نقد؛ حلقه مفقوده هنر در سیستان و بلوچستان

به گزارش آباجان به نقل از ایرنا، نمایش، موسیقی، تجسمی، سینما، ادبیات و شعر از جمله هنرهای است که در سیستان و بلوچستان با سابقه تاریخی، درخشانی رو به رو هست، اما همواره در خود در حال تکرار بوده و یکی از دلایل مهم برای پوست اندازی و نوین شدن نبود نقد هنری در آن است.

سابقه تاریخی، فرهنگی و سیاسی در این جغرافیا ناملموس که در دلش همچنان موضوعات بکر و دست نخورده دارد کمک می‌کند تا ما با پرداخت درست از مسیر هنر آنها را باز تعریف کنیم، چرا که پرداخت به این موضوعات برای استان، ایران و جهان دارای اهمیت است.

اما در این بین سوالاتی چون، رسانه‌های جمعی چه نقشی در این میان ایفا می‌کنند؟ چقدر می‌توانند بازتاب دهنده یک اتفاق مهم هنری باشند؟ آیا تنها باید خبر از این اتفاق را بسنده کنند یا به ابعاد دیگر آن بپردازند.

همیشه جای خالی منتقد هنری در این بوم احساس می‌شود اما آنچه اهمیت دارد میان نقد و تخریب است که بیشتر پرداخت‌ها به اثر هنری جنبه تخریبی به خود می‌گیرند و رفته رفته وقتی یک منتقد ورود می‌کند با مقاومت‌های از سوی هنرمندان رو به رو می‌شود. در نگاه منتقد هنری آنچه نسبت برخورد او با اثر هنری اینگونه است که با نشان دادن، آگاهی بدهد و با آگاهی دادن به شعور فرهنگی اجتماع اضافه کند.

نقد هنری توان زیباشناسی تماشاگر را افزایش می‌دهد

نقد هنری از یک سو، توان زیباشناسی تماشاگر را افزایش می‌دهد و از سوی دیگر با شیار ژرف ماندگاری بر ذهن هنرمند برجای می‌گذارد که در آفرینش آثار بعدی او تاثیر دارد و پرو بالی به هنر او می‌دهد.

در هر حال امروز تئاتر نقش خودش را در موضوعات تاریخی، اجتماعی و فرهنگی پیدا کرده و همچون گذشته با اجراهای مختلف بدنبال بیان مسائل خود است.

نمایش گلداسمید پنج شب را به روی صحنه رفت و با استقبال خوب مردم زاهدان رو به رشد و بیش از هزار ۲۰۰ نفر از آن دیدن کردند

صحنه نمایش در چند روز اخیر در زاهدان موضوع مهمی را در به خود دید که با پرداخت یک مسئله مهم بیش از گذشته اهمیت آن را برایمان باز تعریف می‌کند، تاریخ و اتفاقاتش همواره برای ما مردمان جذاب بوده و علاقمندیم آن را در شکل‌های مختلف واکاوی کنیم و از آن بیاموزیم.

وقتی نمایش گلداسمید به روی صحنه رفت و از ابعاد مختلف مورد بررسی قرار گرفت، پس از پایان هر اجرا برخی از مخاطبان به دور عوامل جمع می‌شدند و نظرات خود را از نمایش مطرح می‌کردند که مورد استقبال عوامل این نمایش قرار می‌گرفت.

محسن آقایی نویسنده و کارگردان نمایش گلداسمید که از ۶ سال پیش فعالیت خودش را در انجمن نمایش زاهدان و پس از آن در حوزه هنری سیستان وبلوچستان آغاز کرده است و نخستین نقش او در تئاتر پشت صحنه و پس از آن با بازی در نمایش مردمان مرد رقم خورد و بعد با نمایش به نام پدر، پسر و برادر در نقش کارگردان به کار خود ادامه داده است.

این هنرمند سیستان و بلوچستانی در سالجاری به مدت پنج شب نمایش گلداسمید را به روی صحنه برد که با استقبال خوب مردم زاهدان رو به رشد و بیش از هزار ۲۰۰ نفر از آن دیدن کردند.

نام گلداسمید بیش از خشکسالی با تفرقه میان اقوام و طوایف گره خورده است

نویسنده و کارگردان نمایش گلداسمید در گفت‌وگو با خبرنگار آباجان به نقل از ایرنا، اظهار کرد: نمایشنامه نویسی و کارگردانی تئاتر را به صورت تجربی و مطالعه منابع مهم این حوزه تاکنون ادامه داده‌ام، اما کارگاه آموزشی رمان نویسی و داستان را با استاد محمود دولت آبادی را در کارنامه حرفه‌ای خود دارم.

محسن آقائی بیان کرد: بعد از نمایش اول که دغدغه خشکسالی را مطرح می‌کرد، نمایشنامه تالاب در مورد ماهی گیری در بستر تالاب هامون بود که باعث ایجاد مشکل میان زن و شوهر شد، در سال ۱۴۰۰ رها شد.

وی تصریح کرد: همان ایام که با موضوع خشکسالی رو به رو بودم نام گلداسمید زیاد به چشمم می‌خورد و برایم جذاب شد، با مدیریت حوزه هنری سیستان و بلوچستان این موضوع را مطرح کردم و تاکید برای اجرای این نمایشنامه شد و در نهایت با انتخاب عوامل و پس از هفت ماه تمرین نمایش گلداسمید در دی ماه سالجاری به روی صحنه تئاتر شهر زاهدان رفت.

درام هیچ وقت نیامده که واقعیت را نشان بدهد بلکه همیشه در جست و جوی حقیقت است و نمایش گلداسمید با چارچوب وقایع تاریخی اما قصه خیالی نوشته و به نمایش در آمده است

نویسنده و کارگردان نمایش گلداسمید ادامه داد: منابع تاریخی مطالعه و پژوهش‌های بر روی این موضوع انجام و در آبان سال گذشته این نمایشنامه نوشته شد همچنان ۲ تا موضوع دیگر هم در این منابع وجود داشت اما بدلیل نقش پررنگ مردم نسبت به حاکمان در ماجرای گلداسمید این نمایشنامه به روی صحنه رفت.

وی گفت: نمایش گلداسمید با سختی‌های زیادی رو به رو بود که از ابتدا می‌دانستم با چه چالش‌های رو به است اما تمام توانمان را به کار بردیم تا با کیفیت مطلوبی به روی صحنه برود که خوشبختانه با استقبال مخاطبان رو به رو شد.

آقایی با بیان اینکه چارچوب اصلی واقعه تاریخی گلداسمید در این نمایش رعایت شده، تصریح کرد: درام هیچ وقت نیامده که واقعیت را نشان بدهد بلکه همیشه در جست و جوی حقیقت است و نمایش گلداسمید با چارچوب وقایع تاریخی اما قصه خیالی نوشته و به نمایش در آمده است.

وی خاطرنشان کرد: نام گلداسمید با خشکسالی گره خورده اما به عقیده من بزرگترین آسیبی که گلداسمید در منطقه میان اقوام و طوایف به وجود آورد تفرقه بود که ما در این نمایش با نمادسازی‌ها این را روایت کردیم.

فضای هنر بیش از گذشته نیاز به گفت‌وگو دارد

نویسنده گلداسمید با اشاره به نقدهای که به این تئاتر می‌شود، افزود: فضای هنر بیش از گذشته نیاز به گفت‌وگو دارد چرا که از دل این گفت و گوهاست که هنرمند پیشرفت می‌کند.

وی شیوه روایت در نمایش را رئالیسم جادویی عنوان کرد و گفت: هم در متن و هم کارگردانی نمایش گلداسمید رئالیسم جادویی لحاظ شده است و میان رئالیسم و سورئالیسم این نمایش در حرکت است.

آقائی افزود: داستان با شخصیت الپیدو به عنوان پسرخوانده و جاسوس گلداسمید شروع شده و با موفقیت‌های وی شخصیت پیش برنده تغییر کرده و سیال به عنوان رهبر عیارها سکان دار نمایشنامه می‌شود، این نمایشنامه شخصیت‌های متعددی دارد که در واقع همه آنها مکمل ۲ شخصیت اصلی نمایش یعنی سیال و گلداسمید هستند تا باعث عمیق تر شدن این شخصیت‌ها به عنوان قهرمان و ضد قهرمان شوند.

فضای نقد در هنر سیستان و بلوچستان وجود ندارد

نویسنده و کارگردان سیستان و بلوچستان با اشاره به نبود نقد در فضای هنر این استان، اظهار کرد: در گذشته از سوی هنر و تجربه نگاه و نظر پس از تماشای هر اثر هنری انجام می‌شد و نتایج خوبی را برای مخاطب در پی داشت اما امروز بسیار کمرنگ شده است.

مهدی رخشانی افزود: در سیستان و بلوچستان با ۲ منظر رو به رو هستیم، یکی آنکه افرادی که تجربه و دانشی در فیلمسازی، نمایش و یا دیگر رشته‌ها دارند نسبت به نگاه خودشان در گفت‌وگوها نظرات را مطرح می‌کنند و دیگری افراد با یک نظر ساده در مورد اثر خودشان آزرده خاطر و دلخور می‌شوند.

وی نقد را یک تخصص عنوان کرد و گفت: نقد تخصصی با کاوش در فضای یک اثر هنری ما را با دریچه‌های تازه‌ای از درون اثر رو به رو و حفره‌ها، باگ‌ها و اشکالات یک اثر هنری را نشان می‌دهد و در نتیجه باعث شناخت بیشتر در رابطه با اثر می‌شود.

اگر هنرمند به نگاه‌های تخصصی منتقد رو به رو نشود او را به یک توهمی می‌رساند که کارش خوب و کامل است

این نویسنده و کارگردان سیستان و بلوچستان تصریح کرد: هر اثر خوبی‌ها و بدی‌های دارد و تشکیل شده از بخش‌های مختلف است به طوری که اگر هنرمند به نگاه‌های تخصصی منتقد رو به رو نشود او را به یک توهمی می‌رساند که کارش خوب و کامل است.

وی ادامه داد: نبود نقد در فضای سیستان و بلوچستان تبعاتی زیادی را در پی داشته و سره از ناسره جدا نمی‌شود و افرادی هستند که بخاطر ارتباطاشان پول‌های کلانی را دریافت و آثار بسیار سطح پایین را تولید می‌کنند در حالی که اگر نقد وجود داشته باشد آن فرد سطح پایین باید در اولویت‌های بعدی قرار گیرد.

رخشانی تاکید کرد: هزینه‌های زیادی صرف کارهای هنری بی‌خاصیت می‌شود و یکی از جنبه‌های آن این است که مسوولان تفاوت میان هنرمندی که تاثیر گذار است با هنرمندی که براساس شرایط و ارتباطات اثری را تولید کرده را درک نمی‌کنند و به این ترتیب هزینه‌ها اسراف و در نتیجه کارهای ضعیف و بی تاثیر تولید می‌شود.

وی با اشاره به نمایش گلداسمید در زاهدان، تصریح کرد: کارگردان جوان این نمایش نشان داد فردی با جسارت است چرا که دست به موضوعی زده که باعث مرزبندی و خشکسالی در جامعه ما شده است.

نویسنده و کارگردان سیستان و بلوچستان اظهار کرد: بسیاری از عوامل این نمایش تازه کار و تعدادی با سابقه‌تر هستند که برای پرداخت به این موضوع جسارت می‌خواهد که باید به آنها دست مریزاد گفت.

وی افزود: نمایش گلداسمیدبا تبلیغات و پوششی مثبت و تلاش همگانی که برای آن انجام شد با استقبال خوب مخاطب رو به شد.