جاده ابریشم را بهتر بشناسید

تاریخچه  جاده ابریشم  قبل از سلسله هان، به‌ عنوان مسیر سلطنتی پارسی، به‌ عنوان یکی از مهم‌ترین شرکا جاده ابریشم در طول امپراتوری هخامنشی در ایران (۳۳۰ تا ۵۰۰ سال قبل از میلاد) شناخته می‌شد. مسیر سلطنتی پارس از سوسا در شمال ایران تا دریای مدیترانه در آسیای میانه (ترکیه امروزی) بوده است. در این مسیر ایستگاه‌های فراوانی برای استراحت و تعویض اسب‌های خسته با اسب‌های تازه‌ نفس و مکانی برای ارسال سریع پیام‌ها به امپراتوری‌ها وجود داشت.

چرا جاده ابریشم به این نام مشهور است؟

از قرن دوم تا پایان قرن چهاردهم میلادی، مسیر تجاری بزرگی از شرق به چانگان بوده است و در قسمت غربی مدیترانه به پایان می‌رسید. این‌گونه بود که چین به امپراتوری رم پیوند خورده بود. از آنجایی‌ که کشور چین بزرگترین صادر کننده ابریشم، در انتهای جاده باستانی بوده است، فردیناند ون ریچففن، جغرافیدان برجسته آلمانی، در سال ۱۸۷۷ نام «جاده ابریشم» را برای این مسیر معروف و پر رفت‌وآمد تجاری برگزید.

تاریخچه جاده ابریشم

این مسیر توسط ژانگ چیان از سلسله هان احداث و در سراسر سلسله هان تکمیل شد و گسترش یافت. باروی کار آمدن سلسله تانگ، توسعه سریع اقتصادی در جامعه چین شکل گرفت که باعث شد این مسیر تجاری به مرحله پربارتری در تاریخ برسد. آخرین سلسله چین که بیشترین تأثیر را در شکوفایی جاده ابریشم داشت، سلسله یوان بود.

جاده ابریشم در سلسله هان غربی

بین سال‌های ۱۲۹ تا ۱۳۹ پیش از میلاد، امپراتور ژانگ چیان در این مسیر رفت‌وآمد زیادی داشت و چندین جنگ موفق را در برابر هون ها داشت که موانع بسیاری را در این مسیر تجاری از بین برد. همچنین دیواری بزرگ چین نیز در غرب جاده برای حفاظت از مسیر تجارت ساخته‌شده بود.

۶۰ سال قبل از میلاد، نیز دیواری برای محافظت از مناطق غربی Wulei (Lunati امروزی) ساخته شد تا از مناطق شمال غربی که بیشترین تردد تجار را داشت محافظت کند.

جاده ابریشم در سلسله هان شرقی

بان چائو (Ban Chao) و بان یونگ (Ban Yong) از افراد معروف سلسله هان شرقی هستند که برای سرکوب شورشیان در مناطق غربی و ایجاد صلح و تجارت در مسیر جاده ابریشم، سفرهای متعددی به مناطق غربی داشتند.

جاده ابریشم در سلسله تانگ

جاده ابریشم در طول سلسله تانگ به دوره شکوفایی تاریخی خود رسید. درواقع قبل از قیام انسی بین سال‌های ۷۵۵ تا ۷۶۲ در سلسله تانگ، جاده معروف و جهانی ابریشم، عصر طلایی خود را تجربه کرده بود.

جاده ابریشم در سلسله یوان

در سال ۱۲۷۱، حاکم بزرگ مغولستان Kublai Khan که امپراتوری قدرتمند بود، سلسله یوان را در Dadu (پکن امروزی) تأسیس کرد. قلمرو امپراتوری Kublai Khan بزرگ‌ترین قلمرو امپراتوری در چین بود. تا آنجا که مغولستان و سیبری در شمال، دریای چین در جنوب، تبت و یونان در جنوب غربی و دامنه اوکوتسک در شمال غربی تحت امپراتوری Kublai Khan بود. بعد از رشد امپراتوری مغولستان و ایجاد سلسله یوان، جاده ابریشم دوباره به نقطه اوج خود رسید و آخرین دوران شگفت‌انگیزی را گذراند.

امپراتوری مغول تعداد زیادی از دروازه‌ها و جاده‌های انحرافی را در مسیر جاده ابریشم تخریب کرد تا عبور و مرور در این مسیر تجاری راحت‌تر و ایمن‌تر از همیشه شود. از طرفی دیگر Kublai Khan شروع به برقراری ارتباطی مؤثر با مقامات بلندپایه خارجی غربی کرد. مارکوپولو از اولین افرادی بود که Kublai Khan مقام و رتبه‌ای در امپراتوری خود برای او در نظر گرفت. در آن زمان، امپراتور مغول، گذرنامه‌ای ویژه (VIP) بانام قرص طلایی صادر کرد. افرادی که این گذرنامه را دریافت می‌کردند می‌توانستند از امکاناتی نظیر غذاهای متنوع، استفاده از اسب‌ها در مسیر و استفاده از راهنما بهره ببرند. همچنین آن‌ها می‌توانستند آزادانه بین شرق و غرب در قلمرو امپراتوری مغول سفر کنند و به تجارت بپردازند.

از جهتی دیگر، نمی‌توان مسیر حمل‌ونقل دریای و تأثیر آن بر جاده ابریشم را نادیده گرفت. بسیاری از غربی‌ها، نمایندگان چینی و کاروان‌ها در این مسیر باستانی دریایی مشغول به تجارت بودند.

کالاهای تجاری مهم در جاده ابریشم

این کالاها از غرب به شرق شامل:

• اسب، زین سوارکاری، انگور، سگ‌ها و حیوانات دیگر کشورها، خز و پوست حیوانات، عسل، میوه، ظروف شیشه‌ای، پتو، فرش، فرش پشمی، منسوجاتی مانند پرده،‌طلا و نقره، شتر، برده، سلاح و زره‌پوش

از شرق به غرب کالاها شامل:

• ابریشم، چای، رنگ، سنگ‌های قیمتی، ظروف چینی (کاسه، فنجان، گلدان)، ادویه‌جات (دارچین و زنجبیل و…)، آثار برنز و طلا، دارو، عطر و اودکلن، عاج، برنج، کاغذ، باروت

پایان تجارت در جاده ابریشم

به‌ مرور زمان، تغییرات تکنولوژی، تغییرات سیاسی در امپراتوری مینگ و تولید ابریشم توسط اروپایی‌ها موجب کاهش تجارت و رفت‌ و آمد در مسیر جاده ابریشم شد. تا سال ۱۵۰۰، کشتی‌های تجاری اروپایی‌ها به‌طور منظم در آب‌های ساحلی امپراتوری مینگ حرکت می‌کردند. از آنجایی‌ که مسافرت‌های دریایی ساده‌تر و محبوب‌تر می‌شد، تجارت در جاده ابریشم کاهش یافت. در عین‌ حال هر روزه حمل‌ و نقل زمینی مشکل‌تر و حمل‌ و نقل با کشتی سریع‌تر و ارزان‌تر می‌شد. با فتح امپراتوری بیزانس و کنترل آسیای غربی توسط حکومت عثمانی، امپراتوری‌های مینگ و چینگ از غرب جدا شدند و سفرهای زمینی خطرناک شد. در همین شرایط تجارت ابریشم با روس‌ها در شمال جاده ابریشم ادامه داشت. تا پایان قرن چهاردهم تجارت و سفر در مسیر این جاده روز به‌ روز کمتر شد.

در سال ۱۴۰۰، دادگاه مینگ سیاست‌هایی انزواگرایانه ترتیب داد که به‌موجب آن‌ها تجارت در جاده ابریشم متوقف شد. همچنین تقاضا برای ابریشم و ظروف چینی کاهش‌یافته بود و ایتالیا تبدیل به یکی از مراکز مهم عرضه ابریشم در اروپا شده بود.

امروزه جاده ابریشم در فهرست میراث جهانی یونسکو قرار گرفته است. در مسیر جاده ۳۳ سایت تاریخی وجود دارد که ۲۲ سایت در شانشی (Shaanxi)، هنان (Henan)، گانسو (Gansu ) و ژین جیانگ ( Xinjiang) کشور چین است.

“این مطلب تبلیغاتی است”