کارگردان سینما: سانسور نمی‌گذارد جشنواره جهانی مستقل داشته باشیم

عباس رافعی در گفت‌وگو با خبرنگار سینمایی آباجان به نقل از ایرنا درباره تفکیک یا ادغام جشنواره بین‌المللی فیلم فجر گفت: وقتی یک جشنواره بومی و دولتی به اسم جشنواره فیلم فجر داریم دیگر جشنواره جهانی نمی‌تواند از همان سیاست‌گذاری‌های جشنواره بومی و دولتی فجر تبعیت کند. جشنواره جهانی باید سیاست‌گذاری داشته باشد اما نمی‌تواند تحت لوای دولت پیش برود و به جهان معرفی شود.

وی ادامه داد: ما به دلیل محدودیت در نمایش فیلم‌ها، نمی‌توانیم یک جشنواره مستقل جهانی داشته باشیم؛ چراکه در همه فیلم‌های آسیایی، هندی یا اروپایی صحنه‌هایی هست که مغایر با ارزش‌های ماست و به ممیزی منجر می‌شود. جشنواره‌ای که بخواهد با سانسور فیلمی را به نمایش بگذارد، جشنواره خوبی نیست و سینماگران نیز حاضر نیستند فیلم خود را به چنین جشنواره‌ای بدهند که فیلم آنها را سانسور می‌کند.

جشنواره بین‌الملل فجر از ابتدا تا الان چه جدا و چه مستقل، موفق نبوده است؛ جشنواره‌ای که هیات انتخاب آن به دنبال فیلم‌هایی می‌گردد که کمتر ممیزی می‌خواهد و همان فیلم‌ها نیز انتخاب می‌شوند و جایزه می‌گیرنداین فیلمساز با تاکید بر لزوم موضوعی بخشی به جشنواره بین المللی فیلم فجر افزود: این جشنواره باید سیاست‌گذاری خود را مشخص کند و موضوع را نیز محدود کند؛ مثلا فستیوال فیلم‌های معناگرا باشد. در این صورت فیلمسازی که در اروپا فیلم می‌سازد می‌داند که اگر فیلم او معناگرا و پاک است و صحنه‌ای مغایر با قوانین و عرف ما ندارد، می‌تواند در تهران نمایش داده شود.

رافعی به قواعد نانوشته جشنواره‌ها اشاره کرد و گفت: در قواعد و دستورالعمل‌های جشنواره‌های بین‌المللی، هیچ بندی ذکر نشده که نباید صحنه‌هایی خاص در فیلم وجود داشته باشد اما وقتی ما فیلم‌هایی نمایش می‌دهیم که از قضا نباید صحنه‌هایی داشته باشد، پس جشنواره فیلم در تهران باید فیلم‌هایی از عراق و سوریه و فلسطین و دیگر کشورهای اسلامی انتخاب کند که با شئونات خودش سازگاری داشته باشد.

وی بیان کرد: این جشنواره می‌تواند جدا از جشنواره ملی باشد، جشنواره‌ای که هیات انتخاب آن به دنبال فیلم‌هایی می‌گردد که کمتر ممیزی می‌خواهد و همان فیلم‌ها نیز انتخاب می‌شوند و جایزه می‌گیرند؛ به همین خاطر جشنواره بین‌الملل فجر از ابتدا تا الان چه جدا و چه مستقل، موفق نبوده است.

کارگردان «تولدی دیگر» به موضع‌گیری جشنواره‌های مطرح دنیا اشاره کرد و گفت: همه جهان می‌دانند در جشنواره برلین، فیلم‌های انتقادی یا اعتراضی بیشتر خریدار دارد، همان‌طور که در سیاست‌گذاری مفهومی آن نیز می‌بینیم، چنین سویه‌هایی را طلب می‌کند یا جشنواره کن، نگاهی به فیلم‌هایی با مفاهیم همنجس‌گرایی دارد. این اعلام موضع، نفهته است و در اهدای جوایز خود را نشان می‌دهد. رفتار دوگانه‌ جشنواره بین‌الملل فجر اینگونه بود که هر فیلم جداگانه برای فیلمساز و عوامل نمایش داده می‌شد و بعد با سانسور به کاخ جشنواره و سینماهای مردمی می‌رفت

رافعی با بیان اینکه برخی فیلم‌ها به صورت سفارشی برای حضور جشنواره جهانی فیلم فجر تولیده شده‌اند، ادامه داد: اما متولیان جشنواره جهانی فیلم فجر، هنوز تکلیف‌شان با خودشان روشن نیست و نمی‌دانند باید چکار کنند، چه فیلم هایی را باید بپذیریند یا چه فیلم‌هایی باید در جشنواره باشد. تا حدی که مجبورند خودشان نامه‌نگاری کنند و از کارگردانی خاص بخواهند که فیلمش را به جشنواره بفرستد. در دبیرخانه هم ۱۰۰۰ فیلم از همه کشورها نمی‌آید تا آنها را انتخاب کنند.

کارگردان «آفتاب بر همه یکسان می‌تابد» افزود: سال ۸۲ بود که فیلم من به نام «آفتاب بر همه یکسان می‌تابد» در جشنواره فیلم فجر اکران شد. خاطرم هست پس از اکران اول، متوجه شدم صدایی در اواسط فیلم مشکل دارد و می‌خواستم آن حاشیه صدا را حذف کنم؛ به بنیاد فارابی رفتم تا فیلم را اصلاح کنم. در بخش مونتاژ فارابی، عده‌ای داشتند صحنه‌هایی را از فیلم‌های خارجی بخش بین‌الملل جدا می‌کردند.

این فیلمساز با بیان سانسور فیلم‌های این بخش توسط جشنواره، به رفتار دوگانه آن اشاره کرد و گفت: اینگونه بود که نمایش بدون سانسور فیلم‌های بین‌الملل در سینما عصر جدید و با حضور فیلمساز انجام می‌شد و پس از آن، صحنه‌ها جدا می‌شد و فیلم در سینماهای مردمی اکران می‌شد. این نشان از رفتاری دوگانه‌ داشت که فیلم، جدا برای فیلمساز و عوامل نمایش داده می‌شد و بعد با سانسور به کاخ جشنواره و سینماهای مردمی می‌رفت.

کارگردان «کیمیا و خاک» تاکید کرد: به جای آنکه بر سر ادغام یا تفکیک جشنواره بین‌الملل فجر بحث کنیم، باید بگوییم این جشنواره چه دستاوردهایی برای سینمای ایران داشته، چه کمکی به تماشاگران و مخاطبان کرده و در جهت رشد و ارتقای سینمای ایران چه گامی برداشته است؟ جشنواره بین‌المللی فیلم فجر باید مستقل برگزار شود اما بهتر آن است که یکی دو سال تعطیل شود و با هدف‌گذاری مشخص دوباره برگردد

وی درباره شرایط حضور برخی فیلم‌ها در جشنواره جهانی فجر در ادوار گذشته، گفت: هیچ‌کدام از فیلم‌های بین‌الملل به اکران عمومی نرسیده‌اند؛ تاسف‌بارتر این است که فیلمی در بخش بین‌الملل نمایش داده می‌شد که دی‌وی‌دی آن در پیاده‌روها فروخته می‌شد، فیلمی که قابل دانلود هم بود. این نشان از آن دارد که جشنواره، جشنواره به‌روزی نیست.

رافعی در پایان توضیح داد: جشنواره بین‌المللی فیلم فجر باید مستقل برگزار شود اما بهتر آن است که یکی دو سال تعطیل شود و با هدف‌گذاری مشخص دوباره برگردد و به عنوان یک جشنواره مستقل فراخوان بدهد؛ وگرنه اگر بخواهیم تنها برای آنکه جشنواره بین‌الملل داشته باشیم آن را باری به هر جهت برگزار کنیم، همین اتفاقات در سال‌های آینده نیز دوباره تکرار خواهند شد.