انتشار سه‌عنوان کتاب جدید انتشارات مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی

به گزارش آباجان به نقل از ایرنا از روابط‌عمومی مرکز دائرة‌المعارف بزرگ اسلامی، در پیشگفتار جلد نخست «دانشنامۀ حقوق ایران»، زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی و با سرپرستی علمی مصطفی محقق داماد آمده است: «با افزایش تجربه مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی در امر دانشنامه‌نگاری، و لزوم تدوین دانشنامه مستقل برای حقوق ایران، به پیشنهاد کاظم موسوی بجنوردی، ریاست مرکز، اندیشه تهیه دانشنامه حقوق ایران قوت گرفت و انجام این مسئولیت فرهنگی بر عهده مصطفی محقق داماد ــ که از ابتدای تأسیس دائرةالمعارف بزرگ اسلامی نیز رئیس بخش حقوق آن بود ــ محول شد و به این ترتیب، مقدمات کار از حدود ۳ سال قبل آغاز گشت که اولین تجربه دانشنامه‌نگاری حقوقی در ایران با معیارهای شناخته‌شدۀ جهانی است.

به همت محقق داماد هیات علمی متشکل از نامداران حقوق کشور برای تعیین خط و مشی دانشنامه تعیین شد که عبارت‌اند از: سیدمصطفی محقق داماد، سیدحسین صفایی، محمد قاری سیدفاطمی، رحیم نوبهار، حمید گوینده، علی آل‌داود و صفر بیگ‌زاده.

در جلسات ابتدایی این هیات تصویب شد علاوه‌بر شرح و بسط متناسب مداخل تعیین‌شده، به فراخور به شرح رویه‌های قضایی اعم از آرا وحدت رویه و اصراری دیوان عالی کشور و رویه علمی مراجع قضایی پرداخته شود و دکترین و نظریه‌های حقوقی موجود نیز از نظر دور نماند تا بدین ترتیب در مورد هر مدخل، مجموعه‌ای کامل از اطلاعات تاریخی و علمی و عملی به شکلی مستند به خواننده ارائه شود.

مشکل مرکز در تعیین مؤلف نه در نبود حقوق‌دانهای کارآمد و مبرز، بلکه در مهجوربودن فرهنگ دائرةالمعارف‌نویسی با شیوه‌های مورد قبول جهانی در این مرز و بوم است که در مورد دانش حقوق بارزتر بود.

خوشبختانه اعتبار علمی و جهانی مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی و شخصیت علمی محقق داماد، موجب شد تا بسیاری از مؤلفان و حقوق‌دانهای بزرگ و شناخته‌شدۀ کشور از تدوین چنین دانشنامه‌ای استقبال کنند و با به‌کارگیری حداکثر تلاش خود مقالاتی درخور شأن این مرکز علمی معتبر تألیف کنند که برخی در نوع خود بدیع و بی‌نظیرند.»

انتشار کتابی دربارۀ «گویش ابوزیدآبادی» و ویژگی‌های آوایی، دستوری و واژگانی آن

کتاب «گویش ابوزیدآبادی: ویژگی‌های آوایی و دستوری (صرف و نحو) و واژگان» تألیف سیّدطیّب رزّاقی و با مقدمۀ علی‌اشرف صادقی منتشر شد.

کاظم موسوی بجنوردی رئیس مرکز دائرة‌المعارف بزرگ اسلامی در قسمتی از یادداشت خود بر آغاز این اثر نوشته است: «سرزمین ایران، میهن گرامی ما، از نظر تنوّع فرهنگ‌ها و گویش‌ها، از قدیم‌ترین روزگاران جلب توجّه می‌کرده و در عین حال، نمونۀ بسیار جالبی از وحدت در کثرت بوده است: با وجود تنوّع گسترده در آداب و رسوم و گویش‌ها، در جملگی، نشانه‌هایی از فرهنگ و تمدن ایرانی را جلوه داده و به ویژه، گویش‌ها در پهنۀ ایران، با زبان فارسی در تعامل بوده‌اند. از جمله گویش‌های مهم در پهنۀ ایران، گویش ابوزیدآبادی است.»

علی‌اشرف صادقی در فرازی از مقدمه خود بر این پژوهش قلمی کرده است: «ویژگی مهم این گویش کهنگی آن است. علت این کهنگی این است که ابوزیدآباد[و روستاهای اطراف آن] و یک شهر مجاور آن یعنی«بادرود»، آخرین روستاهای کاشان در کنار کویر هستند و بنابراین در مسیر راه قرار نداشته‌اند تا تحت تأثیر زبان فارسی قرار بگیرند. ازآنجاکه ابوزیدآبادی زبان مادری مؤلّف است، توصیف او از گویش ابوزیدآبادی، همه‌جانبه و از روی آگاهی است. توصیف گویش، شامل همۀ بخش‌های دستوری، به‌ویژه ساختمان فعل و نحو است.»

«سیّدطیّب رزّاقی»، مؤلف اثر در بخشی از پیشگفتار خود نگاشته است: «خاستگاه این فرهنگ و این گویش، که به «ابوزیدآبادی» معروف است، جایی است در حاشیۀ کویر (شمال شرقی کاشان) و صاحبان آن، روستاهایی، به مرکزیّت شهر ابوزیدآباد، که در آستانۀ کویر قرار دارند. نگارندۀ این تحقیق، که خود از کودکی به همین گویش سخن گفته، و با این فرهنگ رشد کرده، از سال ۱۳۸۶ ش، تاکنون، به جمع‌آوری، ثبت و بررسی موادّ زبان مادری پرداخته است. انگیزه و هدف او از این تکلیف نیز، بدیهی است که پاسداشت و شناساندن یکی از گویش‌های ایرانی و فرهنگ نهفته در آن است.»

انتشار ویراست تازۀ «تذکرۀ اربیل (وقایع‌نامۀ آربِلا)»

ویراست تازۀ کتاب «تذکرۀ اربیل (وقایع‌نامۀ آربِلا)»، اثر مؤلف ناشناس و با ترجمۀ محمود فاضلی‌بیرجندی، پس از ۱۳ سال به طبع رسید.

کاظم موسوی بجنوردی رئیس مرکز دائرة‌المعارف بزرگ اسلامی در بخشی یادداشت خود بر آغاز این اثر نوشته است: «در میان ماخذ و منابع تاریخ ایران و سرزمین های همجوار، آثار نویسندگان مسیحی اهمیت خاص دارد و به ویژه در آنچه که به دوران طلوع ساسانیان تا غروب آن سلسلۀ پادشاهی ارتباط می‌باید، آثار مذکور پرتوی بر تاریخ ایران می‌افکند و زوایایی از ماجراهای سیاسی و اجتماعی و دینی آن عهد را باز می‌تاباند. اهمیت این دسته از ماخذ به طور خاص در مقایسه با دیگر روایات تاریخی منسوب به آن عهد، در آثار دانشمندان و دیوان سالاران ایرانی در دوره پس از ظهور اسلام و گسترش حکومت‌های اسلامی آشکار می‌شود. گرچه این قبیل آثار از سوی گیری های دینی و مذهبی و قومی برکنار نبوده‌اند، با این همه، جایگاه متون مذکور در پژوهش های تاریخی مربوط به ایران باستان قابل توجه و چشمگیر بوده است.

از جمله ماخذ برجای مانده از روزگار باستان، وقایع نامه آرابلا ست که گرچه قصد نویسندۀ ناشناس، ارائۀ شرحی از احوال اساقفه و پیشوایان مسیحی بوده، اشارات او به ایران، از هر جهت این اثر را در زمرۀ مآخذ مهم این عهد قرار داده است.»

محمود فاضلی بیرجندی مترجم در فرازی از مقدمه‌اش بر چاپ نخست این کتاب آورده است: «وقایع نامۀ آربلا یا تذکرۀ اربیل که در اصل متنی به زبان سریانی است، از منابع بکری است که در شناخت دورۀ متأخر اشکانیان و اوایل سلسله ساسانی از ویژگی‌هایی برخوردار است. از جمله، این متن چشم‌انداز تازه‌ای برای نگریستن به آن دوران در اختیار پژوهنده قرار می‌دهد. بدین معنی که این دوره از تاریخ ایران را از نگاه مسیحیانی در اختیار خواننده قرار می‌دهد که غالباً در معرض تعقیب‌و آزار از سوی دستگاه حکومت مرکزی و یا نمایندگان محلی حکومت ایران قرار داشتند.»

جلد نخست «دانشنامۀ حقوق ایران» در ۶۶۰ صفحه، با شمارگان هزار نسخه؛ «گویش ابوزیدآبادی: ویژگی‌های آوایی و دستوری (صرف و نحو) و واژگان» در ۵۴۴ صفحه، با شمارگان ۲۰۰ نسخه؛ و ویراست تازۀ کتاب «تذکرۀ اربیل (وقایع‌نامۀ آربِلا)» در ۲۰۸ صفحه، با شمارگان ۲۰۰ نسخه نشر یافته‌اند.