میزبانی ریودوژانیرو از «گروه ۲۰»؛ آزمونی برای دیپلماسی برزیل در میانه تنش‌های جهانی

به گزارش روز دوشنبه آباجان به نقل از ایرنا، نشست دو روزه سران «گروه ۲۰» در ریودوژانیرو به ریاست «لولا داسیلوا»، برزیل را در کانون صحنه بین‌المللی قرار داده است. در شرایطی که جهان تحت تاثیر بحران‌های اقلیمی، درگیری‌های جهانی و تحولات سیاسی اخیر در آمریکا قرار گرفته است، لولا داسیلوا در تلاش است تا برزیل را به عنوان میانجی و مدافع منافع جنوب جهانی معرفی کند. این رویداد همچنین فرصتی برای پرداختن به موضوعاتی مانند مبارزه با گرسنگی و تنش‌های تجاری میان بلوک‌ها خواهد بود.

بحران آب‌وهوایی، جنگ‌های چندگانه جاری و اختلاف‌ها میان کشورهای ثروتمند شمال و اقتصادهای نوظهور جنوب از جمله عواملی است که نشست جی۲۰ را بیش از هر زمان دیگری به صحنه بحث و تنش تبدیل می‌کنند.

جی۲۰؛ فرصتی برای نقش‌آفرینی برزیل در عرصه جهانی

به گزارش بخش اسپانیولی تارنمای فرانس۲۴، برزیل ماه‌هاست که خود را برای اجلاس جی۲۰ آماده می‌کند؛ نشستی که به منزله آزمونی برای دیپلماسی لولا داسیلوا رئیس‌جمهوری این کشور است که بازتعریف جایگاه برزیل به عنوان یک بازیگر برجسته و تاثیرگذار در صحنه بین‌المللی را دنبال می‌کند.

داسیلوا ۷۹ ساله که پس از پیروزی انتخاباتی خود شعار «برزیل بازگشت!» را سر داد و وعده داد تا در تضاد با سیاست‌های ضد محیط زیستی و ضد حقوق بشری «ژائیر بولسونارو» همتای سلف خود عمل کند، اکنون با این نشست قصد دارد نقش برزیل در عرصه جهانی را تقویت کند.

ریاست جی‌۲۰ در کنار فعالیت برزیل در «بریکس»، زمینه برای حمایت تمام قد این کشور از اقتصادهای در حال توسعه را فراهم خواهد کرد.

تحلیلگران معتقدند در صورت مدیریت ماهرانه برزیل، این کشور هم در سطح منطقه‌ای و هم در سطح جهانی، نفوذ خود را افزایش خواهد داد. میزبانی برزیل از جنگل‌های آمازون، اعتبار این کشور را در بحث سیاست‌های آب‌وهوایی، دو چندان کرده و همچنین فرصتی بی‌نظیر برای پیشبرد دستور کار جنوب جهانی برای اصلاح هنجارهای حکمرانی در راستای افزایش نمایندگی کشورهای در حال توسعه فراهم کرده است.

برگزاری نشست در سایه بازگشت ترامپ

این نشست تنها دو هفته پس از انتخابات ریاست جمهوری در آمریکا و پیروزی «دونالد ترامپ» برگزار می‌شود؛ اگرچه «جو بایدن» رئیس‌جمهوری در آستانه ترک قدرت آمریکا در ریو حضور خواهد داشت، بازگشت ترامپ انتظارات در مورد ایجاد تغییراتی در فرآیندهای جهانی را افزایش داده است. بایدن شنبه گذشته با «شی جین پینگ» رئیس‌جمهوری چین در پرو دیدار کرد و طرف آسیایی، «اطمینان» در رابطه میان دو قدرت را خواستار شد.

به نوشته روزنامه ال پائیس، ترامپ اگر چه در نشست برزیل غائب خواهد بود اما پیروزی این سیاستمدار جمهوری‌خواه ۷۸ ساله با تسلط بر هر دو اتاق قانونگذاری آمریکا (کنگره و سنا)، ابهامات در پایه‌های روابط بین‌الملل را چند برابر کرده و به تردیدها در مورد نقش واشنگتن در موازنه‌های ژئوپلیتیکی در چهار سال آینده دامن زده است.

بحران اقلیمی

این نشستِ اقتصادهای اصلی جهان نخستین بستر آزمایشی بزرگ برای رسیدگی به بحران آب‌وهوایی است که تحت تاثیر تغییر قریب الوقوع و رادیکال مسیر سیاسی آمریکا قرار گرفته است؛ از سوی دیگر جهان شاهد جنگ‌های اوکراین، غزه و لبنان توسط رژِیم صهیونیستی است که هر روز بر تعداد حملات و کشته‌ها افزوده می‌شود؛ در همین حال، تنش‌های تجاری غرب با چین در حال تشدید است و ناتو مشتاقانه در انتظار آرام شدن اوضاع است.

تردیدی وجود ندارد که نقش آمریکا در مبارزه با تغییرات اقلیمی به عنوان دومین کشور بزرگ منتشرکننده گازهای آلاینده غیر قابل انکار است. بایدن دیروز یکشنبه از آمازون برزیل بازدید کرد و از تخصیص ۵۰ میلیون دلار (حدود ۴۷ میلیون یورو) برای حفاظت از بزرگترین جنگل استوایی جهان خبر داد.

درگیری‌های جهانی

داسیلوا در جریان یک گردهمایی پیش از آغاز نشست جی ۲۰ تاکید کرد که مبارزه علیه تغییرات اقلیمی می‌تواند موجب ترویج «یک برنامه شهری گسترده‌تر از شمول و عدالت اجتماعی» شود. وی افزود: تحول زیست‌محیطی فرصتی ارزشمند برای ایجاد اشتغال و درآمد برای جوانان است.

رئیس‌جمهوری برزیل همچنین بار دیگر جنگ غزه را محکوم و درخواست خود مبنی بر صلح و آتش‌بس را تکرار کرد. وی تصریح کرد: گفت‌وگو درباره اصلاح حکمرانی به معنای رد ویرانی‌های ناشی از جنگ‌ها نیز هست؛ نوار غزه، یکی از قدیمی‌ترین سکونتگاه‌های شهری بشر، شاهد تخریب دو سوم از قلمرو خود در اثر بمباران بی‌رویه بوده است؛ اگر در جهان صلح نباشد، در شهرها صلح وجود نخواهد داشت.

«آنتونیو گوترش» دبیرکل سازمان ملل نیز در تایید اظهارنظرهای داسیلوا، آتش‌بس در غزه و لبنان، احترام به قوانین بین‌المللی در اوکراین و پایان دادن به خشونت‌ها در سودان را خواستار شد. وی همچنین بر تعهد خود به چند جانبه‌گرایی و مخالفت با رویکردهای انزواطلبانه همچون سیاست‌های رئیس‌جمهوری منتخب آمریکا تاکید کرد.

داسیلوا همچنین در این نشست با حضور نمایندگان سازمان‌های مردم‌نهاد، فعالان محیط زیست و گروه‌های اقلیت از نئولیبرالیسم انتقاد کرد و گفت که نئولیبرالیسم نابرابری اقتصادی و سیاسی را که گریبانگیر دموکراسی‌ها شده است، وخیم‌تر کرده است. وی گفت: اگر ما به عنوان رهبر، مسئولیت‌های خود را بر عهده نگیریم، این شما هستید که باید تفاوت را ایجاد کنید. فریاد بزنید، تظاهرات کنید، مطالبه کنید، زیرا در غیر این صورت هیچ چیز تغییر نمی‌کند.

مبارزه با گرسنگی

یکی از مهمترین نکات این اجلاس، راه اندازی «اتحاد جهانی علیه گرسنگی و فقر» است، ابتکاری که توسط داسیلوا برای مبارزه با این معضل‌ها تا سال ۲۰۳۰ پیشنهاد شده است.

برزیل نیمی از هزینه های اجرایی این پروژه را که حدود ۱۰ میلیون دلار تخمین زده می‌شود، تقبل خواهد کرد. کشورهایی مانند نروژ پیشتر تمایل خود را برای مشارکت در این صندوق ابراز کرده‌اند.

توافق مرکوسور و اتحادیه اروپا

علاوه بر این، توافق تجاری بین اتحادیه اروپا و مرکوسور (اتحادیه تجاری کشورهای آمریکای جنوبی شامل برزیل، آرژانتین، اروگوئه و پاراگوئه) که طی دو دهه در حال مذاکره است، به مرکز بحث‌ها باز خواهد گشت.

این معاهده به دنبال ایجاد بزرگترین منطقه تجارت آزاد در جهان است که بازاری با ۷۸۰ میلیون نفر را پوشش می‌دهد؛ بیش از ۹۰ درصد از تعرفه‌های بین دو بلوک را حذف می‌کند و حجم تجارت سالانه بین ۴۰ تا ۴۵ میلیارد یورو تخمین زده می‌شود.

با این حال، این معاهده با مخالفت شدید به ویژه از سوی اتحادیه‌های کشاورزی در اروپا مواجه است؛ آن‌ها بیم آن دارند که این توافق به نفع واردات گسترده محصولات آمریکای جنوبی باشد که استانداردهای زیست محیطی و اجتماعی مشابه استانداردهای اروپایی را ندارند و این روند می‌تواند باعث ایجاد رقابت ناعادلانه شود.

انتقادها همچنین استفاده از علوفه تراریخته و آنتی بیوتیک‌ها به عنوان محرک رشد در دامپروری در آمریکای جنوبی را شامل می‌شود. سازمان‌های کشاورزی فرانسه در واکنش به این توافق، تظاهراتی را برای امروز ۱۸ نوامبر (۲۸ آبان) تدارک دیده‌اند و به دنبال ممانعت از شکل‌گیری این معاهده هستند.

در همین حال، «امانوئل مکرون» رئیس‌جمهوری فرانسه که پیش از عزیمت به برزیل، راهی آرژانتین شد، در دیدار با «خاویر میلی» رئیس‌جمهوری این کشور اطمینان داد که دولت او توافقنامه تجاری میان اتحادیه اروپا و مرکوسور را «امضا نخواهد کرد».

مکرون همچنین پیش از عزیمت به ریودوژانیرو از فرودگاه بوئنوس آیرس به رسانه‌های فرانسوی گفت: ما به توافقی که مذاکره شده است، اعتقادی نداریم.

از نخستین دیدار داسیلوای چپگرا با همتای لیبرتارین آرژانتینی تا غیبت روسای جمهوری روسیه و اوکراین

نخستین دیدار لولا داسیلوا و خاویر میلی همتای آرژانتینی او از دیدارهای جنجالی در چارچوب نشست گروه ۲۰ خواهد بود. هر دو کشور به دلیل اختلافات سیاسی روابط خود را به حداکثر کاهش داده‌اند.

«ولادیمیر پوتین» رئیس‌جمهوری روسیه همچون نشست سال گذشته گروه ۲۰ در دهلی نو، در نشست ریو نیز غایب خواهد بود، اما بر خلاف نشست‌های قبلی، «ولودیمیر زلنسکی» رئیس‌جمهوری اوکراین نیز به اجلاس برزیل دعوت نشده است.

«اولاف شولتس» صدراعظم آلمان اعلام کرد:با وجود حمایت شدید آلمان در خصوص دعوت از رئیس‌جمهوری اوکراین برای شرکت در نشست گروه ۲۰ در برزیل متاسفانه بر خلاف نشست‌های قبلی این گروه، زلنسکی به این نشست دعوت نشد.