اولویت‌های اردوغان در سفر نیویورک

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری آباجان به نقل از تسنیم، رجب طیب اردوغان رییس جمهور ترکیه و رهبر حزب عدالت و توسعه، امسال هم به نیویورک رفته تا علاوه بر سخنرانی در نشست مجمع عمومی سازمان ملل، در حاشیه این نشست با مقامات کشورهای مختلف دیدار کند.

آن گونه که روزنامه حریت چاپ آنکارا و نزدیک به حزب حاکم ترکیه نوشته، دیدار با روسای جمهور ایران و اوکراین و نخست وزیران ارمنستان، عراق و صدراعظم آلمان، از مهمترین اولویت‌های برنامه دیدارهای اردوغان در نیویورک است.

آیا اولویت اردوغان اقتصاد است؟

رییس جمهور ترکیه این بار ترجیح داده که درباره نتایج انتخابات ریاست جمهوری آمریکا، محتاطانه حرف بزند. چرا که اظهارات او در جریان انتخابات گذشته و حمایت آشکار از دونالد ترامپ، باعث شد که جو بایدن رفتار سردی با اردوغان و دولت او در پیش بگیرد.

اردوغان در نخستین سخنرانی خود در جمع فعالان اقتصادی ترک مقیم آمریکا اعلام کرد که فارغ از نتیجه انتخابات آتی، هر کسی که برنده شود برای ترکیه فرقی ندارد و او مایل است که روابط سیاسی و اقتصادی بین ترکیه و آمریکا به سطح خوبی برسد.

اردوغان گفت: «ما نیز مانند سایر نقاط جهان، از نزدیک انتخابات ریاست جمهوری و کنگره آمریکا را که در ۵ نوامبر برگزار می‌شود، دنبال می‌کنیم. رئیس جمهور هر کسی که باشد، دیدگاه ما نسبت به آمریکا و گفتگوی سطح بالای ما در روابطمان تغییر نخواهد کرد».

مهمت شیمشک وزیر امور مالی و دارایی ترکیه و سکاندار اقتصاد این کشور، ترتیباتی اتخاذ کرده تا اردوغان در سفر به نیویورک، با یکصد تن از تجار و فعالان اقتصادی آمریکایی دیدار کند. شیمشک امیدوار است که برخی از سرمایه داران آمریکایی، پس از دیدار با اردوغان، با انگیزه و رغبت بیشتری تا برای سرمایه گذاری وارد ترکیه شوند.

اختلافات آشکار آمریکا و ترکیه

تحلیلگران سیاسی ترکیه بر این باورند که در شرایط فعلی، امید چندانی به ارتقای روابط آنکارا – واشنگتن وجود ندارد. چرا که تیم جو بایدن و کامالا هریس تمام توان خود را بر روی موضوعات انتخاباتی داخلی، مساله اوکراین و غزه گذاشته‌اند و انتظار نمی‌رود که تغییر خاصی در مورد تمایل به گفتگو بین بایدن و اردوغان روی دهد. شاید به همین دلیل است که رییس جمهور ترکیه، بدون تعارف درباره اختلافات بین ترکیه و آمریکا اظهار نظر کرد.

اردوغان اعلام کرد که مهمترین اختلاف بین آنکارا و واشنگتن، این است که مقامات آمریکا به حساسیت امنیت ملی ترکیه بی‌توجه هستند.

اردوغان یک بار دیگر، حمایت آمریکا از نهادهای اقماری گروه تروریستی پ.ک.ک در شمال و شرق سوریه را به عنوان مصداق حمایت از تروریسم و بی‌توجهی به حساسیت امنیت ملی یک شریک عضو ناتو دانست و از دولت بایدن خواست، همکاری با نهادهایی همچون «حزب اتحاد دموکراتیک کردهای سوریه» (PYD)، شاخه نظامی این حزب موسوم به «یگان‌های مدافع خلق» (YPG) و همچنین همکاری با گروه موسوم به «نیروهای سوریه دموکراتیک» (SDF) را خاتمه دهد.

گلایه بعدی اردوغان از آمریکا، این بود که هنوز هم بسیاری از شاگردان فتح الله گولن عامل اصلی کودتای سال ۲۰۱۶ میلادی ترکیه، آزادانه در ایالت‌های مختلف آمریکا مشغول فعالیت هستند.

آخرین انتقاد جدی اردوغان از آمریکا، اعمال تحریم تسلیحاتی این کشور بر ترکیه بود. اردوغان، اخراج کشورش از لیست خریداران و تولیدکنندگان مشترک جنگنده اف ۳۵ را مغایر با روح ائتلاف و دوستی دانست و خواستار آن شد که آمریکا در مورد شمولیت تحریم‌های CAATSA بر ترکیه تجدیدنظر کند.

واضح است که لیست بلندبالای اختلافات آنکارا – واشنگتن و گلایه‌های اردوغان از دولت جو بایدن، موضوعات پیش پا افتاده و بی‌اهمیتی نیستند و نمی‌توان انتظار داشت که طرفین در میان مدت به نتایج جدیدی دست پیدا کنند.

فرمول پیچیده اس ۴۰۰

مقامات وزارت امور خارجه آمریکا، پنتاگون و کنگره، آشکارا به انحای مختلف به مقامات آنکارا اطلاع داده‌اند که اصلی‌ترین مشکل در روابط دوجانبه، این است که ترکیه با خرید سامانه موشکی اس ۴۰۰ روسیه، عملاً مشکلات فنی و دفاعی خاصی برای ناتو پدید آورده و تا زمانی که این مشکل حل نشود، واشنگتن نمی‌تواند روابط گرمی با دولت اردوغان برقرار کند.

تاکنون چند فرمول برای حل مشکل اس ۴۰۰ پیشنهاد شده که مشهورترین آنها، این است که ترکیه نیز با تکیه بر تجربه یک عضو دیگر ناتو، موشک‌ها را به زیرزمین یا انباری منتقل کند. چرا که یونان نیز قبلاً به عنوان یک عضو ناتو و اتحادیه اروپا، به خاطر خرید اس ۳۰۰ دچار مشکل شد و تنها زمانی توانست روابط خود را با غرب حفظ کند که تعهد داد این موشک‌ها به انبار منتقل مشوند.

تحلیلگران پنتاگون همین پیشنهاد را به ترکیه نیز ارائه دادند. اما حالا سخن از فرمول دیگری به میان آمده که پذیرش آن از سوی ترکیه، به نوعی به عنوان چشم‌پوشی از حاکمیت ملی محسوب می‌شود.

ارائه پیشنهادی در مورد انتقال سامانه موشکی اس ۴۰۰ روسی در ترکیه به پایگاه هوایی انجیرلیک برای آسودگی خاطر مقامات آمریکایی، به این معنی است که ترکیه عملاً یک سلاح استراتژیک و گرانقیمت خود را در اختیار آمریکا گذاشته باشد.

شرایط دشوار اردوغان در نیویورک

در دورانی که پست ریاست جمهوری ترکیه در اختیار عبدالله گل و پست وزارت امور خارجه در اختیار علی باباجان بود، ترکیه توانست با یک دیپلماسی نرم و خزنده، ترتیبات آن را فراهم کند که در مجمع عمومی سازمان ملل، تمایل برای رای مثبت به منظور عضویت ترکیه در جمع اعضای موقت شورای امنیت، بالا برود.

این سناریو با موفقیت روبرو شد و ترکیه توانست در یک دوره، عضویت موقت شورای امنیت را به دست آورد. پس از آن نیز، سخنرانی اردوغان در مقام نخست وزیر و بعدها در مقام رییس جمهور، همواره مورد توجه مقامات حاضر در سالن مجمع عمومی سازمان ملل قرار می گرفت. اما حالا چند سالی است که اردوغان این توجه گسترده را از دست داده است.

یکی از دلایل کاهش اقبال و توجه به سخنان اردوغان در سازمان ملل، این است که ترکیه با حمایت از گفتمان تجزیه جزیره قبرس و تاسیس دولت ترک، عملاً با اتحادیه اروپا، آمریکا و سازمان ملل سر ناسازگاری دارد.

از دیگر سو، اردوغان در شرایطی به سازمان ملل رفته که حالا همچون گذشته، رییس جمهور یک دولت توانمند اقتصادی نیست و کشورش به خاطر تصمیمات شخصی و تکروانه او، گرفتار نوع بی سابقه ای از تورم و بحران اقتصادی شده است.

انتهای پیام/