دانشگاه‌ها کمتر به تفکر و اندیشه‌ورزی توجه دارند

به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی بنیاد ملی نخبگان، سیدسلمان سیدافقهی در نخستین کارگاه دوره گزینش مدرسه آفرینش‌های علمی استعدادهای برتر گفت: در کنار همه پیشرفت‌ها و نوآوری‌های علمی که اتفاق افتاده وجه اجتماعی تاثیر علم و فناوری در زندگی بشر قابل تامل است. در انقلاب صنعتی کشورهایی که به فناوری و صنعت توجه ویژه‌تری داشتند از دست برتر در این حوزه برخوردار شدند و از وقتی بشر توانایی را پیدا کرد که سفرهای بلندمدت دریایی را تجربه کند؛ دست اندازی به منافع کشورهای دیگر و ذخایر آنها و تمدن ایشان آغاز شد.

وی افزود: تبعات انقلاب صنعتی؛ به‌ویژه در بحث نحوه استفاده از نیروی انسانی ارزان قیمت، کم کم سبب طرح این سوال شد که آیا فناوری‌هایی که شکل گرفته و دانشی که از قرن هفدهم آغاز شده، توانسته در ارتقای ارزش‌های انسانی مانند عدالت، برابری و افزایش سطح رفاه همه اقشار مردم نقش خود را ایفا کند.

قائم مقام بنیاد ملی نخبگان با اشاره به شکل‌گیری نظام‌هایی همچون افزایش بهره‌وری در سازمان‌ها و مجموعه‌ها در قرن ۲۰ و ۲۱ نیز ادامه داد: در قرن ۲۱ افزایش تولید، افزایش بیکاری در جوامع را رقم زد؛ زیرا جهت استفاده از فناوری به سمت جایگزینی آن با نیروی کار پیش رفت. نیروی انسانی از چرخه کاری خارج و فناوری جای آن را گرفت. اتوماسیون، ربات‌ها و بسیاری فناوری‌های پیشرفته‌ی نظارتی نقش انسان را در فرایندهای تولید کمرنگ کرد و بخش عمده‌ای از ثروت جهان در اختیار عده معدودی قرار گرفت.

علم بشر هنوز به کفایت لازم نرسیده است

قائم مقام بنیاد ملی نخبگان سپس الگوهای توسعه فناوری و روش‌های افزایش سطح رفاه در رساندن بشر به آسایش و آرامش را ناکافی برشمرد و افزود: اکنون با اختراع فناوری های نوظهور مانند فناوری هوش مصنوعی، این سوال‌ها مطرح است که آیا فناوری‌های تولید شده از ابتدا بر مدار درستی بوده و نظامی که منجر به ایجاد کلان داده‌ها شده می‌تواند خوشبختی انسان را باز تولید کند؟

سیدافقهی با بیان اینکه دانش جدید مبتنی بر نوعی تفکر اثبات‌گرایانه و تجربه‌گرایانه بوده و بررسی ها نشان می دهد بشریت به ویژه در علوم پایه و بنیادین با موضوعاتی مواجه است که برای آن پاسخی نیافته. طرح مسائل گوناگون در حوزه مدیریت جوامع، علوم طبیعی و سخت‌افزاری و فناوری و علوم پایه نشان از آن دارد که علم بشر هنوز به کفایت لازم نرسیده و از همین رو فلسفه علم و حوزه‌های علوم طبیعی موضوعاتی است که مجددا طرح بحث در خصوص آن در دانشگاه‌های بزرگ دنیا شکل گرفته است.

سیدافقهی شأن نخبه را تفکر در بنیادی‌ترین شئون علم دانست و ضمن بیان اینکه در چنین شرایطی برای پاسخ به مسائل باید با سطح جدیدی از تفکر به موضوعات نگریست، بیان کرد: باید با نگاهی جدید، راهی میانبر و در ریلی جدید موضوعات را بررسی کنیم تا منجر به تولیدات جدید و جهشی شده و ما را در پیشانی و پیشرانی جبهه علم قرار دهد.

قائم مقام بنیاد ملی نخبگان با اشاره به راه‌اندازی مدرسه آفرینش‌های علمی استعدادهای برترعلمی و ضرورت نفوذ در لایه تفکری گفت: اکنون در دانشگاه‌ها تعلیم و تعلم وجود دارد اما تفکر کمتر از آن مورد توجه قرار می‌گیرد، اندیشه ورزی و تولید فکر کمتر است. در حالیکه آنچه ملت‌ها برای پیشرفت به آن نیازمندند بیش از علم، تفکر است. تحقق پیشرانی در تفکر نیاز به محیطی داشت فراتر از نظام‌های مرسوم دانشگاهی و نظام‌های متداولی که با اصولی مفروض فعالیت می‌کنند.

قائم مقام بنیاد ملی نخبگان با بیان اینکه در فکر باید اجازه جولان دهیم، ادامه داد: باید فضایی را فراهم کنیم که در آن نخبگان ما بتوانند به راحتی با یکدیگر گفتگوهای اندیشه ورزانه و آزادانه‌ای را شکل دهند. باید بستر حرکت آزادانه فکر و اندیشه را فراهم کنیم و طبیعتاً در چنین فضایی باب علوم جدید باز خواهد شد.

اهمیت محدوده علم ورزی

وی به با اشاره اهمیت محدوده علم ورزی افزود: این امر را می‌توان با اشتراک داده های علوم انسانی و علوم طبیعی مد نظر قرار داد و از هم برکنش این دو به داده‌های جدیدی دست یافت. معتقدیم در فضای نخبگانی بسیاری از این موضوعات باید دوام و قوام پیدا کنند و ایجاد این فضا را وظیفه بنیاد ملی نخبگان می‌دانیم.

افقهی با اشاره به اینکه در آینده شاید این مدرسه به یکی از دانشگاه‌ها منتقل شود یا در سایر دانشگاه‌ها تکثیر شود، گفت: این امر تا رسیدن به شرایط مطلوب ذیل بنیاد ملی نخبگان شکل گرفته است و شرط ورود آن را بهره‌مندی استعدادهای برتر از ویژگی خاص قرار دادیم. به عنوان مثال برگزیدگان المپیادها و مدال آوران یا رتبه‌های بالای کنکور مشمول استفاده از ظرفیت ایجاد شده هستند. همچنین اساتید بسیار مجربی در مدرسه، کارگاه‌های ویژه ای را برگزار خواهند کرد.

وی با بیان اینکه بسیاری از نخبگان به دنبال انجام اموری در سطوح بالای علمی هستند و حرکت در لبه دانش موضوعی است که رضایت ایشان را به همراه خواهد داشت، گفت: از این رو بنیاد آماده دریافت نظرات، پیشنهادات و بازخوردهای مشمولین بهره‌مندی از اولین دوره مدرسه آفرینش‌های علمی استعدادهای برتر است، در حین دوره انتقادات و پیشنهادات شنیده می‌شود و در دوره‌های آتی و در زمان برگزاری با به کار گرفتن نکات مطرح شده ضمن اصلاح شرایط، در کنار یکدیگر به رشد و تعالی مدرسه کمک خواهیم کرد هدف ما این است که در کنار هم در تراز نخبگانی فعالیت کنیم.

کشور ظرفیت‌های لازم را برای اثربخشی نخبگان دارد

قائم مقام بنیاد ملی نخبگان با بیان اینکه کشور ظرفیت‌های لازم را برای اثربخشی نخبگان دارد، اظهار کرد: نخبگان می خواهند ظهور و بروز علمی داشته باشند و به اثرگذاری مفید در کشور دست یابند. بنیاد وظیفه دارد با مدیریت درست نخبگان و استعدادهای برتر را در مسیر نخبگی حمایت و هدایت کند.

وی با اشاره به علت نامگذاری مدرسه به آفرینش‌های علمی نیز گفت: رهبر معظم انقلاب چندین بار بر این موضوع تاکید کردند و فرمودند تلاش کنید به سراغ کشف نایافته‌ها، آفرینش‌های علمی و تولید علم جدید بروید آن چیزی که تا به حال در دنیا کشف و عرضه نشده است به عنوان مثال کشف نیروی جدید در طبیعت، لذا هدف ما در اولین قدم راه‌اندازی مدرسه آفرینش‌های علمی، کار کردن روی علوم تحول آفرین است و معتقدیم با همت بلند به اهداف مد نظر دست خواهیم یافت.

سیدافقهی در پایان با بیان اینکه ارزش هر کسی به قدر همت اوست، عنوان کرد: نخبگان به قدر همتی که دارند و انتظار جامعه ارزش‌مندی خود را اثبات می کنند و امیدوارم به مرور زمان و یاری خداوند و صبر، شاهد خروجی‌های موثر مدرسه آفرینش های علمی باشیم.