مسیر شهید «صادق گنجی» و مسیر درست انسانی

سی و چهار سال از شهادت صادق گنجی رئیس خانه فرهنگ ایران در لاهور پاکستان می‌گذرد. هنوز اندیشیدن به این اتفاق، متاثرکننده است. چگونه می‌شود که یک انسان درهای گفت‌وگو را باز کند و در تلاش باشد که قلب‌ انسان‌ها را به یکدیگر نزدیک کند، اما به بی‌رحمانه‌ترین شکل ممکن و در خلاء منطق و شعور، کشته شود؟ هر چه به این اتفاق و چنین اتفاق‌هایی اندیشه کنیم، به حقانیت و اصالت فرهنگ و گفت‌وگوهای فرهنگی پی می‌بریم.

لازم است به احترام این جان‌های پاک و آزاده، با قدرت هر چه تمام‌تر، راه‌های دشوار طی شده را ادامه دهیم. آنچه در این میان با گرامی‌داشت یاد شهدای والامقامی همچون شهید صادق گنجی، برجسته می‌شود و اهمیتی دوچندان می یابد، توجه به دیپلماسی فرهنگی به عنوان مسیری برای کاهش بحران‌های بشری و رسیدن به مسیر درست انسانی است.

دیپلماسی فرهنگی بر مدار گفت‌وگو می‌گردد و راه‌های تازه باز می‌کند. گفت‌وگو، در واقع امری فطری است. خداوند از مسیر گفت‌وگو با انسان ارتباط گرفته است و در این عرصه، پیامبران بسیاری را برای ایجاد ارتباط و هدایت بشر، برگزیده است. دشوارترین و سخت‌ترین گره‌ها و چالش‌ها، با گفت‌وگو، باز شده است و جلوی هزینه‌های گزاف و دردناک را گرفته است.

هر جا که باب گفت‌وگو و همدلی بسته شده است، شمایل زشت خشونت لگام گسیخته نمایان می‌شود. در جایی که توجه به مشترکات و داشته‌های همسوی انسانی، نادیده گرفته شده است، بی‌عدالتی و تجاوز به حریم، حاکمیت یافته است. می‌توان گفت که بزرگترین و قوی‌ترین پدافندی نزد انسان تا به حال وجود داشته، همان گفت‌وگو و دیپلماسی است. با گفت‌وگو، مرگبارترین سلاح‌ها و ادوات کشتار جمعی، به سویی گذاشته شده‌اند و خنثی شده‌اند. با دیپلماسی، خونبارترین جنگ‌ها، به یکبار در وادی صلح ایستاده‌اند و موسم آرامش در میانه طوفان‌های ویران کننده نزاع و ناآرامی، وزیدن گرفته است.

این مسیر، مسیر شهید صادق گنجی و هم مسلکی های او بود و عملکرد آن شهید بزرگوار در طول خدمت پربارش، تنها و تنها، همین موضوع را به ما گوشزد می کند؛ ضمن آنکه، شهید گنجی در تلاش بود برادریِ کمرنگ شده ما و پاکستانی‌ها را به مدد دین و تاریخ و فرهنگ مشترک مان، پررنگ و بانشاط کند و دو ملت را از برکات فراوان آن، بهره‌مند سازد.

پس می توان گفت که در عرصه دیپلماسی فرهنگی، دیپلماسی همسایگی و پیرامونی، می تواند اولویت باشد و علاوه بر اینکه از هدررفت بسیاری از هزینه های نابجا جلوگیری کند، زمینه مناسب را برای ایجاد عرصه ای مناسب تر در سطح بین الملل، فراهم سازد. جا دارد یاد شهدای عرصه دیپلماسی فرهنگی، خاصه شهید صادق گنجی که این روزها، سی و چهارمین سالگرد شهادت شان را از سر می گذرانیم را بیش از پیش گرامی بداریم و با پیروی از سیره درست ایشان، شرایط خوشایندی برای کشورمان عزیزمان، فراهم سازیم.

* کارشناس دیپلماسی فرهنگی