سراب خوشبختی؛ آن روی زندگی با بلاگرها

به گزارش آباجان به نقل از ایرنا، یک زندگی تجملاتی و توام مصرف گرایی و رفاه مطلق، خانه بزرگ و لوکس، مجالس و میهمانی های پرهزینه، غذاهای آنچنانی و مسافرت های به اصطلاح لاکچری خلاصه همه چیز تمام و کمال، این تصویری است که عده زیادی از بلاگرهای با دنبال کننده زیاد به مخاطبان یا فالوورهای خود نمایش می دهند، گویی که این زندگی فقط یک صفحه و ورق دارد و آن لذت است و هیچ درد و ناخوشی در آن نباید متصور بود.

از سوی دیگر این دسته از بلاگرها بدون داشتن علم و تخصص لازم در خیلی از زمینه ها از روانشناسی و مشاوره گرفته تا کسب و کار در قالب یک کارشناس و کاربلد ظاهر می شوند و بسیاری از فالوورها نیز از آنها پیروی و حرف شنوی دارند.

ارایه چنین تصویری ناقص و یک سویه از یک روی سکه زندگی از سوی بلاگرها و ارزش گذاری نادرست آنان در مورد سبک زندگی به مخاطبان خود در واقع نوعی عقب ماندگی، حقارت و ناامیدی کاذب را به فالوورها القا می کند که می تواند پیامدهای ناگواری را در زندگی فردی و اجتماعی افراد بدنبال داشته باشد.

در سال‌های اخیر بلاگرها و تولیدکنندگان محتوا در شبکه‌های اجتماعی مانند اینستاگرام، یوتیوب و تیک‌تاک به یکی از گروه‌های تأثیرگذار در فضای مجازی تبدیل شده‌اند، برخی از آنان با انجام فعالیت‌های مختلف آنقدر مطرح و تاثیرگذار شده‌اند که حتی به شکل ملی از شهرت و نام و نشان برخوردار شده‌اند، برخی هم در سطح محلی فعالیت می‌کنند و در شهر خود نام و نشانی برای خود دست و پا کرده‌اند.

همدان نیز مانند دیگر شهرهای بزرگ کشور از این قاعده مستثنی نیست و برخی از افراد در این شهر به عنوان بلاگرهای محلی به فعالیت در زمینه‌های مختلف از جمله گردشگری، غذا، سبک زندگی، آموزش، فرهنگ و هنر پرداخته‌اند.

این بلاگرها معمولاً از طریق پلتفرم‌های مختلف به ترویج جاذبه‌های گردشگری همدان، معرفی رستوران‌ها، رویدادها، سنت‌ها، محصولات محلی و هنرهای دستی همدان می‌پردازند، بعضی از بلاگرها همچنین در حوزه‌های مد، زیبایی،آموزش‌های فنی و یا ارائه سبک زندگی نیز محتوا تولید می‌کنند.

مزایا و معایب فعالیت بلاگرهای همدان

در کنار مزایایی که فعالیت بلاگرها دارند و نباید از آنها چشم‌پوشی کرد، همچون معرفی ظرفیت‌های هر منطقه و رونق کسب و کار، باید به معایب و اثرات منفی فعالیت آنها نیز به ویژه در خصوص تغییر سبک زندگی توجه داشت و برای مقابله با آن راهکار اندیشید.

باید اذعان کرد تاثیرات منفی بلاگرها در ارزش ها و فرهنگ جامعه تقریبا در هر منطقه و شهر یکسان است.

انتشار اطلاعات نادرست و غیرموثق یکی از مشکلات عمده‌ای است که در زمینه فعالیت بلاگرها وجود دارد، برخی از بلاگرها ممکن است بدون تحقیق کافی، اطلاعاتی را در مورد مکان‌ها، محصولات یا خدمات محلی همدان منتشر کنند که منجر به گمراهی مخاطبان و شهروندان شود.

برای مثال معرفی نادرست از جاذبه‌های گردشگری می‌تواند انتظارات غیرواقعی برای مسافران ایجاد کند، همین‌ طور تبلیغ نادرست از رستوران‌ها یا مکان‌های گردشگری می‌تواند به کاهش اعتبار برندها و کسب‌وکارهای محلی منجر شود. 

ترویج سبک زندگی مصرف‌گرایانه

بسیاری از بلاگرها در حال ترویج سبک زندگی مصرفی و تجملاتی هستند که می‌تواند اثرات منفی بر جامعه و به‌ویژه بر جوانان بگذارد، به عنوان مثال برخی از بلاگرها ممکن است توجه زیادی به پوشاک بِرند، ماشین‌های گران‌قیمت یا سفرهای لاکچری داشته باشند و این موجب افزایش فشار اجتماعی برای داشتن زندگی‌ ای شبیه به این ایده‌آل‌ها می‌شود.

این نوع محتوا می‌تواند باعث ایجاد احساس ناکافی بودن یا کاهش اعتماد به نفس در افرادی شود که توانایی رسیدن به این استانداردهای زندگی را ندارند.

افترا و توهین به افراد یا کسب و کارها در برخی موارد

بلاگرها ممکن است برای جلب توجه بیشتر، به شیوه‌های جنجالی و حتی توهین‌آمیز به افراد، برندها یا مکان‌های خاص پرداخته و موجب بدنامی و ایجاد تنش‌های اجتماعی شوند، این نوع رفتارها می‌تواند باعث کاهش اعتبار افراد یا کسب‌وکارها و حتی ایجاد مشکلات حقوقی شود.

دستکاری در تصاویر و محتواهای تبلیغاتی یکی دیگر از معایب فعالیت بلاگرها است که برخی از آنان از نرم‌افزارهای ویرایش عکس و ویدیو برای دستکاری تصاویر خود استفاده می‌کنند تا تصویری ایده‌آل و غیرواقعی از زندگی خود ارائه دهند، این نوع از محتوا موجب می‌شود استانداردهای زیبایی یا موفقیت در جامعه دگرگون شوند.

تأثیر منفی بر سلامت روان بویژه نسل جوان

مشاهده چنین تصاویری می‌تواند تأثیرات منفی زیادی بر سلامت روانی جوانان بگذارد، به‌ویژه در مورد معیارهای زیبایی و موفقیت!

بی‌توجهی به مسوولیت اجتماعی و اخلاقی در برخی مواقع از دیگر مشکلاتی است که باید نام برد.

بلاگرها ممکن است فقط به دنبال جذب فالوور و درآمد از تبلیغات باشند و به مسوولیت‌های اجتماعی و اخلاقی خود توجه کافی نکنند، مثلاً ممکن است تبلیغات محصولات یا خدماتی را که از نظر سلامت عمومی خطرناک هستند (همچون مکمل‌های غذایی غیرمجاز یا محصولات مضر) منتشر کنند.

پخش محتوای تبلیغاتی فریبنده

برخی از بلاگرها ممکن است به تبلیغ محصولات یا خدماتی بپردازند که نتایج واقعی آن‌ها به‌طور کامل مشخص نیست که این موضوع می‌تواند موجب گمراهی و آسیب به مخاطبان شود.

افزایش فشار اجتماعی و مقایسه‌های منفی یکی از مشکلات عمده فعالیت بلاگرها در جامعه است، ایجاد فشار اجتماعی برای زندگی بهتر، خوشحال‌تر یا موفق‌تر از آن چیزی است که ممکن است در واقعیت باشد، این فشار می‌تواند منجر به احساس نارضایتی در بین مردم شود، به‌ویژه در مورد جوانانی که در مرحله‌ جستجوی هویت و مقایسه‌ خود با دیگران هستند.

پیروی متظاهرانه و واقع‌گرایانه جوانان از سبک زندگی بلاگرها

استادیار گروه علوم تربیتی دانشگاه ملی ملایر معتقد است: بیشترین سرعت جذب مخاطب در بین شبکه‌های اجتماعی متعلق به اینستاگرام است، تفاوت میزان مخاطبان این مجموعه در طول چهار سال موید این نکته است، به طوری‌ که طی چهار سال بین ۲۰۱۴ الی ۲۰۱۸ بیش از ۵۰۰ میلیون کاربر فعال به این شبکه اضافه شده است.

«حسن قره‌باغی» در گفت و گو با خبرنگار آباجان به نقل از ایرنا با بیان اینکه حضور مخاطبان بسیار زیاد از کاربران ایرانی در این شبکه اجتماعی، برندهای تجاری داخلی را به حضور گسترده در بستر این شبکه سوق داده است، افزود: بسیاری از برندهای ایرانی از صنایع مختلف همچون بانک‌ها، کالاهای مصرفی، پوشاک و رستوران‌ها در این شبکه اجتماعی صفحه اختصاصی دارند و از طریق ظرفیت بلاگرهای مطرح فعال در آن با مشتریان خود ارتباط برقرار می‌کنند.

وی با اشاره به اینکه ناآگاهی از این روابط و ویژگی‌های هر یک از آنها، به سرمایه‌گذاری‌های بی‌حاصل در شبکه‌های اجتماعی، عملکرد پایین در این حوزه و بهره نبردن از پتانسل آنها منجر می‌شود، بیان کرد: این شبکه کاربران را به همانندسازی و هم‌ذات پنداری با عناصر و نقش‌های ارائه شده در فضاهای مجازی و ایده‌آل‌ها ترغیب می‌کند و مخاطبان، کنجکاوانه و برای یافتن جایگاه و عقب نماندن از دیگران به تقلید از سبک‌های پوشش، تغذیه، آرایش بلاگرها که نمودهایی از سبک زندگی هستند، می‌پردازند.

به گفته استادیار گروه علوم تربیتی دانشگاه ملایر، شبکه اینستاگرام با تبلیغ، الگونمایی و ترویج ظاهری خاص، به همراه ارائه راه‌های دستیابی به این امر، جامعه را برای رسیدن به ایده‌آلی بی‌منطق و غیرواقعی به هیجانی کاذب می‌کشد و بسیاری از مخاطبان چه از طیف دختران و چه پسران در اینستاگرام به دنبال پیروی از سبک زندگی مطرح شده توسط بلاگرها هستند و به آن علاقه‌مند شده‌اند، فارغ از اینکه تمامی این الگوهای رفتاری ساختگی توسط این افراد چه اثری دارد، با زندگی واقعی افراد یکسان نیست.

پیروی کورکورانه جوانان از بلاگرها

دکتر قره‌باغی با تاکید بر اینکه این بلاگرها همیشه سعی دارند تک‌تک لحظات خود را با دیگران به اشتراک بگذارند و به نوعی دنبال کنندگان و مخاطبان خود را افزایش دهند، گفت: این افراد ایده‌های خاص را تولید و ارائه می‌دهند، بلاگرها خواسته و یا ناخواسته کیفیت محتوایی که به مخاطب عرضه می‌کنند را با نازل‌ترین سطح منطقی ارائه می‌دهند و هرکاری می‌کنند تا مخاطب را به دنبال خود بکشانند، در این میان هم مخاطبان به پیروی کورکورانه از این بلاگرها می‌پردازند و گاها ناخواسته سبک زندگی خود را به سمت تغییر سوق می‌دهند، تغییری که متناسب با شرایط زندگی خودشان نیست و مشکلات بسیاری را در آینده سر راهشان قرار می‌دهد.

کاربران که اغلب جوان‌ و نوجوان هستند، حتی متوجه تحت نفوذ قرار گرفتن از سوی بلاگرها و محتواهای خالی از معنا ولی رنگین آنها نیستند و مدام در حال مشاهده تغییرات رفتاری ناشی از این محتوا سازی‌ها هستیموی با اشاره به اینکه جوانان دو سبک زندگی متظاهرانه و واقع‌گرایانه را از سبک زندگی بلاگرها دنبال می‌کنند، خاطرنشان کرد: سبک زندگی متظاهرانه اغلب در صفحات پرطرفدار توسط بلاگرهای مجازی ارائه می‌شود و سبکی از اباحه‌گری نوین است و از سوی دیگر بسیاری از بلاگرها درصدد نمایش مصرف، خرید و اسراف کالا هستند و هدف این افراد جذب کاربر و کسب درآمد در فضای مجازی است و ارائه این نوع شیوه‌ای از زندگی به طور خودآگاه یا ناخودآگاه موجب کمرنگ شدن تابوها و ارزش‌های اجتماعی می‌شود.

استادیار گروه علوم تربیتی دانشگاه ملایر اظهار کرد: رویه پیروی کنجکاوانه یا ناخودآگاهانه از سبک زندگی بلاگرها، به نحوی عجیب تدریجی و آهسته رخ می‌دهد و کاربران که اغلب جوان‌ و نوجوان هستند، حتی متوجه تحت نفوذ قرار گرفتن از سوی بلاگرها و محتواهای خالی از معنا ولی رنگین آنها نیستند و مدام در حال مشاهده تغییرات رفتاری ناشی از این محتوا سازی‌ها هستیم.

راهکارها برای کاهش اثرات منفی فعالیت بلاگرها

از سوی دیگر درباره راهکارهای کاهش اثرات منفی فعالیت بلاگرها باید گفت آموزش اخلاقی یکی از نکات ضروری است و لازم است به بلاگرها آموزش داده شود تا به مسوولیت‌های اجتماعی و اخلاقی خود در تولید محتوا توجه کنند، این آموزش‌ها می‌تواند شامل احترام به حریم خصوصی افراد، اجتناب از تبلیغ محصولات مضر و توجه به دقت اطلاعات باشد.

گزارش‌دهی و نظارت بیشتر از دیگر راهکارهاست و پلتفرم‌های رسانه‌های اجتماعی باید نظارت بیشتری بر محتوای منتشر شده داشته باشند و در صورت مشاهده محتوای غلط یا مضر، آن را حذف کنند، موضوع دیگر تشویق به محتواهای آموزنده و مفید است که بلاگرها می‌توانند به تولید محتوای آموزشی و فرهنگی با محوریت ارتقاء آگاهی اجتماعی، فرهنگی و علمی بپردازند و در راستای ارتقاء سطح عمومی جامعه باشد.

یک استاد رشته علوم قرانی و حدیث دانشگاه نیز در گفت و گو با خبرنگار آباجان به نقل از ایرنا اظهار کرد: عدم پایبندی به چارچوب‌ها و هنجارهای جمهوری اسلامی ایران در خصوص پوشش، توسعه بلاگری به سوی شغل‌های تخصصی همچون پزشکی و روانپزشکی، عدم توجه به مقوله‌های سیاسی و حتی مباحث اعتقادی و مذهبی و فراهم کردن زمینه تقلید و الگوبرداری مخاطبان از طریق ایجاد ارتباط نزدیک و صمیمی با آنها، با نمایش جزئیات سبک زندگی خود از رفتارهای بلاگرها است.

بلاگرها؛ مرجع شکل‌گیری هویت جوانان شده‌اند

دکتر «ایرج یارمحمدی» در ادامه گفت: استفاده از این فضا موجب می‌شود یکسری رفتارها و افکار تحت تاثیر استفاده از این رسانه‌ها قرار گیرند که نباید در این حوزه غفلت کنیم، البته لازم به ذکر است که با تحولات در حوزه رسانه یکسری پیشرفت‌ها و فرصت‌ها نیز ایجاد شود که بحث آن جداست.

به گفته وی، همه این رفتارها و فعالیت‌ها نقش بسزایی در ترویج الگوها و سبک‌های زندگی دارد، چراکه از چنان جذابیت و قابلیت‌هایی برخوردار است که کاربران را شیفته خود ساخته و همواره آنها را ترغیب می‌کند خواسته یا ناخواسته اقدام به مشارکت و دنباله روی از بلاگرها کنند.

این استاد دانشگاه ملایر با بیان اینکه کاربران برای اینکه از دیگران عقب نمانند و به‌اصطلاح سبک زندگی تجملی و بروزی برای خود داشته باشند؛ کنجکاوانه یا ناخودآگاهانه به تقلید از سبک‌ زندگی بلاگرها روی می‌آورند که همه این رفتارها خلاف ارزش ها و هنجارهای ما است،افزود: فضای مجازی یک سری مرزهای نوینی را در ارتباطات اجتماعی به وجود آورده که زمینه‌ساز شکل‌گیری فرصت‌ها و تهدیدها برای انسان شده است و متاسفانه بسیاری از نسل جوان به جای بهره گیری لز فرصت ها در دام تهدیدهای آن افتاده اند که مساله تغییر سبک زندگی و پیروی کورکورانه از بلاگرها را نیز شامل می شود.

وی یادآور شد: زمانی‌که کاربر با سبک زندگی مواجه می‌شود، این ذهنیت برایش ایجاد می‌شود که زندگی مطلوب، آن چیزی است که بلاگرها در حال نمایش آن هستند و زندگی آنها یکنواخت و خالی از هیجان است، مقایسه باطن زندگی با ظاهر زندگی بلاگرها باعث شده فرد احساس حسرت، حقارت و عقب‌ماندگی کند و این به معنای واقعی کلمه تهدید بزرگی به شمار می‌رود.

در گذشته نقش الگو و هویت‌سازی را شخصیت‌های مذهبی و دینی و در راس آنها اهل بیت(ع) و بعد از آن خانواده ایفا می‌کرد، اما در حال حاضر الگوهای خارج از خانواده بلاگرها و حتی سلبریتی‌هایی هستند که در فضای مجازی حضور دارند و به یک مرجع برای شکل‌گیری هویت نوجوان تبدیل ‌شده‌اندبه گفته دکتر این استاد دانشگاه؛ از سوی دیگر تفاوت میان آنچه توسط این افراد به جامعه ارائه می‌شود، با فرهنگ و ارزش های بومی و دینی هر منطقه و کشور یک تناقض را برای مردم ایجاد می‌کند و فقر فرهنگی را منجر خواهد شد که در قالب‌های گوناگون نمود خواهد کرد و تمام این موارد از پیروی‌های بی‌منطق از بلاگرها نشات می گیرد و فرد را دچار احساسات کاذبی همچون خودکم‌بینی، احساس حقارت یا زشت پنداری می‌کند.

وی تلاش برای نمایشی شدن زندگی روزمره را یکی از کارهای بلاگرها عنوان کرد و از مهم‌ترین آسیب‌های دنباله روی از بلاگرها را خلق ارزش جدید و سبک جدید زندگی است که موجب سوق‌دادن مخاطب به سمت مصرف‌گرایی و نمایشی شدن زندگی می‌شود.

این استاد دانشگاه معتقد است: کاربران باید بدانند بسیاری از رفتارهایی که بلاگرها انجام می‌دهند، کارگردانی شده است، به این معنا که دارای سناریو و بازیگر است و قرار است موقعیتی را خلق کنند که منجر به آن نیاز و خواست مخاطب شود.

یارمحمدی با تاکید بر اینکه نمی‌توانیم منکر تاثیری که بلاگرها بر تولید فرهنگ و سبک زندگی افراد می‌گذارند، شویم، خاطرنشان کرد: آنچه در فضای مجازی از سوی این افراد ارایه می‌شود، در اکثر مواقع با واقعیت‌های زندگی فاصله زیادی دارد و همین مساله موجب بروز بحران‌های روحی و روانی در بین دنبال‌کننده‌های این افراد می‌شود.

وی در ادامه گفت: در گذشته نقش الگو و هویت‌سازی را شخصیت‌های مذهبی و دینی و در راس آنها اهل بیت(ع) و بعد از آن خانواده ایفا می‌کرد، اما در حال حاضر الگوهای خارج از خانواده بلاگرها و حتی سلبریتی‌هایی هستند که در فضای مجازی حضور دارند و به یک مرجع برای شکل‌گیری هویت نوجوان تبدیل ‌شده‌اند.

خانواده ها فرزندان خود را با آسیب پیروی کورکورانه از بلاگرها آشنا کنند

این استاد دانشگاه تاکید کرد: بلاگرها به علت شهرتی که دارند مورد توجه بسیاری از نوجوانان قرار می‌گیرند و نوجوان سعی می‌کند خود را با این افراد همسو کند، در حالی‌که این افراد تأثیر منفی و مخربی بر نوجوانان دارند، مردم نیز خواسته یا ناخواسته نسبت به عادت‌های غلط و حس کنجکاوی بی‌مورد دامن می‌زنند و در این مسیر همراهی کرده و شبیه عروسک‌های خیمه‌شب‌بازی اجازه می‌دهند این صفحات به هر مدلی که می‌خواهند با آنها رفتار کنند و آنان را بازیچه مقاصد شخصی‌شان کنند!

وی تاکید کرد: خانواده ها فرزندان خود را باید با آسیب های پیروی کورکورانه از بلاگرها آشنا کنند و اجازه ندهند نوجوانان و جوانان اسیر فضای احساسی مربوط به بلاگرها شوند.

یارمحمدی با بیان اینکه نباید تمام دَرها را روی فضای مجازی بست و به نظر می‌رسد بهترین راه، اعتمادسازی برای نوجوان است، افزود: باید تلاش شود الگوهای داخلی درستی را برای نوجوانان متناسب با فرهنگ بومی ایجاد و معرفی کرد.

وی خاطرنشان کرد: بلاگر و فرهنگ استفاده از این حرفه و هنر مانند دو لبه یک تیغ است، می‌توان از آن استفاده مثبت و منفی کرد، نکته مهمی که مسوولان فرهنگی باید از این فرصت برای تبلیغ سبک زندگی درست استفاده کنند و این همان چیزی است که مسوولان سالیان سال از آن غافل بوده و هستند.

نتیجه‌گیری:

بلاگرهای همدان مانند دیگر بلاگرها در سراسر کشور می‌توانند تأثیرات مثبت و منفی زیادی بر مردم این استان داشته باشند، در حالی‌که فعالیت‌های آن‌ها می‌تواند به معرفی فرهنگ، تاریخ و کسب‌وکارهای محلی کمک کند، اما باید مراقب اثرات منفی آنها بر جامعه، از جمله ترویج سبک‌های زندگی ناسالم، اطلاعات نادرست و فشار اجتماعی ناشی از تبلیغات فریبنده باشیم.

برای بهره‌مندی از مزایای بلاگرها و کاهش اثرات منفی، نیاز به نظارت بیشتر و مسوولیت‌پذیری در تولید محتوا وجود دارد، از سوی دیگر مخاطبان نیز باید آگاهی خود را ارتقا دهند در دام تهدیدات این فضا قرار نگیرند، در این میان نقش آموزش و پرورش، رسانه ها و خانواده به عنوان یک مثلث حیاتی بسیار مهم بوده و باید مورد توجه جدی قرار بگیرد.