اصلاح طلبان و انتخاب کابینه چهاردهم؛ دلسوز یا سهم‌خواه؟

گروه سیاسی خبرگزاری آباجان به نقل از تسنیم– علی مزروعی: بعد از انتخاب مسعود پزشکیان به عنوان نهمین رئیس جمهور ایران، برای تعیین اعضای کابینه یک شورای ۱۶ نفره تحت عنوان شورای راهبردی انتقال دولت چهاردهم به ریاست محمد جواد ظریف تشکیل شد.

مطابق آنچه که ظریف اعلام کرده، ذیل این شورا ۵ کارگروه اقتصادی، زیربنایی، فرهنگی، اجتماعی و (سیاسی، دفاعی و امنیتی)  فعال شده و بیش از ۴۵۰ نفر نیز عضو این کارگروه‌ها هستند.

قرار است پیشنهادات این کارگروه‌ها برای انتخاب اعضای کابینه دولت چهاردهم نهایتاً به تایید شورای راهبردی رسیده و برای انتخاب به پزشکیان ارائه شوند.

این شیوه معرفی کاندیداهای تصدی کرسی‌های کابینه دولت چهاردهم اما با حاشیه سازی‌های متعددی از جانب شخصیت‌های اصلاح طلب مواجه شده است. برخی نمایندگان گروه‌های اصلاح طلب اعضای کمیته‌های تخصصی را متهم به سهم خواهی کرده و به روند اتخاد شده معترض‌اند.

برای ایران یا برای وزارت

مسعود پزشکیان شعار انتخاباتی خود را برای ایران انتخاب کرده بود و اصلاح طلبان نیز با در دست گرفتن همین شعار وارد کارزار حمایتی از وی شدند. درحالی که تنها ۱۰ روز از انتخابات می‌گذرد، بهزاد نبوی، رئیس سابق جبهه اصلاحات و از چهره‌های با سابقه اصلاح طلبان  برخی حمایت‌ها از این شعار انتخاباتی را سهم خواهی قلمداد کرده و آن را اینگونه توصیف می‌کند: «به نظر می‌رسد شعار “برای ایران” قبل از انتخابات، به شعار “برای وزارت” تبدیل شده. از همه اعضای کمیته‌ها عاجزانه استدعا دارم، به خاطر ایران و به خاطر دکتر پزشکیان بینوا، دست از سهم‌خواهی از این گوشت قربانی بردارند.» نبوی در ادامه پیشنهاد داده است:«رئیس و همه اعضای کمیته‌ها، از داشتن پست و مقام منع شوند، تا بتوانند کمی هم به فکر ایران و آینده آن باشند.»

حسام الدین آشنا، مشاور حسن روحانی در دولت یازدهم نیز اینگونه به سهم‌خواهی احتمالی در روند انتخاب اعضای کابینه کنایه زده است: «رئیس جمهور اسلامی موظف نیست به هیچ فهرست پیشنهادی از هیچ شورا و کمیته‌ای ملتزم شود. او در برابر ملت، مجلس و رهبری مسئول است نه در برابر روال‌ها و ساختارهای شرکتی.»

سهیلا جلودار زاده نماینده ادوار مجلس هم به این موضوع اینگونه واکنش نشان داده است:«اگر حزبی برخورد کنیم ما هم دست کمی از دولت‌های سایه و آفتاب و روشنایی نداریم. بهتر است که همه به انتخاب اصلح آقای پزشکیان کمک کنند. ایشان خودشان فرد توانایی هستند.»

رفتارهای ابهام برانگیز

درحالی که نام محمدرضا جلایی پور عضو حقیقی جبهه اصلاحات در بین اعضای ۱۶ نفره شورای راهبردی انتقال دولت چهاردهم دیده می‌شود، آذر منصوری رئیس جبهه اصلاحات در صفحه شخصی خود در ایکس، دخالت در انتخاب اعضای کابینه را رد کرده و می‌نویسد: «جبهه اصلاحات ایران بنای دخالت در تصمیم‌گیری دکتر پزشکیان را نداشته و نخواهد داشت»

این رویکرد متناقض که در واکنش به شائبه‌هایی در مورد سهم خواهی برخی جریانات اصلاح طلب بیان شده بود خیلی زود با واکنش اعضای شورای راهبردی انتقال دولت چهاردهم مواجه شد.

علی اصغر شفیعیان، مدیر مسئول سایت اصلاح‌طلب انصاف نیوز که در کارگروه‌های انتخاب وزرا عضو است. در صفحه شخصی خود در ایکس که با هشتگ شفافیت آن را منتشر کرده بود بدون خطاب قرار دادن آذر منصوری نوشت: «جبهه اصلاحات ایران در تمام کارگروه‌های تصمیم‌گیری درباره اعضای کابینه عضو دارد و لذا دخالت داده شده است.»

پس از کش و قوس‌ها بر سر سهم‌خواهی برخی احزاب روز سه شنبه ۲۶ تیر زهرا بهروز آذر، مدیرکل امور بانوان شهرداری تهران در زمان پیروز حناچی، شهردار سابق تهران در توییتی اعلام کرد که او از جانب برخی احزاب اصلاح طلب به عنوان گزینه معاونت زنان دولت چهاردهم مد نظر قرار گرفته فلذا از کمیته شورای انتقال دولت چهاردهم استعفا می دهد.

بهروز آذر در این باره توضیح داده است: « شنبه ۱۲ تیرماه چند حزب اصلاح طلب با من تماس گرفتند و گفتند که قصد دارند اینجانب را به عنوان کاندیدای معاون زنان معرفی کنند. هرچند طبق آیین نامه ممانعی برای حضور کاندیداها در کارگروه وجود ندارد اما با توجه به باوری که به ضرورت نبود تعارض منافع در انتخاب اعضای کابینه دارم، از حضور در کمیته انتخاب استعفا دادم و دیگر در جلسات شرکت نکردم.»

با توجه به این توییت می‌شود این سوال از گروه‌های اصلاح طلب پرسید که چرا با وجود عضویت خانم بهروز آذر برای جلوگیری از تعارض منافع مانع از حضور او در کمیته زنان نشده‌اند و یا گزینه‌های بیرون کمیته را پیشنهاد نداده‌اند. این اتفاقات این ابهام را بوجود می‌آورد که برخی احزاب اصلاح طلب ضمن تلاش برای به دست آوردن سهمی حداکثری از کرسی‌های دولت چهاردهم از مسئولیت پذیری در مورد انتخاب خود نیز طفره رفته و اتهام سهم خواهی را به سایرین حواله می‌دهند.

کدام تجربه گرایی؟

درحالی که چهره‌های اصلی کمپین تبلیغاتی پزشکیان یعنی آذری جهرمی و ظریف بر جلوگیری از ورود چهره‌های مسن و سابق ضعیف مدیریتی تاکید دارند، برخی چهره‌های اصلاح طلب به انتقاد از این رویکرد برخاسته و با کلید واژه تجربه گرایی به تقابل با رویکرد گزینش شورای راهبردی پرداختند.

رسول منتجب نیا، دبیرکل حزب اصلاح طلب «جمهوریت ایران اسلامی» جوانگرایی مد نظر شورای راهبردی انتقال را اینگونه زیر سوال می‌برد: «ما باید در همه امور از افراط و تفریط پرهیز کنیم. یک وقت ممکن است یک دولتی سراغ افراد مسن و فرسوده برود و به دلایلی نیروهایش را از افرادی انتخاب کند که توان لازم و نشاط و انرژی کافی ندارند، این غلط است.یک زمان هم، دولتی به بهانه جوانگرایی، نیروهای مجرب را کنار بزند و از جوان‌های صفر کیلومتر استفاده کند که این هم کار غلطی است و از دست دادن و نادیده گرفتن سرمایه‌ های انسانی است.»

محمدعلی ابطحی، عضو مجمع روحانیون مباز و از چهره‌های نزدیک به محمد خاتمی نیز اینگونه به روند فعالیت شورا و مشی جوانگرایی آن کنایه می‌زند: «باید از هم‌اکنون مراقبت کنید که کمیته‌ها نیروهای جدید به شکلی که از پزشکیان عزیز توقع می رود معرفی کنند. خدای نکرده وقتی نتایج کار کمیته ها اعلام شد نگویند کوه موش زایید.»

اینکه در کنار جوانگرایی به تجربه گرایی نیز توصیه شود امری کاملا عقلانی و شایسته توجه است اما زمانی که این واژگان کلید واژه سهم خواهی قرار بگیرد نمی‌توان برای منادیان آن اعتباری قائل شد. افتادن در دام سهم خواهی بیش از همه اصلاح طلبانی را تهدید می‌کند که ظرفیت اجتماعی‌شان از جانب عبدالعلی زاده رئیس ستاد پزشکیان نیز زیر سوال رفته و همین ظرفیت اجتماعی پایین می‌تواند بهانه‌ای برای میدان ندادن به برخی گزینه‌های مدنظر آنها  نیز قرار گیرد. 

کدام جوانگرایی؟

اگر جوانگرایی از جانب بسیاری از شخصیت‌های سیاسی که به دنبال تثبیت حضور خود در قدرت هستند مورد پذیرش قرار نگرفته و مورد تخطئه قرار می‌گیرد. اما منادیان جوانگرایی نیز باید به نحوی عمل کنند که دست آویزی برای شائبه پراکنی و متهم شدنشان به سهم خواهی فراهم نشود.

در این بین محمد جواد ظریف که بر جوانگرایی تاکید دارد باید بیش از همه دامن خود را از اتهامات پاک کند چرا که او هم اکنون ریاست شورای انتقالی دولت چهاردهم را برعهده دارد و در مورد نتایج و پیامدهای انتخاب‌های کابینه پزشکیان نیز مورد سوال قرار می‌گیرد.

جواد هروی، سخنگوی حزب اعتدال و توسعه اینگونه در مورد شائبه سهم خواهی از ظریف و آذری جهرمی سلب اتهام کرده است: «بسیاری از کسانی که در دوران انتخابات تلاش می‌کردند، آقای ظریف و دوستان دیگر و خیلی از حضراتی که تلاش کردند، به جهت سهم‌خواهی نبود… به نظرم اینکه این افراد الان کنار گود نشستند، نشان‌دهنده سعه صدر و بزرگواری این افراد است که امروز طلب پست نکردند و کریمانه امور را به دست دکتر پزشکیان واگذار کردند. بنابراین دکتر پزشکیان نمی‌تواند پس فردا مدعی باشد که کسانی که در انتخابات بودند بر او جهت اخذ مناصب و پست‌ها در دولت یا در حاشیه دولت فشار آوردند.»

مسیر شایسته گزینی از مسئولیت‌ پذیری می‌گذرد

اصلاح طلبان که با حمایت از روحانی در پیروزی او در انتخابات شریک هستند پس از آنکه عملکرد دولت‌های یازدهم و دوازدهم مورد انتقاد افکار عمومی قرار گرفت از خود سلب مسئولیت کرده و دولت او را غیر اصلاح طلب نامیدند.

حال به نظر می‌رسد همین رفتارها در مورد پزشکیان نیز درحال تکرار است. گروه‌های اصلاح طلب درحالی که برای افزایش سهم خود از کابینه درحال رایزنی هستند تلاش دارند تا نقش خود را در فرایند انتخاب کابینه انکار کنند تا به این ترتیب در آینده در قبال عملکرد کابینه پزشکیان در معرض پاسخگویی قرار نگیرند.

با توجه به حضور چهر‌ه‌های اصلاح طلب در همه ارکان شورای راهبردی انتقال دولت چهاردهم، اصلاح طلبان اکنون ۲ مسیر پیش رو دارند. آنها یا باید با شایسته گزینی امکان پاسخگویی به افکار عمومی را برای خودشان فراهم آورند و یا اینکه سهم خواهی پیشه کرده و پس از پایان دولت در قبال کم کاری‌های احتمالی گزینه‌های سفارشی خود، بار دیگر از پذیرش مسئولیت شانه خالی کنند.

آنچه باید به آن توجه داشت این است که شایسته گزینی زمانی محقق می‌شود که گروه‌های سیاسی برای خودشان مسئولیتی در قبال افکار عمومی قائل باشند. اگر گروهی خود را به این اصل پایبند نداند امکان اینکه در دام سهم‌خواهی بی‌افتد نیز بیشتر است چرا که در قبال کسب منفعت سیاسی هزینه اجتماعی نپرداخته و عامل بازدارنده‌ای در مقابل این رویکرد مخرب خود احساس نمی‌کند.

پایان پیام/