اشتغال سبز، راهبرد بقای تالاب بیشه دالان

به گزارش آباجان به نقل از ایرنا، در بررسی تصاویر در سه دهه اخیر تالابی که بالای ۹۰۰ هکتار وسعت داشته در جدیدترین تصویر مساحت آن به زیر ۴۰ هکتار رسیده به طوری که در تصاویر جدید محدوده تالاب به سختی قابل تشخیص است.

روندی که ادامه آن با همین شیوه و مدیریت و نگهداری فعلی به طور قطع به خشکی این تالاب می انجامد و همین امر، ضرورت آگاه‌سازی مردمی و فراهم کردن زمینه های توسعه اشتغال سبز را بیشتر می کند.

آگاه‌سازی دقیقا به معنای رسیدن به این باورپذیری در کشاورزان و ساکنان محلی است که باید دست از کشت برنج و سایر محصولات آبدوست بردارند و به سمت مشاغل دیگری با درامد پایدار با استفاده از ظرفیت تالاب برسند، کارشناسان فعال در حوزه محیط زیست و تالاب ها بر این باورند که تالاب بیشه دالان از این ظرفیت و قابلیت برخوردار است که ضمن رونق گردشگری طبیعت، پرنده نگری و پرورش ماهی که علاقمندان خاص خود را دارد از نظر صنایع دستی همچون “بوریا بافی” مورد توجه قرار گیرد و رونق این صنایع دستی منجر به ایجاد فرصت شغلی برای افراد و رفاه ساکنان محلی شود.

به گفته مسوولان بروجرد مهمترین چالش برای تالاب بیشه دالان، آتش سوزی هایی است که بیشتر هم به عمدی صورت می گیرد تا افراد محلی با تغییر کاربری در اراضی این تالاب زمین های کشاورزی خود را توسعه دهند، مشارکت مردم در حفاظت از محیط زیست و تالاب ها نکته اساسی است که همه فعالان زیست محیطی و مسوولان بر آن تاکید دارند به این صورت که باید تلاش ها و اقداماتی انجام داد تا ساکنان محلی به عنوان افراد ذینفع انگیزه برای حفاظت از منابع طبیعی داشته باشند.

مشارکت مردم اما به همین سادگی امکان پذیر نیست، برخی افراد محلی که به طور سنتی و با نگاهی معیشتی و رسیدن به حداقل هایی از این راه نگاه می کنند چندان نمی توان توقع نگاه فاخر محیط زیستی داشت تا دست از کشت برنج که محصولی آبدوست است بردارند بنابراین همین تعارض نگاه ساکنان محلی با فعالان حوزه محیط زیست خود آغازی برای برخی چالش ها است که باید بتوان به نگاه مشترکی رسید تا ضمن توجه به معیشت مردم این سرمایه طبیعی حفظ شود.

آنچه مسوولان محیط زیست، فعالان و کارشناسان این حوزه بر آن تاکید دارند این است که تالاب بیشه دالان قابلیت مطلوبی در رونق گردشگری این منطقه می تواند داشته باشد که احیای این ظرفیت همکاری و همراهی مردم محلی و کشاورزان با دستگاه های متولی مانند محیط زیست، آب منطقه ای و جهاد کشاورزی را می طلبد، نکته قابل تامل دیگر در این خصوص این است که طبیعت تنها با انجام اقدامات اداری و دستگیری متخلفان به حالت اولیه باز نمی گردد باید آموزش و پیشگیری از تخریب به موقع اعمال شود تا مانع از بروز خسارات سنگین در این حوزه شد.

رونق گردشگری و رسیدن به درامد پایدار برای ساکنان محلی تالاب

مدیرکل حفاظت محیط زیست لرستان در جلسه ای با حضور جمعی از اهالی روستاهای حاشیه تالاب این اطمینان خاطر را به افراد محلی داد که درامد زایی پایدار و توجه به معیشت مردم با اصل توجه به حفاظت از تالاب بیشه دالان بروجرد به عنوان سرمایه ای طبیعی در اولویت است.

کامران فرمان پور افزود: تالاب بیشه دالان سرمایه ای طبیعی از گذشته تا کنون است که باید به آیندگان هم برسد در حالی که بنا بر بررسی های انجام شده حریم این تالاب اکنون قابل مقایسه با ۵۰ سال قبل نیست، باید به دنبال راهکارهایی در حوزه های مختلف بود تا علاوه بر اینکه معیشت مردم مورد تهدید قرار نگیرد، خود تالاب به عنوان یک سرمایه هم از بین نرود و اگر با همین روند پیش برود قطعا تالابی برای آیندگان باقی نخواهد ماند و برای حل این مشکل باید به درآمدزایی های پایدار با استفاده از ظرفیت تالاب رسید.
وی با تاکید بر اینکه همه از منفعت تالاب و عوامل تهدید کننده آشنا هستیم، بیان کرد: تالاب بستری است که در پیشگیری از حوادث طبیعی از جمله سیلاب ها و طوفان ها نقش موثری دارد و ساکنان محلی باید از تخریب آن دست بردارند.

مدیرکل حفاظت محیط زیست لرستان اضافه کرد: بارها بر رعایت اصول حفاظت از حریم تالاب و عوامل تهدید کننده آن از جمله پرهیز از آتش سوزی های عمدی در حاشیه تالاب، پرهیز از کشت محصولات آبدوست و موارد مشابه در راستای حفظ تالاب تاکید شده و همچنان این رویه ادامه دارد.

فرمان‌پور با تاکید بر تعیین تکلیف مسئله مالکیت ها ادامه داد: باید از تخریب تالاب دست برداشت و با رویکرد حفظ این سرمایه و با استفاده از قابلیت های این تالاب به درآمد زایی پایدار رسید، گردشگری یکی از این ظرفیت هاست که با توجه به روستاهای با قابلیت گردشگری در حاشیه این تالاب می توان به ایده های بهتری برای تامین معیشت رسید و کشت برنج را متوقف کرد.

مدیرکل حفاظت محیط زیست لرستان خطاب به ساکنان محلی روستاهای حاشیه تالاب بیشه دالان یادآور شد: معیشت شما مردم اولویت ما است اما تالاب هم یک سرمایه برای آیندگان محسوب می‌شود، تعارض دیرینه باید کنار گذاشته شود و همکاری با محیط زیست صورت گیرد تا این سرمایه از بین نرود.

تالاب بیشه دالان و ظرفیت توسعه مشاغل سبز

فرماندار بروجرد نیز در این خصوص می گوید: تالاب بیشه دالان ظرفیت طبیعی و مطلوب برای رونق صنعت گردشگری و حفظ معیشت مردم محلی است، این تالاب ظرفیت طبیعی و قابل ملاحظه ای دارد که باید در حفاظت از آن جدی بود، ضمن اینکه منافع مردم محلی نیز باید مورد توجه قرار بگیرد.

مسلم مرادی با تاکید بر اینکه باید نوع نگاه را تغییر داد، افزود: گردشگری و رفتن به سمت مشاغل سبز و صنایع دستی از جمله همین نگاه نو است که می تواند جایگزینی برای کشت برنج شود و لازمه این اقدام و این تغییر تعامل و همکاری و مشارکت در حفاظت از این تالاب است.

همه با هم برای نجات تالاب بیشه دالان

رییس اداره حفاظت محیط زیست بروجرد با اشاره به طرح آموزش، جلب مشارکت و آگاهی افزایی تالاب بیشه دالان گفت: از اهداف مدیریت زیست بومی تالاب بیشه دالان، مشارکت مردم و ساکنان محلی برای تامین اهداف مشترک در خصوص تالاب از جمله استفاده و بهره وری مناسب از تالاب است که در این مسیر ابتدا مطالعات پایه بعد ظرفیت سازی و مشارکت دنبال می شود.

اصغر بلکی وند با تاکید بر اینکه یکی از قسمت های مهم اهداف مدیریت زیست بومی تالاب حفظ معیشت پایدار جوامع محلی پیرامون تالاب است، افزود: در بخش تهدیدها ما با تهدید شیوه مدیریت اراضی و کشاورزی از جمله کشت محصولات آبدوست، تهدید ناشی از تغییرات اقلیمی و مدیریت ناپایدار تنوع زیستی و خشکسالی ها مواجه هستیم.

وی اظهار کرد: تهدید ناشی از تغییر معیشت و سنت های فرهنگی سازگار با شرایط تالابی در جوامع محلی تالاب را داریم که در این زمینه می توان به کشت برنج اشاره کرد، تهدیدی ناشی از ناهماهنگی های سازمان های دولتی، تهدیدهای ناشی از شیوه های مدیدیت اراضی کشاورزی تالاب نیز وجود دارد که باید مورد توجه قرار بگیرد.

رییس اداره حفاظت محیط زیست بروجرد افزود: گسترش محدوده زمین های کشاورزی به سمت تالاب، مصرف سم و کود بیشتر برای مقابله با آفات مزارع گندم، نبود الگوهای نوین آبیاری، تهدید زیستگاه پرندگان با پساب کشاورزی، ساماندهی نشدن فاضلاب شهری و روستایی و تنش میان روستاهای پیرامون تالاب برای میزان بهره برداری از منابع آبی از دیگر تهدیدهای تالاب بیشه دالان است.

بلکی وند با تاکید بر ضرورت همکاری مردمی در حفظ این سرمایه طبیعی ادامه داد: در سیل سال ۹۸ در بالادست تالاب به شدت تخریب داشتیم اما پایین دست تالاب سیل فروکش کرد و کمترین آسیب به وجود آمد.

کاهش چشمگیر محدوده تالاب بیشه دالان از ۹۰۰ هکتار به ۴۰ هکتار

مجری طرح آموزش، ارتباطات، جلب مشارکت و آگاهی افزایی و مدیریت زیست بومی تالاب بیشه دالان با تاکید بر اینکه با این روند به زودی شاهد خشکی تالاب بیشه دالان خواهیم بود، گفت: در یک ماه گذشته مجموعه تالاب بیشه دالان مورد بررسی قرار گرفته و تصاویری ماهواره ای از این تالاب تهیه شده است در بررسی تصاویر در سه دهه اخیر تالابی که بالای ۹۰۰ هکتار وسعت داشته در جدیدترین تصویر به زیر ۴۰ هکتار رسیده و در این تصویر به سختی قابل تشخیص است.

محمد قبادی با اشاره به اجرای طرح مدیریت زیست بومی تالاب افزود: این طرح در حال انجام است و روستاهای کپر جودکی و چگنی کش که در اطراف تالاب هستند مورد بررسی قرار گرفته ولی مدیریت یکپارچه ای لازم است که این مدیریت زیست بومی مشارکت افراد را نیاز دارد.

وی مدیریت زیست بومی تالاب قصد ندارد زندگی افراد حاشیه تالاب را تهدید کند، بیان کرد: تهدید اصلی خشک شدن تالاب است که چیز دور از دسترسی نیست پس مشارکت در مدیریت این تالاب مهم است که این مر مهم بدون همکاری مردم بومی که روزانه با تالاب سر و کار دارند، امکان پذیر نیست.

مجری طرح آموزش، ارتباطات، جلب مشارکت و آگاهی افزایی و مدیریت زیست بومی با بیان اینکه هدف فراهم کردن بستر برای حساسیت مردم محلی در مورد اهمیت تالاب است، اضافه کرد: در خصوص پشتوانه های قانونی سازمان های مختلف باید هماهنگ باشند در قانون اساسی وظیفه عمومی برای حفاظت از تالاب ها بیان شده و در همین مسیر دهیاران به نمایندگی محیط زیست، نهاد دولتی هستتد، که نقش مهمی دارند.

وی با اشاره به اینکه ۱۰ هزار دلار به ازای هر هکتار ارزش گردشگری این تالاب است که نباید مغفول شود، گفت: در برابر چنین ارزش بالای گردشگری که این تالاب دارد اما تالاب با آتش سوزی های عمدی با هدف تبدیل به زمین رزاعی در حال از بین رفتن است تا جایی که در برخی تصاویر ماهواره ای در برخی فصول تالاب بسختی قابل تشخیص است.

این فعال محیط زیست افزود: با ادامه روند تخریب فعلی بزودی تالاب خشک می شود و با خشکی تالاب روستاهای اطراف تالاب هم خالی از سکنه خواهد شد و با خشک شدن تالاب کانونی برای ریزگردها ایجاد می‌شود بنابراین باید پذیرفت که این تهدید چندان دور از دسترس نیست و با جلب مشارکت مردم به سمت اجرای طرح های با محوریت حفظ تالاب پیش رفت.

قبادی با تاکید بر فراهم کردم زمینه اشتغال سبز گفت: با فراهم کردن بستر بوم گردی، صنایع دستی وابسته به تالاب، ایجاد سایت پرنده نگری و عکاسی از طبیعت می توان ساکنان محلی را تشویق به حفظ تالاب و تغییر در نگرش آنها ایجاد کرد که می توان در این مسیر به درآمد پایدار رسید.

تالاب بیشه دالان در سطح ملی یک زیست‌بوم با ارزش است که از ارزش تنوع زیستی غنی و ارزش‌های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی بالایی برخوردار است اما نکته قابل توجه اینکه این تالاب در معرض تهدیدهایی مانند اتش سوزی های عمدی، شرایط کم‌آبی و آلودگی کیفیت آب، کشاورزی ناپایدار و تغییر کاربری در حریم آن قرار دارد که کارکردهای زیست‌ محیطی این زیست‌بوم با ارزش را تهدید می‌کند.

ساکنان محلی تالاب را میراث نیاکان خود می دانند که از گذشته های دور در اطراف این تالاب زندگی را گذرانده اند و حالا هم فارغ از مسائل و چالش هایی مانند خشکسالی و رفتن به سمت کشت محصولات آبدوست که هر کدام تهدیدی جدید برای تالاب است می خواهند همانند گذشته تالاب پاسخگوی تامین زندگی آنها باشد آنجا که این هدف تامین نمی شود با آتش سوزی های عمدی سعی در محدود کردن محدوده تالاب و اضافه کردن به زمین های کشاورزی خود کرده اند و اما همچنان مشکل ادامه دارد و از همین رو فعالان محیط زیست به فکر ارائه برنامه هایی با محوریت جلب مشارکت مردم و شعار همه باهم برای نجات تالاب بیشه دالان شده اند.