوای غرب استان سمنان نیز به خاطر پدیده ریزگردها در وضعیت قرمز قرار گرفت.

مقابله با ریزگردها نیز نیازمند تقویت اقدام‌های مقابله با بیابانزایی در داخل استان سمنان و به ویژه در استان‌های مرزی در غرب کشور است. تا از انتقال این پدیده از غرب به شرق کشور جلوگیری شود؛ پدیده‌ای که هر ساله از ابتدای پاییز شهروندان با آن مواجه هستند.

به نظر می رسد اگر طرح‌های زیستی مانند کاشت درخت، احداث بادشکن زنده و غیرزنده و مالچ‌پاشی برای مهار ریزگردها تقویت نشود، روز به روز بر آلودگی هوا افزوده می‌شود و هر زمانی که وزش باد باشد استان سمنان درگیر آلودگی هوا و افزایش غلظت غبار خواهد بود.

طبق اطلاعات موجود، استان سمنان بیش ۹.۷ میلیون هکتار وسعت دارد که از این میزان ۴.۵ هکتار مستعد خیزش گرد و غبار است و در ۵۰۰ هکتار سابقه وقوع آن وجود دارد که همین عامل به تنهایی می‌تواند در آلودگی هوا موثر باشد.

در بیشتر دشت‌های استان پدیده بیابانزایی گزارش شده و در چند سال گذشته بیابانزایی و ریزگرد در اراضی جنوب «وادی السلام» سمنان به سمت شهرستان سرخه و صوفی‌آباد، در جاده نظامی و روستای اعلاء مرکز استان، در مناطقی از دامغان، گرمسار و شاهرود رخ داده است و تقویت طرح‌های آبخیزداری و زیستی در این مناطق خود تا حد قابل توجهی کمک کننده در کاهش غلظت آلاینده هوا است.

در شرایطی که در مناطق کویری و شوره‌زارها به‌دلیل افت سطح آب‌های زیرزمینی و کاهش بارندگی مشکل گرد و غبار ایجاد می شود و به‌دلیل شوری زیاد خاک در این مناطق امکان انجام هیچ گونه عملیات زیستی و ایجاد پوشش گیاهی نیست و انجام عملیات غیربیولوژیکی نیز نیازمند هزینه بسیار بالایی است. ضرورت دارد استفاده از نتیجه پژوهش‌ها و دستاوردهای دانش‌بنیان‌ها در این زمینه مورد توجه قرار بگیرد تا گرمسار بیش از این متحمل خسارت جبران‌ناپذیر ناشی از آلودگی هوا نشود.