برگی از تاریخ المپیک؛ روزی که قهرمان را در نمد خواباندند

به گزارش آباجان به نقل از ایرنا، تاریخ المپیک ایران روایت افتخارآفرینی بزرگ‌مردانی است که تاریخ ورزش این کشور را رقم زدند. محمد نصیری یکی از این نام‌ها است که با کسب سه مدال المپیک برای همیشه در تاریخ وزنه‌برداری ایران و جهان ماندگار شد. زندگی او ۲ روی یک سکه است؛ او هر چه در مسیر افتخارآفرینی موفق بود اما در زندگی شخصی مشکلات زیادی را تجربه کرده که در نوع خود کم‌نظیر است.

زندگی وی به مانند فصل‌های مختلف یک رمان است که می‌تواند برای هر مخاطبی جذاب و خواندنی باشد.

نصیری اولین قهرمان ایرانی است که مدال طلا برای رشته وزنه‌برداری کسب کرد و زندگی وی نیز شباهت زیادی به امامعلی حبیبی مرد تاریخ‌ساز المپیک ۱۹۵۶ ملبورن دارد. حبیبی نخستین مدال طلای ورزش ایران را در المپیک ضرب کرد و نخستین طلای کشتی هم به نام وی است. او و نصیری هر دو زاده فقر هستند فقری که در نیم سده پیش شاید در بسیاری از مناطق کشور نهادینه شده بود و قهرمانان بزرگ ایران زمین به مانند ورزشکاران امروزی نه قرارداد نجومی داشتند و نه از حقوق میلیاردی برخوردار بودند.

نصیری هم به مانند حبیبی همیشه از مربی اول خود به عنوان مشوق ورزش یاد می‌کند. اگر حبیبی الفبای کشتی لوچو و آزاد را از «ننه بیگم ملاباجی» آموخت اما محمد نصیری همیشه از مربی پرورشگاه خود سخن به میان میاورد. او حتی در جشن سده المپیک مربی خودش را فراموش نکرد و گفت: در پرورشگاه خانمی به نام بهار بود. او به ورزش خیلی علاقه‌مند بود. من آن موقع ژیمناستیک‌کار بودم و هیچ چیز از وزنه‌برداری نمی‌دانستم.

وی ادامه داد: این خانم به عنوان مادر من بود. اصلا نمی‌دانستم هالتر چیست. ولی اولین وزنه را خانم بهار دست من داد و من دستش را می‌بوسم و امیدوارم روحش شاد باشد.

نصیری از محیط و زندگی سخت پرورشگاه به سکوی المپیک رسید و حتی در المپیک ۱۹۶۴ توکیو به همراه کاوران ایران و جهان پهلوان تختی بود. خاطره جالب وی از افتتاحیه المپیک و «رقص باباکرم» از جذاب‌ترین اتفاقات زندگی نصیری به شمار می‌رود. خروس طلایی وزنه‌برداری همواره از تختی به نیکی یاد می‌کند و می‌گوید در زمان غسل خودم آب بر روی بدن تختی می‌ریختم.

هر چند آغاز زندگی نصیری با سختی‌های فراوانی روبرو بود اما اراده این ورزشکار نه تنها بر فولاد سرد غلبه کرد بلکه توانست بر محرومیت‌ها و محدویت‌های زندگی غلبه کند و امروزه نام بزرگی در وزنه‌برداری جهان و آسیا به شمار می‌رود. نصیری در سال ۲۰۰۰ از سوی فدراسیون بین‌المللی وزنه‌برداری به‌عنوان یکی از ۱۰ وزنه‌بردار برتر جهان معرفی شد.

نصیری از دل سختی‌ها بزرگ شده و راه غلبه بر سختی را به خوبی می‌دانست. در المپیک ۱۹۶۸ مکزیکوسیتی، حریف او «ایمره فولدی» با رکورد مجموع ۳۶۷.۵ کیلوگرم به کار خود پایان داد و ۱۰ کیلوگرم از ورزشکار ایرانی جلو بود. کسی انتظار نداشت اما نصیری در یک حرکت انتحاری درخواست وزنه ۱۵۰ کیلوگرمی داد. چشم‌ها به تخته خیره شده بودند تا هنرنمایی جوان جسور ایرانی را ببینند، او در کمتر از یک دقیقه نه تنها وزنه را بدون خطا مهار کرد بلکه پیش چشم فولدی توانست مدال طلا را از آن خود کند.

چهار سال پس از این هنر نمایی نصیری در المپیک ۱۹۷۲ مونیخ دوم شد و مدال نقره گرفت. هر چند که این مدال و کسب آن به اندازه مدال نخست نصیری خبر ساز نشد اما داستان آن بسیار جالب است زیرا در مونیخ مدال نقره وزنه‌بردار ایرانی را دزدیدند و تا ۴۴ سال از ان خبری نبود. مدال، دست به دست شد و در یکی از کشورها به حراج گذاشته شد.

یک ایرانی با علم به اینکه مدال نصیری است آن را خرید و «تاماش آیان» رییس اسبق فدراسیون بین‌المللی طی مراسمی نمادین و پراحساس در تهران، مدال گم شده را پس از ۴۴ سال در تالار وزنه‌برداری آزادی دوباره به گردن نصیری انداخت.

نصیری در کوبا به خاطر چند صد گرم اضافه وزن مجبور شد که موهای خود را بتراشد و به عنوان قهرمانی رسید. روز بعد از این اتفاق فیدل کاسترو به او لقب سامسون داد و گفت: قدرت سامسون با موهایش رفت اما قدرت نصیری بدون مو هم ماندگار است.

کسب ۲۲ مدال المپیک، جهانی و آسیایی در طول سال‌ها فعالیت ورزشی از او چهره‌ای ماندگار ساخت. نصیری یک طلای المپیک، پنج طلای جهانی، سه طلای بازی‌های آسیایی و ۲ طلای قهرمانی آسیا دارد که موجب شده نامش همواره با موفقیت همراه باشد. یک نقره و یک برنز المپیک و یک نقره و سه برنز جهانی از دیگر افتخارات نابغه ایرانی است.

خروس طلایی وزنه‌برداری ایران که بازنشسته شد این رشته تا ۳۲ سال بعد رنگ طلا را به خود ندید تا اینکه حسین توکلی در المپیک ۲۰۰۰ سیدنی به این انتظار ۳۲ ساله پایان داد و اولین طلای وزنه‌برداری ایران پس از انقلاب را کسب کرد.

البته مسیر زندگی قهرمانی برای نصیری همیشه پر از خاطره است و هر زمانی که پای خاطرات این قهرمان خنده‌رو، باشید بی‌تردید یک خاطره جذاب تعریف خواهد کرد. یکی از خاطرات او مربوط به مسابقات آسیایی وزنه‌برداری سال ۱۹۷۷ در بغداد است، جایی که خروس طلایی وزنه‌برداری جهان باید وزن کم می‌کرد اما در این کشور سونایی وجود نداشت. او را در یک پتوی نمدی پیچیدند و در حمام‌های سنتی گذاشتند.

وی در خصوص آن روز می‌گوید: در مسابقات آسیایی ۱۹۷۷ بغداد من را در یک پتوی نمدی پیچیدند و روی سنگ داغ خواباندند. تمام آب بدنم رفت و یک لحظه روح از بدنم جدا شد. یک دفعه احساس کردم روی پشت بام حمام هستم و شهر بغداد را از بالا تماشا می‌کنم. روحم داشت از بدنم جدا می‌شد.

با خداحافظی نصیری از دنیای قهرمانی، وزنه‌برداری ایران نیز با مدال دسته سبک وزن خداحافظی کرد و رکوردهای وی دیگر در تاریخ وزنه‌برداری این مرز و بوم تکرار نشد. پس از نصیری تنها حافظ قشقایی توانست به مدال نزدیک شود. وی در مسابقات جهانی ۲۰۱۹ تایلند، نقره حرکت دوضرب دسته ۵۵ کیلوگرم را از آن خود کرد. قشقایی در مجموع هفتم شد.

افتخارات محمد نصیری:

برنز رقابت‌های قهرمانی آسیایی – تهران ۱۹۶۵

برنز رقابت‌های جهانی – برلین ۱۹۶۶

طلای بازی‌های آسیایی – تایلند ۱۹۶۶

طلای مسابقات جهانی – ‪ ۱۹۶۷ مکزیک

طلای بازی‌های المپیک – مکزیکوسیتی ۱۹۶۸

طلای رقابت‌های جهانی – ورشو ۱۹۶۹

طلای رقابت‌های جهانی – ‪ ۱۹۷۰ کلمبوس

طلای بازی‌های آسیایی تایلند ۱۹۷۰

برنز رقابت‌های جهانی – ‪ ۱۹۷۱ لیما

طلای رقابت‌های قهرمانی آسیا – ‪ ۱۹۷۱ مانیل

طلای پیکارهای جهانی – اولم ۱۹۷۲

نقره بازی‌های المپیک مونیخ ۱۹۷۲

طلای رقابت‌های جهانی – ‪ ۱۹۷۳ هاوانا

طلای رقابت‌های جهانی – ‪ ۱۹۷۴ مانیل

‪ طلا و نقره بازی‌های آسیایی ۱۹۷۶ تهران

برنز بازی‌های‌ المپیک ۱۹۷۶ مونترال

طلای رقابت‌های قهرمانی آسیا – بغداد ۱۹۷۷