رفتار زنان کربلا در قالب قصه برای کودکان روایت شود/ آموزه‌های اخلاقی عاشورا گسترده است

منصوره افشار در گفت‌وگو با خبرنگار کتاب آباجان به نقل از ایرنا درباره راه‌های قصه‌گویی از واقعه کربلا برای کودکان با بیان اینکه داستان واقعه کربلا به لحاظ اخلاقی دارای طیف‌های مختلف و شگفتی است، گفت: می‌توان از هر پرتو آن به فراخور حال مخاطب بهره برد. به دلیل محدود بودن دایره تجربیات، دیده و شنیده‌ها و همچنین لطافت روح و روان کودک و نوجوان، بهتر است از میان جنبه‌های بسیار این نبرد حق علیه باطل، از پرداختن به وقایع و صحنه‌های دلخراش یا امور انتزاعی که خارج از درک و فهم کودک و نوجوان است، بپرهیزیم.

از کودکی با قصه کربلا آشنا شدیم

کتابدار قصه‌گو کودک و نوجوان درباره راه‌های قصه‌گویی از واقعه کربلا برای کودکان گفت: با نگاهی به سیر تاریخی برگزاری مراسم عزاداری ماه محرم در ایران از قرن چهارم (که شیعیان توانستند به طور علنی به عزاداری بپردازند) تاکنون درمی‌یابیم سوگواری در ایران به شکل یک میراث ملی مذهبی در پیکره فرهنگ ما ریشه دوانده است.

ریشه‌دار شدن یک فرهنگ از طریق انتقال نسل به نسل آن از پدران و مادران به فرزندان میسر است. فرهنگ سوگواری ایام محرم از این قاعده مستثنی نیست. هر کدام از ما از کودکی با قصه کربلا آشنا شدیم و مهر خاندان مطهر پیامبر(ص) در دل‌هایمان جوانه زده است.

وی اظهار کرد: باید به این نکته توجه کرد که هر قصه‌ای، مخاطب خاص خود را دارد. ماجرای کربلا آن‌قدر بزرگ و عمیق و به لحاظ اخلاقی دارای طیف‌های مختلف و شگفتی است که می‌توان از هر پرتو آن به فراخور حال مخاطب بهره برد.

آموزه‌های اخلاقی و مذهبی در واقعه کربلا بسیار زیاد است

کتابدار کودک و نوجوان گفت: به دلیل محدود بودن دایره تجربیات، دیده و شنیده‌ها و همچنین لطافت روح و روان کودک و نوجوان، بهتر است که از میان جنبه‌های بسیار این نبرد حق علیه باطل، از پرداختن به وقایع و صحنه‌های دلخراش واقعه کربلا و یا امور انتزاعی که خارج از درک و فهم کودک و نوجوان است، پرهیزشود.

مردم کوفه اگرچه بر سر عهد و پیمان خود نماندند اما امام حسین(ع) بر سر عهد و پیمان خود ماندند و برای نجات جامعه مسلمان جهاد کردند

می‌توانیم در خلال شرح آن واقعه، به زیبایی‌ها پر و بال دهیم و به کودک و نوجوانمان در بیشتر اندیشیدن به قصه‌ها کمک کنیم؛ مثل علاقه‌ای که میان فرزندان و پدران و مادران در کربلا هست، احترامی که بین افراد وجود دارد، مانند ارتباط حضرت عباس(ع) با برادرشان امام حسین(ع) یا علاقه‌ای که حضرت رقیه(س) نسبت به پدر، عمو و عمه خود دارد.

او با تاکید بر اینکه پیوند خانوادگی در خیلی از موارد می‌تواند کمک کند تا از آن برای پررنگ‌تر شدن پیوند خانوادگی در میان کودکان و نوجوانان و خانواده‌های آن‌ها استفاده شود، گفت: آموزه‌های اخلاقی و مذهبی در واقعه کربلا بسیار زیاد است؛ مثلاً همان‌طور که می‌دانیم امام حسین(ع) در مناسک حج بودند که نامه‌ها از کوفه به سمت ایشان سرازیر شد و از ایشان دعوت کردند تا آنها را از ظلم یزید و دستگاه خلافت اموی نجات دهد. ایشان حج را که یک واجب شرعی است رها کردند و به واجب دیگری به نام جهاد پرداختند.

افشار با اشاره به صحنه‌های زیبا در واقعه کربلا توضیح داد: مردم کوفه اگرچه بر سر عهد و پیمان خود نماندند و حتی بسیاری از آنها مقابل امام ایستادند؛ اما امام حسین(ع) بر سر عهد و پیمان خود ماندند و برای نجات جامعه مسلمان جهاد کردند.

یاران پیش از رفتن به میدان نبرد از امام (ع) اجازه می‌گرفتند

این قصه‌گو با بیان اینکه رعایت ادب در کربلا از صحنه‌های زیبای این ماجرا است، گفت: یاران پیش از رفتن به میدان نبرد از امام (ع) اجازه می‌گرفتند. ادبی که حضرت ابوالفضل(ع) در برابر امام (ع) از خود نشان می‌دهند، رشادت و شهامتی که در صحنه به صحنه کربلا موج می‌زند و تعهد امام و یارانشان به نماز اول وقت و جماعت از زیبایی‌های کربلاست. اهمیت دادن به نماز جلوه زیبای دیگری در کربلاست.

رفتار زنان در کربلا، می‌تواند در قالب قصه‌های تأمل برانگیز برای کودکان و نوجوانان گفته شود

به گفته افشار در ظهر عاشورا گرچه امام و یاران هدف تیر بلا بودند، اما نماز را به جماعت برپا کردند. رفتار زنان در کربلا یا پس از واقعه عاشورا، می‌تواند در قالب قصه‌های تأمل برانگیز خارج از محدوده حزن‌انگیز و دلخراش جنگ و خون‌ریزی، برای کودکان و نوجوانان، به عنوان آموزه‌های اخلاقی عاشورا گفته شود تا در جان کودکان ما جوانه بزند.

وی درباره کتاب‌هایی که می‌تواند منبع قصه گویی مناسبی برای کودک باشد، گفت: از جمله کتاب‌هایی که به عنوان منبع برای قصه‌گویی می‌توان استفاده کرد، می‌توان به کتاب «قصه‌های کربلا» اثر مجید ملامحمدی، «چهل روز عاشقانه» اثر محمدرضا سنگری، «بزرگ‌ترین دختر عالم» به قلم سید مهدی شجاعی، «نگاهی به سرخی آتش» اثر زهرا زواریان اشاره کرد. همچنین دو مجموعه شعر «تو بوی سیب می‌دهی» اثر جعفر ابراهیمی و منظومه عاشورایی «هنگام باران بود» سروده سید حبیب نزاری در این زمینه قابل توجه هستند.