راز ماندگاری درخت ۸۰ ساله خیابان ولیعصر/درختی که تسلیم نشد

این درخت کنهسال همچون لوبیای سحرآمیز از دل یک ساختمان بلند در حال احداث در محله باغ فردوس واقع در خیابان ولیعصر تهران با قامتی بلند قد برافراشته و همچنان استوار است، گویی این درخت نمادی از مقاومت طبیعت در برابر تغییرات شهری است و یا بهتر بگوییم الگویی برای آینده‌ای سبز تهران بشمار می‌آید.

روایت نجات درخت ۸۰ ساله در دل خیابان ولیعصر(عج) متفاوت از سرنوشت درختان خیابان ولیعصر تهران است که کمی با واگویه‌های دیروزهای مدیریت شهری تفاوت دارد.

درختی ۸۰ ساله که از دل خاک برخاسته و با پوست ترک خورده‌اش و شاخه‌هایی که به آسمان می‌رسند در میان انبوهی از سیمان و بتن زنده مانده است.

این درخت حالا نه فقط یک یادگار طبیعی، بلکه نقطه‌ای از امید و الهام و نمادی از ایستادگی و زندگی در برابر موج بی پایان تخریب طبیعت است.

این بار شهرداری تهران در چالشی جدید تصمیم گرفت تا در پس همه اقدامات ریز و درشت خود این درخت را جریان ساخت و سازهای توسعه شهری در سرای یک محله حفظ کند. اما چرا!؟

آخر می‌دانید بطور معمول در پس همه ساخت و سازهای شهری درختان نخستین قربانیان هستند اما این بار، شهرداری تهران تصمیم دیگری گرفت و بر خلاف جریان آب حرکت کرد تا این درخت را حفظ کند!

به گزارش خبرنگار آباجان به نقل از ایرنا، این درخت در محوطه سرای یک محله در حال احداث واقع در خیابان باغ فردوس در شمال تهران قرار دارد و در حالیکه قرار است چهار هزار و ۶۰۰ اصله درخت کهنسال خیابان ولیعصر با عمری بیش از ۱۰۰ سال با بهانه بیماری توسط مدیریت شهری قطع شوند، درخت قدیمی حفظ شده است.

همانطور که همه می‌دانیم خیابان ولیعصر، طولانی‌ترین خیابان خاورمیانه و یکی از نمادهای تهران همیشه با چنارهای سر به فلک کشیده‌اش روزگاری به‌عنوان «رگ سبز تهران» شناخته می‌شد.

اما دریغ که در سال‌های اخیر، درختان این خیابان با تصمیمات مدیریت شهری همچون بسیاری از درختان دیگر تهران، در برابر موج توسعه شهری از دست رفته‌اند.

با این حال، درخت ۸۰ ساله‌ای که در محوطه سرای محله باغ فردوس زنده مانده نشانه‌ای از گذشته پر درخت خیابان ولیعصر است.

درختی که روزگاری، سایه‌اش میزبان کودکانی بود که زیر آن بازی می‌کردند و سالمندانی که با آن درد دل می‌کردند و اما حالا قرار است این درخت محفلی عمومی برای محله باشد؛ جایی برای گردهمایی و یا آرامش و ارتباط دوباره با طبیعت و مردم.

این فضا حالا بیش از یک ساختمان معمولی است یعنی این درخت به نمادی از اجتماع و ارتباط تبدیل شده است، حالا دیگر خانواده‌ها می‌توانند زیر سایه آن جمع شوند، کودکان در کنار آن بازی کنند و سالمندان برای لحظه‌ای آرامش در کنار آن بنشینند.

این درخت هم اکنون نفسی از نفس‌های خیابان ولیعصر است شاید هم بخشی از هویت تاریخی این خیابان بشمار می‌رود و شاید هم یادآور روزهایی است که خیابان ولیعصر هنوز از سایه درختان خود تنفس می‌کردند.

این روزها وقتی عابران از کنار این ساختمان می‌گذرند، نگاه‌شان با این درخت گره می‌خورد گویی زندگی این درخت و هر برگ و شاخه‌اش به آنها یادآوری می‌کند که در سخت ترین شرایط؛ زندگی راه خودش را پیدا می‌کند.

ساکنان محله باغ فردوس می‌گویند

احمد یکی از ساکنان محله باغ فردوس درباره این درخت قدیمی به خبرنگار آباجان به نقل از ایرنا می‌گوید: این درخت همچنان مثل یک یادگار از روزهای گذشته است شاید کمتر درختی همچون این سرسبز و زنده در خیابان ولیعصر دیده شود.

محمد ساکن دیگر این محله می‌افزاید: بیش از ۶۰ سال است که در این محله زندگی می‌کنم این درخت را دوست داریم چرا که این درخت یادآور خاطرات کودکی و نوجوانی من است این درخت همیشه بخشی از زندگی گذشته ما بوده و هست یعنی میان ما و این درخت قدیمی تعلق خاطری صف ناشدنی جریان دارد.

نیلا ساکن دیگر این محله هم می‌گوید: این درخت مثل یک امید زنده است در این شهر شلوغ یادمان می‌آورد که هنوز می‌توانیم طبیعت را حفظ کنیم و آنها را دوست بداریم.

زهرا هم که ساکن خیابان ولیعصر است، گفت: این درخت همیشه بخشی از زندگی ماست، هر بار که از کنار آن گذر می‌کنیم احساس آرامش ما را در بر می‌گیرد این که قرار است در سرای این محله بماند، انگار دوباره به آن جان بخشیده‌اند و ما خوشنودیم.

سازندگان پروژه سرای محله درباره این درخت قدیمی چه می‌گویند؟

سازندگان پروژه سرای محله باغ فردوس هم معتقدند این درخت تنها یک درخت نیست بلکه نمادی از تاریخ و هویت این محله است که وظیفه داشتیم آن را حفظ کنیم.

یکی از مسوولان پروژه که خواست نامی از او برده نشود به خبرنگار آباجان به نقل از ایرنا گفت: حفظ این درخت کار ساده‌ای نبود، باید طراحی‌های ساختمان را تغییر می‌دادیم تا جایی برای درخت باقی بماند اما بنابر درخواست ساکنان این خیابان تاریخی و حافظان محیط زیست تصمیمان عوض شد.

وی در ادامه تاکید کرد: معتقدم این تصمیم ارزشش را داشت چرا که این درخت اکنون قلب سرای محله است.

حفظ درخت کهنسال کار با ارزشی است

رییس کمیته گردشگری شورای اسلامی شهر تهران هم با تایید این اقدام شهرداری گفت: اقدام شهرداری منطقه یک در حفظ این درخت کهنسال کار باارزشی است که شاید الگویی برای بقیه مجموعه‌های مدیریت شهری باشد که طراحی متناسب با درختان انجام دهند.

سید احمد علوی در گفت وگویی با خبرنگار آباجان به نقل از ایرنا در بازدید از این سرای محله و این درخت کهنسال افزود: مدیریت شهری باید برای درختان ارزش قائل باشد و در طراحی سازه‌های شهری تلاش کند تا درختان حفظ شوند نباید بگذاریم آنها از دست بروند.

این عضو شورای شهر تاکید کرد: درختان موجودات زنده‌ای هستند که نفس شهر و به آنها بستگی دارد و دیگر آنکه این درختان قدمی بسیار ارزشمندند که باید حفظ شوند.

وی در پاسخ به این سوال که مگر قطع کردن یک درخت در حین بهسازی، بازسازی و یا یا نوسازی یه ساختمان جرم نیست که شهرداری به این مهم اقدام می‌کند؟ افزود: قطع کردنش جرم است اما طبق قانون؛ شهرداری می‌تواند برای انجام پروژه‌های شهری با حفظ شرایط و ضوابطی که به آنها آسیبی وارد نشود آنها را جابجا کند.

وی در پاسخ به سوال دیگری مبنی بر اینکه آیا امکان جابجایی چنین درخت با قدمتی وجود دارد یا خیر؟ گفت: کار دشواری است اما توسط تکنولوژی‌های به روزی که وجود دارد در فصول مشخصی که امکان جابجایی درخت هست می‌توان این مهم مبادرت کرد.

رییس کمیته گردشگری شورای اسلامی شهر تهران تاکید کرد: بهتر است بجای جایجایی درخت طراحی هایب شهری بگونه ای انجام شود که آسیب کمتری به درختان وارد آید.

شاید باید گفت حفظ این درخت کهنسال در دل خیابان ولیعصر، پیامی برای همه پایتخت نشینان در بردارد و آن این که هنوز هم می‌توان از طبیعت حتی در دل یک شهر پر از ساخت و ساز محافظت کرد.

این درخت همچون لوبیای سحرآمیز از دل سازه‌های سخت و بی‌روح سر برآورد و به آسمان سر کشید و هنوز سایه‌اش بر زمین می‌افتد و برگ‌هایش عطر روزهای گذشته را زنده می‌کند نمادی از بقا و امید در دل شهر خاکستری تهران است، حفظ زندگی این درخت نشان داد که طبیعت، با تمام سختی‌ها، هنوز می‌تواند راهی برای بقا پیدا کند.

به گزارش آباجان به نقل از ایرنا، اخیرا محمدعلی مختاری مدیرعامل سازمان بوستان‌ها و فضای سبز شهرداری تهران از کاشت حدود چهار هزار و ۶۰۰ اصله درخت چنار در خیابان ولیعصر (عج) خبر داده و گفته است که در راستای اجرای طرح بازپیرایی درختان در این خیابان، همه درختان خشک و بیمار جداسازی و درختان جدید جایگزین می‌شود.

به گفته او، براساس آخرین سرشماری سال ۱۴۰۱ خیابان ولی عصر دارای ۱۶ هزار و ۸۶۶ درخت ثبت شده است که از این تعداد هشت هزار و ۶۶۰ اصله با بن بالای ۴۰ سانتی متر دارای شناسنامه و نشانه دار بوده و تعداد هشت هزار و ۲۰۶ اصله درخت دیگر نیز با بن زیر ۴۰ سانتی‌متر در این خیابان وجود دارد.

کمیته صیانت از درختان خیابان ولیعصر(عج) هم از اوایل دهه ۹۰ فعالیت خود را آغاز کرد تا پناهگاهی برای این درختان باشد اما شاهدیم که هر بار با بهانه‌ای تعدادی از درختان این خیابان زیبا و تاریخی زیر تیغ مدیریت شهری می‌رود و قطع می‌شود.