روزهای طلایی تولید شکر قرمز در مازندران +فیلم

به گزارش خبرنگار آباجان به نقل از ایرنا، کشاورزان مازندرانی که در اواخر آذرماه شاهد بارش های برف و یخبندان شدیدی بودند بعد از رهایی از شوک سنگین یخ‌زدگی محصولات باغی خود، این روزها سخت مشغول برداشت محصولی هستند که شهد شیرین آن یخ سرمای زمستان را گرما می بخشد.

در ۲ هفته گذشته بسیاری از کشاورزان و باغداران مازندرانی سعی کردن برداشت محصولات باغی خود را جدی تر از هفته های گذشته انجام دهند تا از خطر یخ زدگی در امان بماند و یکی از این محصولات بعد از برداشت مرکبات گیاه نیشکر است.

در روزهای اخیر مراکز تولیدی و فراوری های تهیه شکر قرمز با ترافیک سنگینی رو برو هستند تا جایی که در برخی از واحدهای تولیدی نیشکر در مناطقی جنوبی بابل نوبت یک ماهه را برای کشاورزان مشخص کردند.

‌گیاه نیشکر که در گویش مازندرانی به آن لَلِه شیرین می گویند شامل ۲ نوع یک و هفت ساله است که گیاه هفت ساله آن ضخیم و پرآب تر از نوع دیگرش است. این گیاه متناسب با شرایط آب و هوایی مازندران در دوره رشد به باران فراوان و آبیاری منظم نیاز دارد و در هنگام رسیدن و برداشت محصول هوا خشک و آفتابی را می طلبد.

برداشت نیشکر همزمان با فصول سرد سال در مازندران آغاز و کار آب‌گیری از این محصول انجام می شود که آبگیری و فرآوری سنتی که نیاز به ابزار خاص خود را دارد که این مراحل بدین گونه است که” تکه های ساقه‌ نیشکر در میان چوبی استوانه‌ای شکل به نام”کِلوادار” که از تنه درخت ممرز است و با تیرک چوبی کلواتیر کوبانده می شود.

تیرکی چوبی که یک سر آن درون چوب و سر دیگر آن را به گاو یا اسب می‌بستند و حیوان با چرخیدن خود تیرک را هم می‌چرخاند. با چرخش و فشار تیرک با سطح جانبی کلوادار، نیشکر آب‌ خود را از دست داده و با جوشاندن آب نیشکر، شکر قرمز استحصال می شود.

پس از آبگیری نیشکر تفاله‌های آن را جدا می‌کردند و آب آن را درون ظرف تو خالی چوبی به نام “نوکا” می‌ریزند. پس از پُر شدن آن آب نیشکر را با کاسه درون ظرف بزرگ مسی به نام “دِگ”می‌ریزند. برای پُر کردن دیگ مسی که گنجایش ۸۵ تا ۹۰ لیتر آب نیشکر را دارد باید صبح تا غروب کار کنند.

هر چند در سال‌های اخیر کشت نیشکر در مازندران در بهنمیر، بابل، قائمشهر و برخی مناطق شرق استان مازندران انجام می شود ولی میزان آن نسبت به دهه ۶۰ بسیار کاهش یافته و سطح زیر کشت آن به کمتر از ۲۰۰ هکتار رسیده است.

معروف‌ترین نشان شکر قرمز در مازندران تولید شده در ریکنده است. ریکنده روستایی از دهستان کوهساران شهرستان قائمشهر که از ۸۵۰ هکتار زمین زراعی و باغی آن بیش از ۸۰ هکتار به کشت نیشکر به عنوان ماده اولیه تولید شکر قرمز اختصاص دارد و از روستاهایی در مازندران است که تولید شکر قرمز در آن نیم قرن قدمت دارد و همچنان کشاورزانی در این روستا در عرصه تولید شکر قرمز فعالیت دارند.

تاریخی بودن این فعالیت کشاورزی در روستای ریکنده باعث آن شد تا ثبت ملی شود. و در گذر زمان تلاش های بسیاری از سوی اهالی روستا برای حفظ و پاسداشت این میراث معنوی ملی انجام شد که اکنون کام مردم از آن شیرین شده است و برای توسعه آن تجاری سازی این حرفه اجتناب‌ناپذیر به نظر می رسد.