ساخت نخستین دستگاه تعیین اصالت زعفران توسط محققان دانشگاه شریف

به گزارش گروه علمی آباجان به نقل از ایرنا از دانشگاه صنعتی شریف، زعفران به عنوان گران‌قیمت‌ترین ادویه جهان، رتبه چهارم بیشترین تقلب در موادغذایی را به خود اختصاص داده است. ایران با ۸۰ درصد تولید سالانه، اصلی‌ترین تامین‌کننده این طلای سرخ در جهان محسوب می‌شود. ازاین‌رو تعیین اصالت زعفران ایران، تعیین شناسنامه آن براساس نوع و مقدار متابولیت‌ها، شناسایی زعفران اصیل و تقلبی همچنین تعیین نوع و مقدار تقلب در آن به خصوص در حالت جامد از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

از طرفی بر اساس استاندارد بین‌المللی تعیین کیفیت زعفران (ISO-۳۶۳۲)، استخراج با حلال و تکنیک طیف‌سنجی فرابنفش-مرئی به عنوان مهم‌ترین روش آنالیز متابولیت‌های زعفران معرفی شده است. استفاده از روش استاندارد مستلزم انتقال نمونه به آزمایشگاه و استخراج و اندازه‌گیری است. محدودیت، استفاده از این روش در مزرعه، محل داد و ستد و به طور کلی هرجا که آنالیز و دریافت پاسخ سریع مدنظر است را با محدودیت روبه‌رو می‌کند.

در همین راستا یکی از شرکت‌های دانش‌بنیان مستقر در پارک علم و فناوری دانشگاه صنعتی شریف با طراحی و ساخت سامانه طیف‌سنجی قابل حمل آنالیز زعفران (Saffron Analyzer) در گستره طول موجی ۴۰۰ تا ۱۰۰۰ نانومتر با هدف آنالیز سریع، در محل و در شکل جامد زعفران، گامی مهم برای رفع چالش‌ها در مسیر تولید، بسته‌بندی و صادرات این ادویه گرانبها، برداشته است.

مدیرعامل این شرکت گفت: دستگاه طیف‌سنجی قابل حمل آنالیز زعفران بر مبنای تکنیک‌های مختلف هوش مصنوعی، تشخیص الگو و رگرسیون به منظور پردازش طیف‌های به دست آمده از آنالیز نمونه‌های زعفران متعلق به مناطق مختلف ایران و در راستای اصالت‌سنجی زعفران، تعیین منشا جغرافیایی نمونه‌های زعفران همچنین ساخت شناسنامه برای زعفران ایرانی تحول عظیمی ایجاد خواهد کرد.

هادی پرستار شهری افزود: یکی از کلیدی‌ترین جذابیت‌های کار گروه شرکت پارس سنجش نوآور شریف در این پروژه طراحی دیتابیس زعفران ایران بر اساس طیف‌های بدست آمده با دستگاه طراحی شده که به نوعی شناسنامه این محصول راهبردی است، با استفاده از روش‌های هوش مصنوعی است که منجر به تحولی شگرف در سازمان‌های کنترلی مانند سازمان ملی استاندارد و سازمان غذا و دارو، وزارت جهاد کشاورزی و شرکت‌های خصوصی فعال در حوزه تولید و صادرات زعفران خواهد شد، علاوه برآن به دلیل قابل حمل بودن دستگاه، امکان آنالیز در محل برای کاربران فراهم است و این آنالیزها سریع و غیرتخریبی خواهد بود.

عضو هیات علمی دانشگاه صنعتی شریف خاطرنشان کرد: با توجه به بررسی‌های انجام شده داخل کشور و جلسات متعدد با شرکت‌های فعال در حوزه تولید زعفران، دستگاه طیف‌سنجی قابل حمل آنالیز زعفران نخستین دستگاه اختصاصی برای تعیین اصالت زعفران در ایران خواهد بود که امکان آنالیز در محل را برای کاربر فراهم خواهد کرد. با توجه به تدابیری که گروه تحقیقاتی ما در طراحی و ساخت دستگاه درنظر گرفته است کاربر به سادگی می‌تواند از تمام قابلیت‌های دستگاه در تعیین اصالت و تشخیص تقلب‌های زعفران بدون نیاز به دانش قبلی استفاده کند.

این شرکت دانش‌بنیان با هدف توسعه فناوری‌های نوین طیف‌سنجی و تصویربرداری در ترکیب با تکنیک‌های هوش مصنوعی (کمومتریکس)، به منظور تعیین اصالت، سلامت و کیفیت موادغذایی و دارویی در حال فعالیت است. تعیین اصالت، سلامت و کیفیت موادغذایی، محصولات کشاورزی و دامی، ارتقای امنیت غذایی، ردیابی محصولات کشاورزی، کمک به توسعه پایدار کشاورزی و تولید محصول سالم، ارتقای صادرات محصولات غذایی و کشاورزی با تمرکز بر محصولات راهبردی، توسعه انواع مدل‌های هوش مصنوعی برای سنجش سریع، ارزان و غیرتخریبی موادغذایی، بکارگیری انواع روش‌های طیف‌سنجی آزمایشگاهی متحرک و تصویربرداری و توسعه و طراحی نرم افزارهای مربوط به روش‌های هوش مصنوعی به منظور تحلیل‌های تجزیه‌ای از جمله ماموریت‌های این شرکت دانش بنیان است.