وضعیت سیاسی و امنیتی استان سویدا سوریه پس از سقوط اسد

به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری آباجان به نقل از تسنیم، «علیرضا مجیدی»، کارشناس مسائل غرب آسیا معتقد است گروه‌های هفت‌گانه مسلح در استان دروزی‌نشین سویدا از سال ۲۰۱۳ با حمایت دولت مرکزی وقت دمشق، سطحی از خودمختاری را در اداره امور داخلی پیدا کرده‌اند و اکنون حتی با وجود سقوط نظام بشار اسد و برآمدن حکومت خودخوانده ابومحمد الجولانی، سرکرده تحریرالشام مایل به حفظ آن هستند.

.

این کارشناس مسائل غرب آسیا در ادامه می‌افزاید: در سال ۲۰۱۳، یعنی یک سال پس از آغاز جنگ داخلی سوریه، ارتش این کشور به صورت توافقی استان سویدا را ترک کرد و براساس توافق دمشق با رهبران محلی در این استان، گروه‌های مسلح محلی اداره امنیت سویدا را در دست گرفتند.

برای توضیح دقیق‌تر این ماجرا، باید به شرایط کلی سوریه در آن زمان اشاره کرد. در آن سال، وضعیت حکومت بشار اسد در سوریه بسیار بحرانی بود؛ و تنها حدود ۲۵ درصد از خاک سوریه تحت کنترل ارتش سوریه قرار داشت. ارتش در آن برهه در جبهه‌های نبرد متعددی درگیر بود و معارضین و گروه‌های تروریستی، از جمله داعش، در حال گسترش بودند. در چنین شرایطی، ارتش سوریه تصمیم گرفت نیروهای خود را از استان سویدا خارج کند و از گروه‌های محلی خواست تا واحدهای مسلح تشکیل دهند و در جنگ میان حکومت و معارضه بی‌طرف باقی بمانند. به این ترتیب، گروه‌های مسلح محلی موظف شدند مناطق خود را تحت کنترل داشته باشند.

از نظر اداری، این مناطق همچنان تابع دمشق بودند و حتی یکی از سران برجسته امنیتی حکومت بشار اسد، یعنی «کفاح ملحم»، در سویدا مستقر شد. اما از لحاظ امنیتی، گروه‌های مسلح محلی اداره این استان را در دست داشتند. از میان گروه های هفتگانه فوق الذکر، پنج گروه مسلح همچنان در این استان حضور دارند.

ساختار اجتماعی دروزی‌ها در سویدا به این صورت است که سه رهبر فکری و معنوی در این استان وجود دارند. یکی از این رهبران معنوی «حکمت الهجری»، نام دارد که مخالف بشار اسد است و دو نفر دیگر با حکومت بشار اسد همکاری و همراهی می‌کردند. حکمت الهجری نقش محوری در تحولات سیاسی استان سویدا داشته است و در سال ۲۰۱۸، وقتی ارتش سوریه پس از سالها بار دیگر به درعا برگشت، این پنج گروه مسلح همچنان در کنار نظامیان ارتش سوریه در سویدا باقی ماندند و این وضعیت حتی در حال حاضر نیز برقرار است.

حکمت الهجری که یکی از مهم‌ترین چهره‌های روحانی در استان سویدا است، تأکید دارد که این گروه‌های پنج گانه هرگز سلاح‌های خود را زمین نخواهند گذاشت و تا زمانی که قانون اساسی جدید سوریه تصویب نشود و حکومتی تشکیل نشود که تمامی طوائف سوریه در آن مشارکت داشته باشند، این گروه‌های مسلح دروزی نیز به ساختار وزارت دفاع و ارتش جدید سوریه ملحق نخواهند شد و سلاح خود را به دولت خودخوانده الجولانی تحویل نخواهند داد.

در همین راستا، اخیرا مذاکراتی در خصوص وضعیت امنیتی و اداری سویدا میان الجولانی و طرف های میانجی صورت گرفته است. در همین راستا «سامی ابوالمنی»، شیخ عقل و رهبر معنوی دروزی‌های لبنان، که به نمایندگی از دروزیان لبنان به سویدا رفته بود، در خلال دیدار ولید جنبلاط و فرماندهان گروه‌های مسلح در سویدا، خواسته‌هایی مطرح کرده است. او تأکید کرده است که سویدا باید نوعی خودمختاری داشته باشد و نباید تحت حکومتی مرکزی و مقتدر قرار گیرد. این خودمختاری ممکن است در قالب فدرالیسم، کنفدراسیون یا حتی خودمختاری کامل برقرار شود باشد. از سوی دیگر حکمت الهجری نیز اخیراً یک زن غیرمحجبه را به عنوان استاندار سویدا معرفی کرده و اعلام کرده که تنها این فرد را به عنوان استاندار می‌پذیرند.

در مذاکرات اخیر، گروه‌های مسلح سویدا بر این موضوع تأکید کرده‌اند که کارکنان اداره پلیس و سازمان امنیت ملی باید از طرف دمشق به سویدا اعزام شوند، اما استاندار باید از میان اهالی سویدا انتخاب شود. در همین راستا، یک کاروان نظامی که شامل ۱۵ خودرو بود، با هدف استقرار نیروهای پلیس و سازمان امنیت ملی تحت اداره الجولانی به سویدا اعزام شد. با این حال، گروه‌های مسلح سویدا، از جمله گروه «احرار الجبل»، به شدت با این اقدام سرکرده تحریرالشام مخالفت کرده و با سد مسیر این کاروان، مانع از ورود آنها به سویدا شدند. گفته می‌شود آن‌ها به این کاروان اظهار داشته‌اند که برای ورود به این شهر یا باید با گروه‌های مسلح محلی وارد جنگ شوند یا آنکه به دمشق بازگردند. در نهایت پس از تماس‌های متعدد، این کاروان مجبور به بازگشت به پایتخت سوریه شد.

واقعیت این است که به رغم گذشت هفته ها از سقوط نظام بشار اسد و روی کار آمدن حاکمان خودخوانده جدید در دمشق، سویدا تا به امروز هیچ‌گونه استاندار رسمی تعیین شده و رسمی از سوی دمشق ندارد و هیچ‌گونه سازمان امنیتی یا اداره پلیس از طرف پایتخت در این استان مستقر نشده است.

در همین حال، حکمت الهجری و گروه‌های مسلح همچنان در تلاش‌اند از سلطه حکومت الجولانی در این استان جلوگیری کنند. وضعیت فعلی سویدا نشان می‌دهد که این استان به ظاهر تحت فرمان دمشق است، اما عملاً هیچ‌گونه همکاری جدی با حکومت الجولانی نداشته و از حاکمیت مرکزی دمشق دوری جسته است و روزها و هفته‌های آتی ممکن است شاهد تحولاتی مهم و تاثیرگذار بر معادلات حاکم بر صحنه سیاسی سوریه شود.

انتهای پیام/