دوره ترامپ برای ترکیه در سوریه چگونه خواهد بود؟

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری آباجان به نقل از تسنیم، دولت آمریکا هنوز به دونالد ترامپ واگذار نشده و او در سال جدید میلادی اختیار امور را در دست خواهد گرفت. با این حال، از همین حالا پیش بینی‌های فراوانی در مورد تصمیمات ترامپ به ویژه در حوزه سیاست خارجی در رسانه‌ها مطرح شده است.

برخی از رسانه‌های نزدیک به دولت ترکیه از جمله خبرگزاری رسمی آناتولی، سراغ دیپلمات‌های آمریکایی رفته‌اند تا درباره‌ تصمیمات احتمالی ترامپ درباره ترکیه از آنها سوال کنند.

گفته می‌شود که رجب طیب اردوغان رییس جمهور ترکیه و رهبر حزب حاکم این کشور، هنوز هم نسبت به روابط آنکارا – واشنگتن در دوران ترامپ، نگاهی مثبت و خاطراتی نسبتاً خوب دارد. چرا که در دوران ترامپ، اردوغان دو بار به عنوان مهمان رسمی به کاخ سفید دعوت شد و توانست با ترامپ دیدار کند.

از این گذشته در چند دیدار خارجی، اردوغان و ترامپ ژست‌های دوستانه و صمیمانه‌ای داشتند و دامادهای این دو سیاستمدار یعنی جارد کوشنر و برات آلبایراک، دوستی و رابطه خاصی داشتند و حضور داماد ارشد اردوغان در اتاق بیضی کاخ سفید به عنوان نمادی از روابط دوستانه ترکیه و آمریکا قلمداد شد.

با این وجود، این واقعیت را نیز باید به خاطر آورد که اولاً دونالد ترامپ نامه توهین آمیزی برای اردوغان فرستاد و او را با الفاظ نامناسب مورد خطاب قرار داد و دوم این که آشکارا در توییتر ترکیه را تهدید کرد که در صورت ادامه حمله به کردها در شمال سوریه، اقتصاد ترکیه را نابود خواهد کرد.

در نتیجه روابط ترکیه و آمریکا در دوران ترامپ را باید مجموعه‌ای از تناقض و چالش دید که ممکن است حالا و در دومین دوره مسئولیت ترامپ، تا حدودی تغییر کند.

چرا مساله سوریه مهم است؟
مساله روابط ترکیه و سوریه از بسیاری جهات برای آمریکا مهم است. ترکیه در سالیان ۲۰۲۳ و ۲۰۲۴ میلادی، بارها تلاش کرد تا روابط خود را با سوریه به سطحی رسمی و عادی بازگرداند.

اما دولت بشار اسد زیر بار نرفت و دمشق، عادی سازی رابطه با آنکارا و کاخ بش تپه را به خروج کامل نیروهای نظامی ترکیه از خاک سوریه مشروط کرد.

با آن که در این زمینه پیشرفتی به وجود نیامد، اما دیپلمات‌ها و چهره‌های امنیتی تیم جو بایدن، بارها اعلام کردند که با این ایده اردوغان مخالفند و دوست ندارند روابط ترکیه و سوریه عادی شود.

حالا سوال اینجاست: آیا دونالد ترامپ نیز در این مورد درست مانند بایدن فکر می‌کند؟
پاسخ به سوال بالا از این جهت مهم است که ترامپ نشان داده یک بار دیگر به دنبال برجسته کردن شعار «اول آمریکا» است. در نتیجه کاهش حضور نظامی آمریکا در سوریه، یکی از مواردی است که می‌تواند بر تصمیمات ترکیه نیز تاثیر بگذارد.

اتخاذ تصمیم خروج کامل آمریکا از سوریه، می‌تواند زمینه‌ای برای یک معامله و چانه زنی جدید بین ترامپ و اردوغان به وجود آورد. به عنوان مثال، ممکن است ترکیه به خواستِ آمریکا، از عادی سازی روابط با دولت دمشق صرف نظر کند. اما در مقابل، نتیجه رضایت بخشی همچون قطع حمایت آمریکا از نهادهای اقماری پ.ک.ک در سوریه را به دست بیاورد.

دیپلمات‌ها چه می‌گویند؟

جیمز جفری سفیر سابق ایالات متحده در آنکارا یکی از دیپلمات‌هایی است که نگاه خوشبینانه ای به احتمال توافق اردوغان و ترامپ در پرونده سوریه دارد.

او که قبلاً نماینده ویژه آمریکا در پرونده سوریه و رئیس برنامه خاورمیانه مرکز ویلسون بوده، درباره نگاه ترامپ به این موضوع گفته است: «من نسبت به آینده روابط دوجانبه ترکیه و آمریکا در دوره دوم ترامپ بسیار خوشبینم. اگر چه روابط ما در چند سال گذشته پیشرفت کرده ولی توافق کاملی بین طرفین حاصل نشده است. ولی در مورد سوریه راهی برای رسیدن به تفاهم مشترک سوریه وجود دارد. علاوه بر این، پرزیدنت ترامپ را به خوبی می‌شناسم و می‌دانم که او به اردوغان اعتماد دارد و او را دوست دارد. پس احتمالاً مسیر خود را به سمت آنکارا تغییر خواهد داد». 

جفری در ادامه گفته است: «خروج نیروهای آمریکایی از سوریه، قبلاً هم مورد توجه ترامپ قرار گرفته است. اما شخصاً نگران این هستم که در صورت به وجود آمدن یک فضای خالی، راه برای ایران بیش از پیش باز شود. در مورد ابعاد دیگر روابط سیاسی آمریکا و ترکیه نیز باید بگویم، با توجه به تلاش‌های آنکارا برای برقراری صلح و پایان دادن به جنگ روسیه و اوکراین، ممکن است ترامپ از حضور ترکیه برای ادامه مذاکرات صلح حمایت کند. چرا که ترکیه کشور پیشرو در نزدیک کردن اوکراینی‌ها و روس‌ها بوده است».

وی همچنین اعلام کرده که به باور شخصی او، برخی موانع فنی برای لغو تحریم نظامی ترکیه وجود دارد، اما ترامپ تلاش خواهد کرد راهی بیابد.

آمریکا – ترکیه و کردهای سوریه
رابرت فورد سفیر سابق آمریکا در دمشق و محقق ارشد موسسه هادسون، دیپلمات دیگری است که سال‌ها با اختلافات آنکارا – واشنگتن در مورد کردهای سوریه، از نزدیک درگیر بوده است.

او می‌گوید: سوریه در مجموع عامل مهمی است که می‌تواند بر روابط ترکیه و آمریکا تأثیر مثبت بگذارد. من شخصاً بسیار متعجب خواهم شد اگر دولت جدید ترامپ به حفظ نیروهای آمریکایی در شرق سوریه و حفظ روابط خود با کردها و قسد (SDF) ادامه دهد.

فورد نیز همچون جفری، این موضوع را پنهان نمی کند که نگاه ویژه ای به موقعیت ایران در سوریه دارد.

او درباره این موضوع گفته است: «گروهی در درون حزب جمهوری خواه آمریکا، از حضور سربازان آمریکایی در سوریه برای مقابله با نفوذ ایران حمایت می کنند. آنها بر این باورند که  کاهش نفوذ نظامی آمریکا، منجر به افزایش نفوذ ایران خواهد شد».

فورد بر این باور است که شکل گیری گفتگوی واشنگتن – آنکارا و حرکت به سمت مذاکرات برای حل و فصل جنگ در اوکراین مهم است و ترکیه توان ایفای نقش دارد. اما درباره غزه، جنگ غزه زمانی پایان می یابد که نتانیاهو آماده پایان دادن آن باشد.

لوک کافی محقق ارشد موسسه پژوهشی هادسون آمریکا نیز گفته است:«یک فرصت نوین برای توسعه رابطه با متحدان به وجود آمده است. هم رئیس جمهور ترامپ و هم رئیس جمهور اردوغان ثابت کرده‌اند که می‌توانند عمل گرا باشند و مسائل ملی را بر مسائل شخصی ترجیح دهند. شخصاً بر این باورم که زمان آن فرا رسیده تا به حمایت از واحدهای مدافع خلق (YPG) پایان دهیم و روابط خود را با همپیمان خود در ناتو، ترکیه ترمیم کنیم. علاوه بر این، اگر رئیس جمهور ترامپ بخواهد به نوعی توافق بین اوکراین و روسیه دست یابد، ترکیه می‌تواند در این موضوع نقش ایفا کند».

این محقق آمریکایی به این مساله نیز اذعان کرده که مناقشه بر سر فروش جنگنده‌های اف ۳۵ آمریکایی به ترکیه، موضوعی نیست که بتوان انتظار داشت در مدت زمانی کوتاه حل شود و لازم است طرفین به سوی اقدامات لازم برای اعتمادسازی بروند.

انتهای پیام/