موج بی‌سابقه گرما در شرق و جنوب آسیا؛ از افزایش شکاف آموزشی تا بحران‌های محیط زیستی

به گزارش روز چهارشنبه آباجان به نقل از ایرنا، گرمای شدید ممکن است به اندازه طوفان یا سیل چشمگیر به نظر نرسد، اما متخصصان آن را به طور میانگین مرگبارترین پدیده آب و هوایی در ۳۰ سال گذشته در نظر گرفته‌اند. آنچه به عنوان موج گرما محسوب می شود، معمولاً نسبت به شرایط آب و هوایی محلی، با دمای پایدار در صدک ۹۰ تا ۹۵ میانگین در یک منطقه معین تعریف می شود.

گرمای شدید در شرق و جنوب آسیا هزاران مدرسه را مجبور به تعطیلی کرده است و شکاف تحصیلی را برای کودکان خانواده های کم درآمد افزایش داده است. همچنین این موج گرما بر معیشت گروه های شغلی آسیب پذیر برابر اثرات گرما مانند کارگران ساختمانی و ماهی‌گیران تأثیر گذاشته است.

در کشورهای مرطوب جنوب آسیا، جایی که دما به درجات سرسام‌آور افزایش می‌یابد، امواج گرما نه تنها پدیده‌های آب‌وهوایی، بلکه تهدیدهای وجودی هستند که سایه‌ای طولانی بر آینده منطقه می‌اندازند. اخیراً دمای هوا در هند و پاکستان، به ۵۲ درجه سانتیگراد رسیده است که بر شدت این وضعیت تأکید دارد.

در ماه های موسمی سنگین که از ماه ژوئیه (خرداد- تیر) آغاز می شود، مقامات آسیایی با وقوع طوفان و سیل مواجه می شوند. در اردیبهشت ماه گذشته، دهلی و ایالت های اطراف آن در پی بارش شدید باران و جاری شدن سیل، مراکز آموزشی و کارگران را تعطیل کردند و امسال، در بنگلادش، تعداد فزاینده‌ای از دانش‌آموزان مجبور به ترک تحصیل در پی سیل و بارندگی بیش از حد شدند.

در شمال افغانستان، سیلاب های ناگهانی بیش از ۳۰۰ کشته برجای گذاشته است و همچنان این سیلاب ها ادامه دارد. کارشناسان نسبت به فصل سخت باران های موسمی در هفته‌های پیش رو هشدار می دهند که احتمالا بارش های بیشتر در بنگلادش، بوتان، هند، نپال و پاکستان را در پی خواهد داشت.

با شتاب گرفتن تغییرات آب و هوایی، آسیای جنوبی خود را در خط مقدم نبرد با افزایش دما می بیند، با امواج گرمایی که زندگی، معیشت و اکوسیستم ها را ویران می کند اما آسیای شرقی نیز کم کم وارد شرایط بحرانی می‌شود.

موج گرمای بی سابقه

ششمین گزارش ارزیابی هیأت بین‌دولتی تغییرات آب و هوایی با فوریت تأکید می‌کند که خطرات آب و هوایی سریع‌تر از حد پیش‌بینی شده در حال افزایش هستند.

این گزارش نشان می دهد که چگونه سه میلیارد و ۶۰۰ میلیون نفر در مناطق بسیار آسیب پذیر زندگی می کنند و کشورهای کم درآمد و کشورهای جزیره ای کوچک در حال توسعه به طور نامتناسبی تحت تأثیر قرار گرفته اند. این مناطق بیشترین آسیب را متحمل می شوند، به طوری که نرخ مرگ و میر ناشی از رویدادهای شدید آب و هوایی ۱۵ برابر بیشتر از دیگر مناطق است.

در جنوب آسیا، تعطیلی مدارس با توجه به تعطیلی‌ها در طول همه‌گیری کووید-۱۹ مشکلات را تشدید می‌کند، خطرات ترک تحصیل را افزایش می‌دهد و بر توسعه سرمایه انسانی تأثیر منفی می‌گذارد.

یونیسف تخمین می زند در سراسر آسیای شرقی و اقیانوس آرام، حدود ۲۴۳ میلیون کودک در معرض امواج گرمای شدید و طولانی قرار دارند و می گوید: کودکان خردسال در معرض خطر بالای مرگ و میر ناشی از گرما و بیماری ها از جمله بیماری های مزمن تنفسی، آسم و بیماری های قلبی عروقی هستند.

یونسکو در گزارشی که به مناسبت روز جهانی محیط زیست (۵ ژوئن برابر با ۱۶ خرداد) منتشر شد، می گوید: تغییرات آب و هوایی به وضوح آموزش را مختل کرده و بر نتایج آموزشی تأثیر می گذارد.

در گزارش یونسکو با استناد به تحلیل بانک جهانی آمده است: طی ۲۰ سال گذشته، مدارس در نتیجه حداقل ۷۵ درصد از رویدادهای شدید آب و هوایی که بر ۵ میلیون نفر یا بیشتر در کشورهای با درآمد پایین و متوسط تأثیر می‌گذارد، تعطیل شده‌اند.

برخی از گروه‌های شغلی مانند کارگران ساختمانی، رانندگان حمل‌ونقل، کشاورزان و ماهیگیران، با تأثیرات گرمای نامتناسب مواجه هستند که معیشت آنها را تحت تأثیر قرار داده، درآمد را کاهش می‌دهد و خطرات جدی برای سلامتی ایجاد می‌کند.

علاوه بر این، یک رویداد فوق‌العاده گرم در آوریل و مه ۲۰۲۴ (فروردین و اردیبهشت ۱۴۰۳) رخ داد، احتمال وقوع این رویداد تنها ۳ درصد در هر سال بوده و تقریباً هر ۳۰ سال یک بار امکان تکرار آن وجود دارد. تغییرات آب و هوایی باعث شده است که تشدید دما در مقایسه با دهه های گذشته، حدود ۴۵ برابر بیشتر و ۰.۸۵ درجه سانتیگراد گرم‌تر باشد.

محققان در سال ۲۰۲۰ دریافتند که از سال ۱۹۷۹، این شرایط خطرناک در چندین منطقه جهان، از جمله جنوب آسیا و خلیج فارس دو برابر رایج شده است. آنها هشدار دادند که گرم شدن بیشتر در این قرن می تواند بسیاری از پرجمعیت ترین نقاط جهان در گرم ترین زمان های سال به مکان‌های غیرقابل سکونت تبدیل کند.