نگاهی به اهداف بر زمین مانده و راه‌های نرفته هفته کتاب

به گزارش خبرنگار آباجان به نقل از ایرنا، به بهانه هفته پایانی آبان ماه که به نام کتاب و کتابخوانی مزین شده، با پیشکسوت حوزه چاپ، نشر و فرهنگ فارس به گفت‌وگو نشستیم؛ شیوه برگزاری هفته کتاب و اینکه طی ۳۲ سال گذشته تا چه اندازه به اهداف خود رسیده و مسائل و چالش‌های پیش روی فعالان کتاب و کتابخوان‌ها محورهای بحث بود.

داریوش نویدگویی مدیر انتشارات نوید شیراز بیش از پنج دهه است که در چاپ و نشر فعال است و ۱۹ دوره به عنوان ناشر برتر کشور معرفی شده است؛ در همه این سال‌ها فراز و فرودهای نشر و کتابخوانی را از نزدیکترین جای ممکن دیده و فرآیند تصویب و آغاز برگزاری هفته کتاب از آبان ماه ۱۳۷۲ را به خاطر می‌آورد.

او معتقد است که برگزاری این هفته، به رغم آنچه در اساسنامه آن بیان شد، تمام و کمال برگزار نشده و تنها به برپایی مراسم و اقدامات از سوی نهادهای فرهنگی متولی کتاب محدود مانده است.

این پیشکسوت چاپ و نشر کتاب ادامه داد: همین وضعیت در همه شهرهای فارس و کشور نیز وجود دارد و تفاوتی ندارد.

نویدگویی گفت: اگر ادعا داریم که انقلاب ما فرهنگی است، به کتاب اهمیت می‌دهیم و کتاب ارزش دارد و می‌تواند سطح آگاهی جامعه را بالا ببرد باید در ابتدای هفته کتاب هر سال، عملکرد دوره گذشته را بسنجیم و ببینیم عملکرد دستگاههای مختلف دولتی و دولتی در این زمینه چگونه بوده است.

او بیان کرد: ۳۲ سال پیش طرح هفته کتاب در شورای مشورتی طرح شد و با تصویب در وزارت ارشاد در هیات دولت مصوب و به استان‌ها ابلاغ شد تا از استاندار گرفته تا همه دستگاه‌های دولتی به این مناسبت برای ترویج فرهنگ کتاب و کتابخوانی کاری کنند.

نویدگویی اظهار کرد: شعارهای هفته کتاب و کتابخوانی زبیا و مروج کتاب و کتابخوانی است اما پس از آن باید مشکلات عرصه چاپ، نشر و توزیع کتاب نیز چاره شود.

ان ناشر اظهار داشت:حالا که ۳۲ سال گذشته، شما به عنوان یک شهروند تمام شهر را بگردید؛ می‌بینید که دستگاهی غیر از دستگاه‌های متولی یک بنر ۵۰ سانتی جلو اداره خود نصب کرده باشد تا اهمیت کتاب و کتابخوانی را به کارکنان و مراجعان یادآوری کند؟ آیا شنیده‌اید که یک مدیر در این هفته چهار کتاب به کارکنان یا خانواده‌های آنها هدیه کند؟ دیده‌اید به این مناسبت میزی بگذارند و چند عنوان کتاب روی آن بچیند تا چشم کارمندان به کتاب بیفتد؟

هر صفحه کتاب ۱۲۰۰ تومان؛ چاپ‌افست فراموش شده است

برگزیده ۱۹ دوره انتشارات برتر کشور گفت: در این هفته، متولیان امر باید بنشینند و مشکلات چاپ و انتشار کتاب را بررسی و چاره‌اندیشی کنند؛ اکنون با گرانی کاغذ و زینک، هر صفحه کتاب ۱۰ یا ۱۲ هزار ریال هزینه برمی‌دارد و تنها در مرحله چاپ، یک کتاب ۳۰۰ صفحه‌ای، سه میلیون و ۵۰۰ هزار ریال درمی‌آید.

نویدگویی افزود: پیش‌تر یارانه‌ای در نظر گرفته می‌شد که کمک کننده بود و باید احیا شود.

او با بیان اینکه همین گرانی کتاب، کاهش تیراژ را در پی داشته چرا که کتاب‌خوان‌ها هم توان خرید ندارند، اضافه کرد: ۳۰ هزار ناشر در کشور وجود دارد که از این شما شاید ۵۰ موسسه انتشاراتی واقعا فعال باشند؛ ناشران امروز از چاپ دیجیتال استفاده می‌کنند و چاپ افست که برای تیراژ بالای کتاب است، دیگر مورد استفاده قرار نمی‌گیرد.

این ناشر پیشکسوت کشور گفت: باید فکری کرد، این تصور که کتاب‌های صوتی جای کتاب‌های کاغذی را خواهد گرفت درست نیست، چنانکه چند سال پیش توزیع کتاب صوتی در نمایشگاه فرانکفورت آغاز شد حالا که به این نمایشگاه می‌رویم دوباره به کتاب کاغذی بازگشته‌اند، چرا که چندان مورد استقبال قرار نگرفت.

کارتن سیگار، برازنده کتاب نیست

نویدگویی با بیان اینکه هیچ چیز جای کتاب چاپی را نمی‌گیرد، اظهار کرد: باید سیستم منسجم و استانداردی برای توزیع کتاب در کشور ایجاد شود؛ هنوز پس از اینهمه سال از یک نظام توزیع مناسب بی‌بهره‌ایم.

من به عنوان یک ناشر برای توزیع کتاب‌های خود باید به دنبال کارتون سیگار باشم چرا که یک جعبه مخصوص کتاب در کشور طراحی و تولید انبوه نمی‌شود و گاه هر جعبه از پایتخت با هزینه ۲ هزار ریال برای ما ارسال می‌شود.

او ادامه داد: ارسال کتاب نیز معضل دیگری است و کتاب‌ها آسیب می‌بیند، به همین دلایل است که بسیاری از ناشران کتاب‌های خود را به کتابفروشی‌های دیگر شهرستان‌های کشور نمی‌فرستند.

نویدگویی مساله تاریخی کپی‌رایت راهم مطرح کرد و گفت: در این زمینه باید اخلاق را رعایت کرد؛ ما با وجود قوانین کشور در این زمینه، اما با برقراری ارتباط با نویسندگان خارجی، برای انتشار کتاب‌های ترجمه اجازه می‌گیریم.

ناشر و فعال کتاب و کتابخوانی پیشکسوت فارس با لحنی تلخ گفت: اگر برای گرانی کتاب، ترویج کتابخوانی و توزیع مناسب کتاب فکری نشود، در آینده خواهیم دید که عموم مردم نه کتاب صوتی گوش می‌دهند ونه کتاب چاپی در دست آنها می‌بینیم.

رونمایی از تازه‌های نشر، خدمات رایگان کتابخانه‌ای به عموم مردم، افتتاح کتابخانه‌های تازه و برگزاری آیین‌ها و مراسم ترویجی کتاب و کتابخوانی از برنامه‌های سی‌ودومین هفته کتاب و کتابخوانی در فارس است که همزمان با سراسر کشور از ۲۴ آبان ماه آغاز شده است؛ اما این برنامه‌ها امسال نیز محدود به اداره‌کل کتابخانه‌های عمومی، فرهنگ و ارشاد اسلامی، مرکز اسناد و کتابخانه ملی، کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان و تا اندازه ای آموزش و پرورش است و بوی یار مهربان در دیگر دستگاه‌های دولتی و غیر دولتی استان به مشام نمی‌رسد.