پرورش غیرکارشناسی ماهی، چالش جدید آب‌بندان ۴۰ هکتاری مازندران

به گزارش خبرنگار آباجان به نقل از ایرنا، آب بندان ۴۰ هکتاری روستای آغوزبن بابل که چند سالی به جولانگاه گیاه سمی و تهاجمی سنبل آبی معروف به شیطان آبی تبدیل شده است در شرایط فعلی ۹۰ درصد از سطح این آب بندان زیر پوشش این گیاه تهاجمی قرار داد.

بر اساس آخرین جلسه برای گره گشایی از این مشکل با حضور مدیران ارشد شهرستان بابل به همراه دهیار و اعضای شورای اسلامی منطقه، مقرر شد در صورت تامین نشدن اعتبار دولتی برای لایروبی فنی این آب بندان، دهیاری روستا با واگذاری این آب بندان ۴۰ هکتاری به بخش خصوصی، سرمایه گذار لایروبی این آب بندان را انجام داده و به جای دریافت دستمزد طبق یک قرارداد آب بندان را به پرورش ماهی تبدیل کند.

در روزهای اخیر کارشناسان با ابراز نگرانی شدید از این اقدام، پرورش ماهی را یک تهدید جدی برای تخریب زیستگاه های پرندگان مهاجر برشمردند.

کارشناسان حیات وحش بر این باورند با توجه به موقعیت مکانی آب بندان آغوزبن بابل که حد وسط چند آب بندان در شهرهای بابل و بابلسر واقع شد یکی از زیستگاه های مهم پرندگان مهاجر در شهرهای مرکزی مازندران محسوب می شود. و تحت هیچ شرایطی نباید اجازه داد این آب بندان با تغییر کاربری و تخریب زیستگاه پرندگان مهاجر به پرورش ماهی تبدیل شود.

در کنار آن حواصیل زرد، حواصیل خاکستری، حواصیل سفید بزرگ، حواصیل ارغوانی، اگرت کوچک، گاوچرانک، حواصیل شب، بوتیمار کوچک، بوتیمار، اکراس سیاه، پرستوی دریایی تیره، ماهی خورک، یلوه آبی، طاووسک، چنگر معمولی، چنگر نوک سرخ، خوتکا ابرو سفیدابروسفید، خوتکا، اردک سر سبز، اردک نوک پهن، اردک دم سر حنایی، اردک ارده ای، اردک سر سیاه، اردک سیاه کاکل، کشیم کوچک، کشیم بزرگ، کشیم گردن سیاه، تنجه، زنبورخوارزنبور خوار گلوخرمایی، کور کور سیاه قرقی، سارگپه معمولی، سنقر تالابی، باکلان کوچک، آووست، چوب پاشلک معمولی، آبچلیک تک زی، کوکو، چلچله، دم جنبانک ابلق، دم جنبانک خاکستری، زاغی، گنجشک خانگی، گنجشک سینه سیاه، چک بوته ای، سسک تالابی پر سر و صدا، سسک ابرو سفید، چلچله رودخانه ای، شانه به سر، چرخ ریسک بزرگ، چرخ ریسک پشت بلوطی، سینه سرخ، سهره جنگلی، سار، سار صورتی، خروس کولی، جغد انبار، الیکایی، سنگ چشم پشت سرخ، سنگ چشم بزرگ، زرد پره لیمویی، مگس گیر گلو سرخ از گونه های مختلف پرندگان مهاجری هستندکه در تالاب حیدرکلا در فصل های مختلف در چهار فصل حضور دارند که پرورش ماهی می تواند در جلوگیری از فرود این گونه های جانوری به مازندران نقش آفرین باشد.

صاحبنظران تاکید دارند هر چند گیاه سنبل آبی قدرت جهش بسیار زیادی دارد و در بهار و تابستان ظرف مدت ۲ هفته سطح پوشش آن به دو برابر افزایش می یابد اما پیازهای این گیاه تصفیه کننده آب است.

در حال حاضر آب رودخانه های که به این آب بندان می ریزند بسیار آلوده به پساب های خانگی و صنعتی است و گیاه سنبل آبی آلودگی های این آب بندان را جذب می کند.

سنبل آبی گیاه بومی آمریکای جنوبی است اما در کشورهای زیادی از جمله ایران به گونه‌ای مهاجم تبدیل شده به طوری که مقابله با آن کاری بسیار دشوار است از این رو در فهرست ۱۰ گونه پرخطر گونه‌های مهاجم گیاهی در دنیا قرار گرفته است.

سنبل آبی گیاهی آبزی بومی در حوضه آمازون است که چند سالی است وارد تالاب های کشور شده، ابتدا در تالاب بین المللی انزلی و اینک در آب بندان بابل گزارش شد و از آنجا که سرعت رشد بالایی دارد، در مدت زمان کوتاهی بخش زیادی از تالاب ها را پوشاند و مشکلات زیادی را برای زیستمندان این مناطق آبی به وجود آورد، سنبل آبی گیاهی مهاجم و در خارج از محدوده بومی خود بسیار مشکل ساز است، با وجود تمام این مشکلاتی که به وجود می آورد اما گل های بسیار زیبایی به رنگ های بنفش، صورتی و ارغوانی دارد و شاید همین طیف رنگی زیبا است که انسان ها را مسحور و مسخ می کند و بدون توجه به خطرناک بودن آن، گیاه را دست به دست و زمینه مرگ تدریجی تالاب را فراهم می کنند.

با توجه به تهاجمی بودن این گیاه، چندی پیش خبر رسید که پای سنبل آبی به تالاب های استان مازندران هم باز شد و حدود ۹۰ درصد از آب بندان ۴۰ هکتاری روستای آغوزبن بابل را در تسخیر خود درآورده است، این زنگ خطری برای سایر استان ها و تالاب های موجود در آنها است چون به نظر می رسد که شیطان آبی بسیار به آنها نزدیک شده پس باید چاره ای اندیشید.

این فقط مشکل کشور ما نیست چون ریشه های بلند این گیاه در جان تالاب های زیادی در کشورهای مختلف ریشه دوانده و جانشان را به تدریج میمکد، بررسی ها نشان می دهد که حدود ۱۱ کشور در دنیا درگیر مبارزه با سنبل آبی هستند و روش های مختلفی را برای مقابله آن به کار گرفتند، در نهایت سه روش مقابله مطرح شده که عبارتند از روش میکانیکی یا همان جمع آوری دستی یا ماشینی گیاه قبل از گلدهی، روش شیمیایی با استفاده از علف کش ها و روش های بیولوژیک با بهره گیری از حشرات و قارچ ها، حال اینکه هر کدام از این روش ها تا چه اندازه موفق بودند نیاز به بررسی و تحقیق دارد.

شیطان آبی بهتر از پرورش ماهی

کارشناس محیط زیست مازندران در گفت گو با خبرنگار آباجان به نقل از ایرنا اظهار کرد: حضور شیطان آبی در آب بندان آغوزبن بابل به مراتب بهتر از آن است تا این که این آب بندان با واگذاری به بخش خصوصی پرورش ماهی در آن انجام شود.

جواد یعقوب زاده گفت: آب بندانی که برای پرورش ماهی در اختیار سرمایه گذار قرار می گیرد به طور کلی کاربری آن تغییر کرده و دیگر هیچ پرنده مهاجری در آن فرود نمی آید.

وی با بیان این مطلب که پرورش ماهی یکی از علت های اصلی نابودی زیستگاه پرندگان مهاجر در آب بندان ها مازندران محسوب می شود، اظهار کرد: آب بندان آغوزبن بابل یکی از زیست گاه های ارزشمند پرندگان مهاجر در شهرهای مرکزی مازندران محسوب می شود.

این کارشناس حیات وحش گفت: در این آب بندان فقط ۵۰ گونه انواع گنجشک ها در فصل های مختلف سال زندگی و تولید مثل می کنند.

یعقوب زاده ادامه داد: در آب بندان ۴۰ هکتاری روستا آغوزبن بابل علاوه بر پرندگان زمستان گذران در فصل بهار و تابستان هم این زیستگاه محلی برای زادآوری چلچله ها و انواع کاکایی ها و دیگر پرندگان است.

سنبل آبی تصویه کننده آب

کارشناس محیط زیست اظهار کرد: سنبل آبی به خاطر پیازهای که در ریشه دارد تصفیه کننده آب است و تغییر کاربری این آب بندان به پرورش ماهی آلودگی ها را افزایش داده و این امر به ضرر کشاورزان خواهد بود.

جواد یعقوب زاده گفت: با توجه به این که آب های وروی به آب بندان ۴۰ هکتاری آغوزبن بابل بسیار آلوده است گیاه سنبل آبی یک تصفیه کننده طبیعی محسوب می شود.

وی گفت: لایروبی فنی و کارشناسی برای این آب بندان اثر بخش است تا آب به راحتی در ورودی ها و خروجی های این آب بندان برای بهره مندی از اراضی شالیزاری پایین دست است.

این کارشناس حیات وحش با اشاره به این مطلب که پرورش ماهی اکوسیستم این آب بندان را از بین خواهد برد، ادامه داد: در سالهای اخیر حضور پرندگان مهاجر در مازندران به شدت کاهشی شد که دست کاری در زیستگاه آنها مهم ترین عامل است.

یعقوب زاده افزود: حضور انواع پرندگان مهاجر در این آب بندان زمینه ای برای کاهش آفت های اراضی کشاورزی است که با تغییر کاربری شاهد طغیان انواع آفت ها در اراضی شالیزاری منطقه خواهیم بود.

این کارشناس حیات وحش تصریح کرد: در شرایط فعلی همه باید تلاش کنند تا اعتبار لایروبی فنی این آب بندان تامین شود تا بدون تغییر کاربری آب بندان لایروبی شود تا نه تنها مشکل شالیکاران منطقه برطرف شود یکی از غنی ترین زیستگاه پرندگان مهاجر هم حفظ شود.

یعقوب زاده تصریح کرد: در حال حاضر به صورت روزانه شهروندان و مسافران زیادی برای پرنده نگری و استفاده از جاذبه های طبیعی این آب بندان در روستای اغوزبن حضور می یابند که نباید از این ظرفیت ارزشمن غافل شد.

شهرستان بابل با ۲۰۷ قطعه آب بندان به دومین شهر تالابی ایران معروف است.

به گزارش آباجان به نقل از ایرنا، هرساله از اواسط شهریور تا اواسط زمستان تالاب و آب‌بندان های مازندران میزبان گونه‌های مختلف پرندگان‌ از نقاط سردسیر کشورهای حاشیه دریای خزر است که به امید یافتن مکان گرم و غذا به این مقصد عزم سفر می کنند.

بنا برآمار اداره حیات وحش محیط زیست مازندران بیشتر از ۷۰ گونه از پرندگان مهاجر بومی و غیر بومی به تالاب ها و آبگیرهای این استان کوچ زمستانی دارند.

اکوسیستم های آبی غنی مازندران به دلیل بهره مندی از شرایط مطلوب، هر ساله با فرا رسیدن فصل سرما زیستگاهی امن و گسترده برای حضور و زمستان گذرانی پرندگان مهاجری است که پس از سپری کردن مسافت های طولانی در این زیستگاه ها فرود آمده اند.

تالاب ها و آب بندانها مازندران یکی از زیباترین جاذبه های طبیعی این استان هستند که با ظرفیت قابل توجه اکوسیستمی در این استان علاوه بر اینکه زیبنده جلوه های گردشگری به شمار می روند، با توجه به شرایط مناسب زیست، هر ساله با شروع فصل سرما مامنی دلپذیر برای پرندگان مهاجر به شمار می روند و با آغوشی باز پذیرای جمعیت ده ها هزار قطعه ای از پرندگان هستند.

پرندگان مهاجر نیز علاوه بر جذابیتی که از مبحث پرنده نگری برای زیستگاه های آبی ایجاد می کنند در حقیقت راویان غنای زیستی منابع آبی هستند که در کنار این زیستگاه ها آرام گرفته و پس از مدتی به مسیر خود ادامه می دهند.

غازها، ‌فلامینگوها، آب‌چلیک‌ها، باکلان‌ها و حواصیل‌ها از جمله پرندگان مهاجری هستند که برای در امان ماندن از گزند سرمای فصول سردسال به تالاب ها و آب بندان های مازندران می آیند و چند ماه را در این خطه از شمال کشور سپری می کنند.

میل و گرایش این پرندگان برای آمدن به استان تحت الشعاع شرایط فضای منطقه ای دارد که قرار است در آن فرود بیایند از جمله مهمترین آنها میزان آبگیری تالاب ها و آبگیرهایی همچون ساهون، لپو و پلنگان، ولشت، استخرپشت، گل‌پل، خضر نبی، شورمست، دریوک، سراندون و بالندون، گز و کندوچال است.

مازندران علاوه برتالاب بین المللی میانکاله و ۲ تالاب فریدونکنار و کیاسر، ۹۱۵ قطعه آب بندان به مساحت حدود ۱۸ هزار هکتار دارد و مناسب ترین زیستگاه برای پرندگان مهاجر محسوب می شوند. بیشتر پرندگان مهاجر برای زمستان گذرانی روزهای سردسال را در تالاب میانکاله بهشهر سپری می‌کنند.

میانگین بارش باران در هفت ماه نخست سال ۱۴۰۳ در مازندران ٤٢٢ میلیمتر بوده که نسبت به مدت مشابه دوره آماری بلندمدت که ٣٣٤ میلی متر، بوده حدود ۲۱ درصد و نسبت به مدت مشابه سال قبل که ۳۷۰ میلی متر بوده حدود ۱۲ درصد افزایش داشته است.