چه کاربرانی در توئیتر فارسی انتخابات را تحریم کردند؟

توئیتر فارسی در کنار کارکردهای مهمی که در رخدادهای اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی داشته، بیشترین کارکرد را در حوزه سیاست ایفا کرده است به نحوی ‌که طبق آمار مراجعه و مشاهده به این بستر در ایام انتخابات به عنوان مهم‌ترین رخداد سیاسی کشور به نحو آشکاری افزایش پیدا می‌کند گویی کاربران مختلف با گرایش‌های سیاسی متنوع این بستر را به عنوان یکی از مهم‌ترین رسانه‌های اجتماعی قلمداد می‌کنند که کنش‌های مختلف سیاسی در آن به روشن‌ترین شکل بیان می‌شود.

گروه داده‌کاوی آباجان به نقل از ایرنا در سلسه گزارش‌هایی که در باره انتخابات ریاست جمهوری چهاردهم منتشر کرده و در آن اهمیت بسترهای اجتماعی مختلف را تحلیل کرده، کنش نامزدها را بررسی کرده و برنده انتخابات را در این بستر پیش‌بینی کرده است. در گزارش پیش‌رو و در فاصله سه روز تا انتخابات ریاست جمهوری به سراغ تحریم‌کنندگان در توئیترفارسی رفتیم و ضمن بررسی و تحلیل اظهارات و استدلال‌های آنها، جریان‌شناسی سیاسی و فکری آنها را مورد مداقه قرار دادیم تا مشخص شود کاربرانی که قصد تحریم انتخابات را دارند بیشتر از چه جریان سیاسی بودند و چه تحلیل‌هایی را در نوشته‌های خود مطرح کردند.

برای بررسی و استخراج محتوای این گزارش به وسیله سامانه پایشگر شبکه‌های اجتماعی و در بازه زمانی ۳۰ اردیبهشت تا ۴ تیر ماه سال جاری، هشتگ‌های مهم و پرتکرار تحریم انتخابات از جمله رای نمی دهم، تحریم انتخابات، رای بی رای و نه به انتخابات به عنوان هشتگ‌های برجسته جستجو شده و تمامی توئیت‌های مربوط به این محتوا استخراج و تحلیل شده است.

روند انتشار توئیت‌های کاربران تحریم کننده انتخابات

با وجود اینکه موج توئیتری تحریم انتخابات از زمستان سال گذشته و همزمان با انتخابات مجلس دوازدهم آغاز شد، برای انتخابات چهاردهم ریاست جمهوری نیز که با شهادت نابهنگام ایراهیم رئیسی محقق شد، تداوم یافت و تقریبا همان هشتگ‌ها و همان مضامین و موضوعات در توئیتر فارسی تکرار شد.

بررسی روند تولید محتوای نشری و بازنشری توئیترفارسی از ۳۰ اردیبهشت تا ۴ تیرماه نشان می‌دهد که نقطه اوج موج تحریمی انتخابات چهاردهم ریاست جمهوری در ۲۶ خردادماه رخ داده و بعد از آن دوباره شاهد شیب تند تولدمحتوا در این موضوع بوده‌ایم.

فعال‌ترین کاربران موج تحریم انتخابات

فعال‌ترین کاربران موج تحریم کننده انتخابات در بازه زمانی ۳۵ روزه این گزارش به آن دسته از اکانت‌هایی نسیت داده شده که فارغ از تعداد بازدید، دریافت لایک و ریتوئیت، بیشترین تعداد محتوای مرتبط با تحریم انتخابات را تولید کرده‌اند. فهرست ۱۰ حساب کاربری با بیشترین تعداد محتوای تحریمی در جدول زیر و با استفاده از سامانه پایشگر شبکه‌های اجتماعی استخراج و ارائه شده است:

گرایش سیاسی براندازانه این اکانت‌ها در قالب تمایل به سلطنت‌طلبان و حتی گروه‌های فکری آتئیست از مهم‌ترین نکات تحلیلی این فهرست ۱۰ تایی است.

همچنین بررسی زمان پیوستن این اکانت‌ها به توئیتر نشان می‌دهد که به جز یک اکانت که بیش از ۱۰ سال در توئیتر عضویت دارد بقیه به تازگی به این پلتفرم ملحق شدند و حتی سابقه عضویت ۴ و ۵ ماهه نیز در این فهرست قابل مشاهده است که به خوبی اعتبار کم این کاربران، امکان واقعی‌ نبودن و یا پروژه‌ای بودن آن‌ها را قوت می‌بخشد.

تحلیل مضمون توئیت‌های پرلایک مربوط به تحریم انتخابات

تحلیل مضمون توئیت‌های پرلایک مربوط به تحریم انتخابات با هدف استخراج مضامین پرتکرار پنهان در این محتواها صورت گرفته است. روش کار به این صورت بوده که محتوای مربوط به تحریم انتخابات در توئیتر فارسی با استفاده از سامانه و براساس بیشترین لایک جمع‌آوری شده و کار کدگذاری روی آن به صورت موردی و از سوی کارشناس و نه هوش مصنوعی انجام شده است. در نهایت مضامین پرتکرار و غیرمشابه جمع‌بندی شده و با شمارش آنها درصد تکرار آنها در جدول زیر ارائه شده است:

تحلیل مضمون توئیت‌های پرلایک نشان می‌دهد که اصلی‌ترین حربه مخالفان حضور در انتخابات تداعی یاد و نام آسیب‌دیدگان اعتراضات سال ۱۴۰۱ و همچنین اشاره به برخی رفتارهای گشت ارشاد بوده است که با اختلاف پرتکرارترین مضمون تحریمی‌ها بوده است.

ادعای مستقل نبودن نامزدها و مشابه‌ دانستن رویکرد و عملکرد آنها نیز تقریبا یک پنجم مضامین توئیت‌های پرلایک را به خود اختصاص داده بودند که به طور مشخص به نوعی بی‌تفاوتی این کاربران به امر مهم انتخابات اشاره دارد.

تخریب نامزدهای انتخاباتی نیز از جمله مضامینی بود که در توئیت‌ها بارها و بارها مطرح می‌شد اما نکته جالب این بود که قبل از اعلام احراز صلاحیت‌ها بیشترین تخریب مربوط به محمود احمدی‌نژاد و بعد از آن مرتبط با مسعود پزشکیان بود و تحریم‌کنندگان توئیتری بیشترین اعلام برائت و انزجار را متوجه این افراد می‌کردند.

یک دهم کاربران طیف فکری تحریم کننده ادعای فریب‌کاری را متوجه انتخابات کردند و حدود ۷ درصد تبعیض، بی عدالتی و نارضایتی را عامل حضور نیافتن خود دانسته‌اند.

برخی از کاربران تحریم کننده تنها به تخریب انتخابات و دلایل حضور نیافتن در انتخابات بسنده نکرده بودند و با انتشار تصاویر برخی حامیان شرکت در انتخابات، به تخریب و توهین شرکت‌کنندگان در انتخابات پرداختند.

تحلیل و جمع‌بندی

۱. فعالیت قابل توجه کاربران مخالف نظام و گرایش‌های فکری انحرافی و براندازانه همچون کاربران سلطنت‌طلب نشان می‌دهد که بیشترین طیف سیاسی تحریم کننده انتخابات ریاست جمهوری در توئیتر فارسی نه معترضین توئیتری بلکه کاربران برانداز و طیف عقیدتی انحرافی بودند که در کمتر از ۴۰ روز بیش از ۴۰۰ توئیت بر علیه انتخابات و حضور مردم منتشر کردند.

۲. اصلی‌ترین مضمون تحریم‌کنندگان انتخابات در توئیتر فارسی، تداعی آسیب‌ دیدگان اعتراضات ۱۴۰۱ بوده است این کاربران از کاربران دعوت کردند که در انتخابات ریاست جمهوری شرکت نکنند.

۳. برخلاف آنچه در رسانه‌های فارسی زبان خارجی تبلیغ می‌شود بیشترین موج تحریم‌کنندگان انتخابات از سوی کاربران خارج کشور و یا اکانت‌های ناشناس و متعلق به برخی جریان‌های فکری انحرافی و براندازانه بوده و فضای توئیترفارسی با وجود ایجاد سه قطبی جلیلی، قالیباف و پزشکیان، به شدت رقابتی بوده است.