آیا فوران آتشفشان «هونگاتونگا» زمین را گرم کرد؟

به گزارش گروه علم و آموزش آباجان به نقل از ایرنا از وبگاه فیز، فوران و انفجار آتشفشان هونگا تونگا-هونگا هائاپائی در ژانویه سال ۲۰۲۲ یکی از بزرگ‌ترین فوران‌های آتشفشانی ثبت شده در تاریخ دنیا بود. این انفجار که با قدرتی برابر ۱۰۰ بمب هیروشیما در زیر آب‌های اقیانوس آرام رخ داد، باعث شد میلیون‌ها تن بخار آب به جو زمین وارد شود.

حالا گروهی از دانشمندان از جمله دکتر اَندرو دِسلِر (Andrew Dessler) از دانشگاه تگزاس اِی‌اَنداِم آمریکا، تأثیر فوران آتشفشان هونگاتونگا در سال ۲۰۲۲ میلادی را بر آب و هوا بررسی کردند.

فوران آتشفشان هونگاتونگا اواسط ژانویه (دی- بهمن) ۲۰۲۲ میلادی در زیر آب‌های اقیانوس آرام رخ داد، دو روز طول کشید و مقادیر زیادی ذرات معلق در هوا و بخار آب آتشفشانی را به جَو وارد کرد.

از نظر تاریخی، فوران‌های آتشفشانی بزرگ مانند تامبورا (در جزیره سامباوا در اندونزی کنونی) در سال ۱۸۱۵ میلادی و کوه پیناتوبو (در فیلیپین) در سال ۱۹۹۱ میلادی، به دلیل آزاد کردن ذرات معلق در هوا و ممانعت این ذرات از عبور نور خورشید، اثرهای خنک‌کننده چشمگیری بر آب و هوای جهانی داشته‌اند.

اما فوران هونگاتونگا اتفاقی منحصر به فرد رقم زد: به عنوان یک آتشفشان زیردریایی، مقدار بی‌سابقه‌ای بخار آب را وارد استراتوسفر (دومین لایه بزرگ اتمسفر) کرد و محتوای کل آب آن را حدود ۱۰ درصد افزایش داد.

دِسلِر می‌گوید: از آنجا که بخار آب یک گاز گلخانه‌ای قدرتمند است، احتمال داده می‌شد دلیل گرمای شدید جهان در سال‌های ۲۰۲۳ و ۲۰۲۴ میلادی باشد.

گازهای گلخانه‌ای شامل دی‌اکسیدکربن، متان، اکسید نیتروژن و سایر گازهایی است که در جَو جمع شده‌اند و یک لایه انعکاسی برای گرما ایجاد می‌کنند که زمین را در دمای مناسب نگه می‌دارد. این گازها عایقی را تشکیل می‌دهند که کره زمین را به اندازه کافی گرم نگه می‌دارد تا بتواند حیات را در خود حفظ کند.

نتایج تحقیقات این گروه پژوهشی که به تازگی در مجله تحقیقات ژئوفیزیک: جَو (Journal of Geophysical Research: Atmospheres) منتشر شد، خلاف فرضیه قبلی را نشان می‌دهد: فوران این آتشفشان مانند سایر رویدادهای آتشفشانی بزرگ، در واقع به خنک شدن زمین کمک کرده است.

دانشمندان داده‌های ماهواره‌ای ناسا و اداره ملی اقیانوسی و جوی (NOAA) درباره ذرات معلق در هوا و بخار آب، را بررسی کردند و دریافتند فوران آتشفشان به خروج انرژی بیشتر از سیستم آب و هوایی در مقایسه به ورود به آن منجر و در نتیجه باعث ایجاد اثر خنک‌کنندگی خفیف می‌شود.

دِسلر توضیح داد: یافته‌های ما این موضوع را که فوران آتشفشان باعث گرمای شدید سال‌های ۲۰۲۳ و ۲۰۲۴ میلادی شده است، رد می‌کند و نشان می‌دهد باید بیشتر روی موضوع افزایش گازهای گلخانه‌ای ناشی از فعالیت‌های انسانی به عنوان عامل اصلی گرمایش و البته تأثیر مهم اِل‌نینو (یکی از چرخه‌های مشهور آب و هوایی جهان که هر ۲ تا ۷ سال یکبار باعث ایجاد ناهنجاری‌های بزرگی در آب و هوای سراسر زمین می‌شود) تمرکز کنیم.